کارشناسان از اقتصاد بدون نفت و نقش منفی درامد های نفتی در اقتصاد کشور سخن می گویند. در عین حال نفت یکی از بخش های مهم اقتصادی کشور است و باید از این ماده بهترین استفاده به عمل اید. بسیاری از کارشناسان بر این عقیده اند که تنها راه خروج از بن بست توسعه صنعتی گسترش صنایع انرژی بر است زیرا سهم ایران با داشتن یک درصد از جمعیت جهان بیست درصد از منابع گاز دنیا و بیش از پنچ درصد از منابع نفتی دنیا است و ما در این رشته مزیت مطلق داریم بنابراین منطق حکم می کند از منابع فراوان نفت و گازی که در اختیار داریم به بهای نسبتا ارزان در جهت انباشت سرمایه، صادرات و اشتغال آفرینی استفاده نماییم.
برای کار آمد بودن اقتصاد، سه شاخص مورد توجه است:
1- نرخ تورم
2- میزان اشتغال
3- میزان صادرات
هر یک از کشور ها با توجه به در کدامیک از مراحل توسعـه قرار دارند به یکی از شاخص ها بیشتر توجه می نمایند. به طور مثال کشور های پیشرفته اقتصادی که تورم کنترل شده دارند برای میزان اشتغال اهمیت بیشتری قائل شده و در کشور های در حال توسعه به میزان صادرات توجه بیشتری نشان داده می شود.
با توجه به آنچه که گفته شد اعتقاد دارم در کشور ما باید با هدف افزایش سریع صادرات، از مزیت مطلق کشور در زمینه انرژی ، نیروی انسانی و مواد اولیه استفاده نموده و نسبت به گسترش صنایع سنگین انرژی اقدام نماییم.
در این راستا تمرکز و توجه مدیریت اقتصاد کشور می بایست در جهت توسعه صنایع پتروشیمی ، ایجاد پالایشگاه های جدید، احداث نیروگاه وگسترش صنایع انرژی بر نظیر فولاد، آلومینیوم، سیمان و شیشه به جای صنایع کوچک زود بازده قرار بگیرد.
چنین کاری به ما این امکان را خواهد داد تا بخشی از سود آوری حاصله را در جهت تقویت تامین اجتماعی و حل معضل بیکاری صرف نماییم. باید توجه داشت که ایجاد اشتغال از طریق توسعه بخش خدمات ، مسکن و کشاورزی، امری قابل دستیابی خواهد بود.
با نگاهی گذرا به حجم واگذاری برنامه ریزی شده اصل 44 و صادرات 16 میلیلون دلاری سال 1385 در می یابیم که قسمت عمده صادرات فوق مربوط به بخش انرژی از قبیل مایعات گازی ( فازهای پارس جنوبی) فرآورده های پتروشیمی، فرآورده های نفتی و صنایع انرژی بر مانند فولاد مس، روی ، برق و مواد معدنی است و از 160 میلیارد دلار حجم واگذاری های اموال دولت، یکصد میلیارد دلار مربوط به حوزه نفت، گاز و پتروشیمی و نیروگاه ها است. بنابراین ما می توانیم با توسعه سر مایه گذاری در این حوزه ها نقش اول را در اقتصاد منطقه داشته باشیم زیرا در حوزه صنایع سنگین انرژی بر، رقیب عمده ای در منطقه نداریم حال انکه در صنایع کوچک و متوسط قادر به رقابت با کشور هایی چون ترکیه و کشور های جنوب شرقی آسیا نیستیم.
برای بیان مزیت ایران در این زمینه به عنوان نمونه کافی است به فاز های پارس جنوبی اشاره نمایم. در حالیکه برای توسعه هر یک از فاز ها به سرمایه گذاری حداکثر دو میلیارد دلار نیاز است، حاصل تولید آن 25 میلیون لیتر مکعب گاز شهری و روزانه 40000 بشکه مایعات گازی بوده که فقط از فروش مایعات گازی سالانه یک میلیارد دلار درآمد عاید کشور خواهد شد و ظرف مدت دو سال سرمایه گذاری انجام شده مستهلک خواهد شد و گاز شهری با قیمت دو نیم سنت قابل عرضه به صنایع است. اگر این گاز در صنایع انرژی بر استفاده شود ارزش افزوده ای در حدود سه میلیارد دلار و بیست هزار شغل جدید ایجاد خواهد کرد ضمن اینکه قادر خواهیم بود تا با احداث نیروگاه های متعدد و خودکفایی کنونی در صنعت برق، به صادرکننده عمده برق به کشور هایی چون عراق، افغانستان، پاکستان، ترکیه و امارات بدل شویم.
مزیت ما در صنایع انرژی بر به خاطر هزینه های گران انتقال گاز توسط لوله به سایر کشور ها و یا تبدیل آن به LNG است. بنابراین می بایست سیاست صدور گاز ونفت را به سیاست تبدیل نفت و گاز به فرآورده و صادرات آن تغییر داده و از این مزیت خدادادی حداکثر استفاده را در توسعه اقتصادی کشور به عمل آوریم.
تاریخ: 18/06/1386
زمینه: سایر...
ارائه دهنده: دکتر سید حمید حسینی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران