تاکتیک یارانه‏‏‌ای ضد تورم انرژی

دولت‌‌‌ها دو هدف کلیدی برای اجرای این سیاست‌ها دارند: نخست اینکه نارضایتی شهروندان از هزینه انرژی و تورم فزاینده که در جهان به‌‌‌طور طعنه‌‌‌‌آمیزی به شکل یک پاندمی درآمده را کاهش دهند؛ به‌‌‌خصوص اینکه سیاستگذاران می‌‌‌دانند برای ماندن بر مسند قدرت نیازمند رای شهروندان در انتخابات آتی هستند. هدف دوم، کاهش هزینه تولید است چراکه رشد قیمت انرژی به‌‌‌طور مستقیم هزینه تولید را افزایش و به‌‌‌تبع آن قیمت تمام شده کالاها و تورم را هم بالا خواهد برد. در این میان، برخی فعالان محیط‌زیستی چنین رویه‌‌‌ای را در تضاد با سیاستی مانند مالیات کربن می‌‌‌دانند و هرچند موقتی، آن را موجب تشویق شهروندان به مصرف سوخت‌‌‌های آلاینده عنوان می‌کنند. در گزارش حاضر اقدامات یارانه‌‌‌ای برخی از این کشورها را در میانه بحران تورمی به اجمال مرور خواهیم کرد.

کره‌جنوبی

سئول در اکتبر سال گذشته اعلام کرد مالیات داخلی بر فرآورده‌‌‌های نفتی کلیدی را به‌‌‌طور موقت یک‌‌‌پنجم کاهش می‌دهد و تعرفه اعمالی بر گاز طبیعی مایع (LNG) هم از ۲‌درصد به صفر رسید. حال دولت این کشور تصمیم گرفته نرخ‌هایی که ۱۲ نوامبر اعمال شده بود را تا پایان ماه جولای تمدید کند. به موجب این نرخ‌ها، مالیات بنزین، دیزل و ال‌‌‌ان‌‌‌جی کاهش خواهد یافت.

ژاپن

وزارت صنعت ژاپن اواخر ژانویه امسال اقدام اضطراری و موقتی را برای کاهش قیمت‌های عمده‌‌‌فروشی و تلطیف افزایش شارپ قیمت بنزین و دیگر سوخت‌‌‌ها اتخاذ کرد که به توزیع‌‌‌کنندگان نفتی برای هر لیتر ۴/ ۳ ین (۰۲۸/ ۰ دلار) یارانه می‌‌‌داد. از آن زمان، سقف اعطای یارانه چند بار افزایش یافته و حتی به ۲۵ ین در هر لیتر هم رسید، اما وزارت صنعت ژاپن در چند روز گذشته میزان یارانه را برای هر لیتر به ۷/ ۲۰ ین (۱۷/ ۰ دلار) برای هفته‌‌‌‌‌‌ای که از ۷ آوریل (پنج‌شنبه ۱۸ فروردین) آغاز شد کاهش داد چراکه دولت این کشور پیش‌بینی می‌کند بهای خرده‌فروشی بنزین در این بازه زمانی با تاثیرپذیری از تضعیف قیمت نفت کاهش یابد. دولت این کشور هر هفته اگر بهای خرده‌‌‌فروشی بنزین از مرز ۱۷۰ ین بگذرد، میزان مشخصی یارانه را بر سوخت اعمال می‌کند. بهای خرده‌‌‌فروشی بنزین روز دوشنبه هفته گذشته ۱/ ۱۷۴ ین در هر لیتر بود که نخستین افزایش قیمت در سه هفته پیش از آن را نشان می‌‌‌داد. با این حال، پیش از این خبرهایی مبنی بر بررسی امکان گسترش برنامه یارانه در ژاپن به گوش می‌‌‌رسید.

نیجریه

در نیجریه دولت تلاش می‌کند هر لیتر بنزین را با حداکثر ۵/ ۱۶۲ نایرا (۳۹ سنت) به مصرف‌کنندگان به‌‌‌فروش برساند. با این حال، افزایش قیمت نفت موجب رشد ۱۰ برابری حجم کل یارانه‌‌‌ نسبت به بودجه مورد‌‌‌ پیش‌بینی شده است. در واقع در بودجه نیجریه حجم یارانه سوخت ۴۴۳‌میلیارد نایرا پیش‌بینی شده بود اما این یارانه احتمالا هزینه‌‌‌ای ۴ تریلیون نایرایی (۶/ ۹ میلیارد دلار) بر دوش دولت بگذارد. با وجود اینکه نیجریه بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت آفریقا به‌‌‌شمار می‌رود، این کشور تقریبا تمام بنزین مصرفی‌اش را از طریق سوآپ با نفت خام وارد می‌کند. همین موضوع موجب ضرر هنگفت دولت شده است. به همین دلیل، محمدو بوهاری، رئیس‌جمهور این کشور ششم آوریل در نامه‌‌‌ای که توسط بلومبرگ مشاهده شده، خطاب به قانون‌گذاران درخواست کرده بودجه افزایش یابد تا یارانه بنزین هم ادامه پیدا کند.

فیلیپین

مانیل برنامه یارانه سوخت این کشور برای حمل‌‌‌و‌‌‌نقل را که ۵‌میلیارد پزو (۸۸/ ۹۵ میلیون دلار) بود دو برابر کرده و پیشنهاد داده کوپن‌‌‌های اضافی سوخت برای تولیدکنندگان محصولات کشاورزی از طریق افزایش بودجه از ۵۰۰‌میلیون پزو به ۱/ ۱‌میلیارد پزو برای کاهش هزینه‌‌‌های تولید اختصاص یابد. پیش از اجرای این یارانه‌‌‌ها در ماه‌‌‌های مارس و آوریل، اعطای پول نقد نیز در اکتبر در دستور کار قرار گرفته بود. وزارت انرژی این کشور همچنین گفته در حال بررسی اقدامات بیشتر در این زمینه مانند افزایش مدت الزامی ذخیره بنزین از ۳۰ به ۴۵ روز و برای LPG از ۷ به ۱۵ روز است که البته نیازمند تایید قانون‌گذاران است. این کشور همچنین در نظر دارد عرضه زغال‌سنگ برای تولید برق را افزایش دهد و تعرفه اعمالی بر این سوخت را کنار بگذارد.

مالزی

وزیر دارایی مالزی می‌‌‌گوید یارانه سوخت این کشور در سال ۲۰۲۲ ممکن است با دو برابر افزایش به ۲۸‌میلیارد رینگیت (۶۷/ ۶ میلیارد دلار) برسد. با قیمت‌های بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه، هزینه ماهانه یارانه مالزی به  ۵/ ۲ میلیارد رینگیت خواهد رسید. هزینه دولت این کشور در ماه ژانویه برای یارانه بنزین، دیزل و ال‌‌‌پی‌‌‌جی به ۲‌میلیارد رینگیت رسید که رشدی ۱۰ برابری نسبت به مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد. در سال گذشته یارانه‌‌‌های نفتی مالزی به ۱۱‌میلیارد رینگیت رسید.

مکزیک

مکزیک که بنزین را به دلیل جهش قیمت‌‌‌ آن مشمول یارانه کرده بود، در اقدامی یارانه این سوخت را در مناطق مرزی با آمریکا متوقف کرد. این اقدام به دنبال آن صورت گرفت که گزارش‌ها حاکی از یک عدم‌توازن در عرضه و تقاضای این مناطق بود. گفته می‌شود ارزان‌‌‌تر بودن بهای بنزین در این کشور موجب شده آمریکایی‌‌‌های بیشتری از مرز مکزیک عبور کنند تا مخازن سوخت خود را پر کنند. به همین دلیل، دولت این کشور توزیع بنزین یارانه‌‌‌ای را در چند شهر مرزی با ایالات متحده برای یک هفته (۲ تا ۸ آوریل) متوقف کرد. با این حال، گفته می‌شود ممنوعیت یارانه بنزین جمعه به پایان رسیده است. مکزیک در سال‌های اخیر برای افزایش تولید نفت تلاش کرده است  و همچنان یک صادرکننده مهم نفت به‌شمار می‌رود. معاون وزیر دارایی این کشور، گابریل یوریو گفته است مکزیک با بهره بردن از افزایش درآمد صادرات نفت، یارانه داخلی سوخت را تامین خواهد کرد.

فرانسه

۲۵ ژانویه فرانسه اعلام کرد مالیات حمل‌‌‌و‌‌‌نقل را برای مسافران روزانه ۱۰‌درصد کاهش خواهد داد. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه پیش از انتخابات ریاست جمهوری قول داده اقداماتی را برای کمک به خانوارها جهت خرید سوخت با قیمت‌های بالا پیش بگیرد. او افزود که فرانسه پیش از این هم سالانه ۲۰‌میلیارد یورو (۹۸/ ۲۱میلیارد دلار) را برای موازنه هزینه انرژی اختصاص داده بود. علاوه بر این، پاتریک پویانه، مدیر اجرایی غول فرانسوی توتال‌‌‌انرجیز گفته از اول آوریل هر لیتر بنزین این شرکت در جایگاه‌‌‌های سوخت خود با ۱۰سنت تخفیف به فروش می‌‌‌رسد.

برزیل

مجلس سنای برزیل دو لایحه را تصویب کرده تا جهش قیمت سوخت را با یارانه و معافیت‌‌‌های مالیاتی کاهش دهد که خبر خوبی برای شرکت نفت دولتی پتروبراس خواهد بود، اما در نهایت درآمدهای دولت از مالیات را نیز کاهش خواهد داد. لایحه اول به دولت این اجازه را می‌دهد که اگر قیمت‌های بین‌المللی از محدوده قابل‌‌‌قبول برای قیمت‌‌‌ داخلی عبور کند، مابه‌‌‌التفاوت آن را برای توزیع‌‌‌کنندگان سوخت جبران کند. لایحه دوم نیز محاسبات مالیاتی مربوط به قیمت‌های بنزین، اتانول، دیزل، دیزل زیستی و ال‌‌‌پی‌‌‌جی را ساده‌‌‌سازی خواهد کرد. مردم در بسیاری از کشورهای جهان به‌‌‌خصوص اروپا نسبت به هزینه‌‌‌های فزاینده انرژی معترضند. در اروپا آنها خواستار سیاست‌های حمایتی دولت هستند. بسیاری از این کشورها اقداماتی را در این زمینه انجام داده‌‌‌اند اما به‌‌‌نظر کافی نبوده و هزینه انرژی کماکان بالاست. دولت‌‌‌ها علاوه بر تمایل به جلب رضایت شهروندان به‌‌‌طور مستقیم، با اعطای یارانه هدفمند سعی در ترغیب به تولید و افزایش رشد اقتصادی هستند. با این حال، چنین رویه‌‌‌ای با اعتراض برخی فعالان محیط‌زیستی مواجه شده که می‌‌‌گویند دولت با مالیات دریافتی از شهروندان، به آنها یارانه سوخت می‌دهد و به این ترتیب، مصرف سوخت‌‌‌های آلاینده تشویق می‌شود و در صورت ادامه این سیاست، ‌گذار از این سوخت‌‌‌ها به انرژی‌های پاک تاخیر بیشتری خواهد داشت.