وزارت کار، از وزارتخانه‌های پایه‌ای و اساسی در هر کشوری است. صرف نظر از تعدد یا قلت وزارتخانه‌ها در کشورهای مختلف، وزارتخانه کار به عنوان یکی از اصلی‌ترین وزارتخانه‌ها مطرح است. باید توجه داشته باشیم که یکی از وظایف اصلی دولت‌ها، تامین شاخص‌های کلان اقتصادی است که یکی از همین شاخص‌های کلان اقتصادی، میزان اشتغال است و در واقع کنترل میزان بیکاری و نگه داشتن نرخ بیکاری در حد معقول دیگر جوامع؛ یعنی 3 تا 4 درصد است. بنابراین، وزارت کار یک نقش اساسی در بدنه دولت‌ها دارد.
اما بحث تامین اجتماعی در مقوله متفاوتی می‌گنجد، به این جهت که وزارت کار یک وزارتخانه سیاست‌گذار و تنظیمی است. در شرایطی که تامین اجتماعی که جزو وظایف اصلی و اساسی دولت‌ها تعریف شده است، وظیفه تامینی بر عهده دولت گذاشته است. به این معنی که دولت وظیفه دارد زمینه حداقل سطح معیشتی را برای شهروندان خود مهیا کند و برای شهروندانی که امکان فراهم کردن این حداقل‌ها را به خودی خود ندارند، مانند سالمندان، کودکان بی‌سرپرست، معلولان و... اسباب و لوازم تامین معیشتی را فراهم کند. به طور مثال، با ابزار اخذ مالیات از گروه‌هایی که توانایی بیشتری دارند بخشی را به مصرف حمایت از گروه‌های کم‌درآمد اختصاص دهند.
حال باید دید این دو کارکرد اصلی دولت (وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت رفاه و تامین اجتماعی) که هر دو نهاد از جمله کارکردهای اصلی و اساسی دولت هستند در صورتی که بخواهند ادغام شوند چه منافعی می‌توانند داشته باشند.
بنابراین اگر قرار است این دو وزارتخانه ادغام شوند، باید به این نکته توجه شود که در چه بخش‌هایی با چنین ادغامی سطح هزینه‌ها پایین آورده می‌شود بدون اینکه به کارکرد دولت لطمه‌ای وارد نشود. به هر حال، در وضعیت فعلی، به جای اینکه دولتمردان ما در اندیشه ادغام وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت رفاه و تامین اجتماعی باشند، گزینه‌های مناسب‌تری برای ادغام در دیگر وزارتخانه‌ها وجود دارد. به عنوان مثال، در بخش نفت و نیرو این امکان وجود دارد. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته این دو بخش در قالب یک وزارتخانه جای می‌گیرند.
همچنین ادغام وزارتخانه‌های بازرگانی و صنایع نیز از این دست هستند، چرا که هر دو نهاد دولتی کارکرد مشابهی دارند، ضمن اینکه ادغام آنها وظیفه اصلی دولت را نیز تحت‌الشعاع قرار نمی‌دهد. بنابراین، در صورتی که بحث ادغام برخی وزارتخانه‌ها این روزها مطرح است، اولویت‌ها و گزینه‌های بهتری برای ادغام غیر از وزارت رفاه و تامین اجتماعی و وزارت کار و امور اجتماعی وجود دارد، در صورتی که مناسبات سیاسی در مقوله ادغام دخیل نباشد و صرفا بر بالا بردن کارآیی دولت تاکید داشته باشند.
تاریخ: 07/02/1387
زمینه: سایر...
ارائه دهنده: دکتر پدرام سلطانی