نفت‌خام آمریکا هفتمین هفته افزایشی خود را هم پشت‌سر گذاشت و به اوج هفت ساله رسید. همزمان نفت برنت هم پنجمین هفته صعودی پیاپی را تجربه کرد و توانست با گذر از مرز ۸۳ دلار بر بشکه رکورد سه ساله خود را بهبود بخشد. چنین رشدی ناشی از عوامل متعددی است از جمله کمبود و گرانی انرژی به‌خصوص گاز در اروپا و شرق آسیا که بهای نفت را برای تولید برق به‌صرفه‌تر کرده است؛ عدم‌افزایش عرضه اوپک و متحدانش به میزانی بیشتر از ۴۰۰ هزار بشکه در روز که در جلسه هفته اخیر از پیش توافق شده، نشانه‌های رشد تقاضای نفت با فروکش کردن تعداد موارد ابتلا به کرونا در جهان و در نهایت عقب‌نشینی دولت آمریکا از فروش نفت از ذخایر استراتژیکش دست‌کم در حال‌حاضر.
این عوامل در حالی چشم‌انداز قیمت نفت را روشن کرده‌اند که در هفته‌ها و ماه‌های بعد دست‌کم باید به دو عامل توجه ویژه داشت: نخست اینکه چه میزان از تقاضای گاز و دیگر سوخت‌ها به دلیل گرانی یا کمبود به سمت نفت سرازیر خواهد شد؟ و مورد دوم پیک بعدی کووید-۱۹ و احتمال شیوع سویه جدید آن به‌همراه نرخ واکسیناسیون جهانی است که می‌تواند بر تقاضای نفت اثر قابل‌ملاحظه‌ای بگذارد.
بهای نفت وست‌تگزاس اینترمدییت در هفته گذشته ۵۷/ ۴درصد رشد کرد و برنت هم نزدیک به ۴درصد بالا رفت. در این میان، منابع تحلیلی مدام از قیمت‌های بالاتر سخن می‌گویند. هیجانات در بازار نفت بسیار مثبت است اما باید دید که وضعیت همان‌طور که پیش‌بینی می‌شود، جلو خواهد رفت یا خیر.
هفت هفته طلایی نفت
حدود یک‌ماه و نیم از زمانی که نفت به‌صورت هفتگی کاهش نیافته می‌گذرد. نفت‌خام آمریکا هفت هفته را صعودی جلو رفته و توانسته با بسته‌شدن در سطح ۳۵/ ۷۹دلار بر بشکه در پایان معاملات روز جمعه به بالاترین سطح بسته از اکتبر۲۰۱۴ یعنی ۷ سال قبل برسد.
این شاخص نفت همچنین در این روز به ۸۰ دلار بر بشکه هم رسیده بود. برنت هم پنجمین هفته افزایشی خود را پشت‌سر گذاشت. این شاخص هم به سطح درخشان ۴۷/ ۸۳دلار در هر بشکه در معاملات روز چهارشنبه رسید که در جمعه هم تقریبا تکرار شد. این قیمت رکورد سه‌ساله به‌حساب می‌آید.
رشد بی‌وقفه نفت در حالی اتفاق می‌افتد که کمبود انرژی جهانی نشانه‌ای از بهبود نشان نمی‌دهد و مصرف‌کنندگان بزرگ برق برای تامین سوخت با دشواری رو‌به‌رو هستند.
در حالی‌که تقاضای جهانی نفت با ریکاوری فعالیت‌های اقتصادی بهبود می‌یابد، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش در جلسه هفته گذشته گفتند آنها به راهی که پیش از این برای افزایش عرضه تعیین کرده بودند، پایبند می‌مانند و به‌تدریج تولید خود را اضافه می‌کنند. این ائتلاف تصمیم گرفت برای ماه نوامبر هم ۴۰۰ هزار بشکه در روز به عرضه کلی خود بیفزاید.
در همین حال، دولت آمریکا گفته بازارهای انرژی را زیرنظر دارد اما نگفت که قصد اقدامی فوری برای پایین‌آوردن قیمت‌ها دارد. پیش از این زمزمه‌هایی از درون دولت ایالات‌متحده به بیرون درز کرد که این کشور در حال بررسی گزینه فروش بخشی از ذخایر استراتژیک نفت خود است تا از روند افزایشی بهای سوخت جلوگیری کند. قیمت بنزین در این کشور به اوج هفت‌ساله رسیده است، با این حال پس از این گفته شد که فعلا چنین تصمیمی ندارند؛ موضوعی که به رشد قیمت نفت کمک کرد.
همزمان با رونق یافتن تقاضای سوخت، بسیاری از این هراس دارند که زمستان سرد به‌طور مضاعفی عرضه گاز طبیعی را محدود کند. چین به شرکت‌های معدنی در مغولستان داخلی دستور داده تولید زغال‌سنگ را برای جبران کمبود انرژی افزایش دهند. کریستوفر کاپلنت، از بانک آمریکا در این مورد می‌گوید: «همزمان با افزایش مداوم قیمت انرژی مانند گاز طبیعی و زغال‌سنگ، ریسک صعودی به بازار نفت در حال افزایش یافتن است.»
روند صعودی قیمت نفت بخشی از نیروی خود را از جهش بهای گاز طبیعی گرفته که تولید برق با سوخت نفت به‌جای گاز گران را تشویق می‌کند. شاخص گاز اروپا در هاب TTF هلند در روز جمعه معادل حدود ۲۰۰ دلار در هر بشکه نفت بود که بر اساس انرژی که گاز معادل تولید می‌کند، توسط رویترز محاسبه شده است.
یکی از تحلیلگران کالایی ANZ در این‌باره گفت: «تسریع تغییر سوخت از گاز به نفت می‌تواند تقاضای نفت‌خام برای تولید برق در زمستان پیش‌رو در نیمکره شمالی را افزایش دهد.» این نهاد تخمین تقاضای نفت در سه‌ماه آخر سال ۲۰۲۱ را به همین دلیل ۴۵۰ هزار بشکه افزایش داد.
پیش‌بینی‌های نفتی افزایشی شد
عوامل صعودی در بازار نفت موجب شد نهادهای مختلف در هفته‌های اخیر برآورد خود از قیمت و تقاضای نفت را بالا ببرند. در این میان، گلدمن‌ساکس در ماه گذشته (سپتامبر) گفت که برآورد خود از قیمت نفت برای آخر سال را از ۸۰دلار بر بشکه به ۹۰ دلار ارتقا داده، چراکه ریکاوری تقاضا سریع‌تر از انتظار در حال شکل‌گیری است. در همین حال، بانک آمریکا (BankofAmerica) هم از نفت ۱۰۰ دلاری در ۶ماه آینده در صورت وقوع زمستانی سردتر از حالت عادی سخن گفته است.
اما پیش‌بینی‌های تازه‌تر هم به این جرگه پیوسته است. استاندارد‌چارترد برآورد خود از قیمت برنت برای سال‌جاری میلادی را ۶ دلار در هر بشکه بالا برد و به ۷۱ دلار بر بشکه رساند. این نهاد همچنین گفته بهای این نفت در سال آینده با ۸ دلار افزایش نسبت به پیش‌بینی قبلی ۶۷ دلار بر بشکه خواهد بود. تحلیلگران این شرکت در یادداشتی گفتند: «ما فکر می‌کنیم بازار به این نتیجه رسیده است که اوپک‌پلاس سطح ۸۰ دلار بر بشکه را به‌عنوان سقف قیمتی نمی‌بیند و بعید است قیمت‌ها در کوتاه‌مدت سرد شوند.»
این تحلیلگران افزودند که در بهترین حالت و با وجود تخمین جایگزین شدن ۷۰۰ هزار بشکه‌ای در روز نفت به‌جای گاز و عدم‌افزایش عرضه اوپک‌پلاس پس از دسامبر، بازار طی ۶ماه آینده متعادل خواهد بود.
در همین حال، شرکت مودیز در روز پنج‌شنبه برآورد نفتی خود برای میان‌مدت را به محدوده ۵۰ تا ۷۰ دلار بر بشکه افزایش داد که در واقع بازگشتی بر تخمین قبل از پاندمی خود است. از منظر مودیز، محدودیت مورد انتظار در رشد تولید و افزایش هزینه‌ها در کنار رشد تقاضا تا سال ۲۰۲۴ از عوامل بالا ماندن قیمت‌ها هستند.
چرا اوپک‌پلاس محتاط است؟
به گفته منابع نزدیک به اوپک، در جلسه هفته قبل این گروه و متحدانش گزینه افزایش ۸۰۰هزار بشکه در روز تولید برای ماه نوامبر به بحث گذاشته شده اما در نهایت اوپک‌پلاس به همان ۴۰۰ هزار بشکه پیشین پایبند ماند. دلیل این امر در گزارشی در وب‌سایت اویل‌پرایس توضیح داده شده است. بر این اساس، نگرانی از اینکه تقاضا در زمانی در آینده ممکن است تضعیف شود یکی از دلایل بوده است.
علت دیگر این بوده که متعهد ماندن به افزایش قطره‌چکانی تولید باعث رشد درآمد کشورهای عضو از طریق قیمت‌های بالاتر می‌شود. یکی از این منابع گفته است: «همه راضی هستند.» یکی دیگر از منابعی که با رویترز صحبت کرده، می‌گوید: «بر اساس درس‌های گذشته، اوپک محتاط‌تر است زیرا هرگونه تصمیم عجولانه می‌تواند به کاهش شدید قیمت نفت منجر شود.» او ادامه داد: «بنابراین، فشارهای سیاسی از سوی ایالات‌متحده و دیگران تاکنون در تغییر استراتژی (این گروه) موثر نبوده است.»
وزیر نفت عراق، احسان عبدالجبار در یک رویداد صنعتی گفت: «برای ما عراقی‌ها، با ۴۰ میلیون نفر جمعیت و وابستگی ۸۵درصدی به درآمدهای نفتی، امید این است که قیمت به ۱۲۰ دلار بر بشکه برسد!» پس از این ابراز عقیده، البته او اظهار کرد که قیمت ۷۵ تا ۸۰ دلار برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان عادلانه است.