دلایل فروش نرفتن نفت در بورس چه بود؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، امسال نفت خام ایران 9 بار در بورس کالا عرضه شد اما تنها یک بار و آن هم نه به صورت کامل به فروش رفت و بعد از عرضه‌های ناموفق پی درپی، عرضه آن متوقف شد تا برای رفع موانع بر سر راه آن چاره‌ای اندیشیده شود.

دلایل فروش نرفتن نفت در بورس چه بود؟

از دلایل فروش نرفتن نفت در بورس، عدم توافق بر سر قیمت بود؛ به طوری که در مقابل خواسته خریداران برای کاهش قیمت از سوی عرضه کننده، وجود خریداران بسیار برای نفت ایران یکی از جمله علت‌هایی بود که مسوولان شرکت ملی نفت ایران برای کاهش ندادن قیمت بیان می‌کردند.

علاوه بر این عرضه نامنظم نفت خام در بورس نفت و محدودیت وضع شده ازسوی شرکت ملی نفت ایران در تعداد بانک‌های طرف قرارداد از دلایل دیگر خریدارن داخلی برای عدم تمایلشان برای خرید نفت عنوان می‌شد.

همچنین شرکت ملی نفت، عدم خرید نفت توسط مشتریان داخلی را پایین بودن قدرت مالی آن‌ها اعلام می‌کرد.

مروری بر روند شکل گیری بورس نفت ایران

طرح بورس نفت ایران برای اولین بار در برنامه سوم توسعه مطرح شد. مطالعات این بورس از سال 1383 با مشارکت یک کنسرسیوم بین‌المللی آغاز و تفاهم‌نامه راه‌اندازی این بورس در اردیبهشت 1383 امضا شد.

طرح بورس نفت، گاز و پتروشیمی ایران در 20 تیرماه 1384 توسط شورای بورس، بر اساس ماده 95 قانون برنامه چهارم توسعه و ماده 95 برنامه سوم به تصویب رسید. این بورس پس از دو بورس کالاهای کشاورزی و بورس فلزات، سومین بورس کالایی کشور است.

هیات دولت بهمن ماه سال 1386 با صدور ابلاغیه‌ای، وزارت اقتصاد و دارایی را مسئول راه‌اندازی بورس نفت کرد. این وزارتخانه نیز باید با مشارکت وزارت‌خانه‌های امور خارجه، نفت و بانک مرکزی در دو مرحله اقدام به راه‌اندازی بورس نفت می‌کرد.

راه‌اندازی بورس نفت در سه فاز مجزا عملیاتی شد که فاز اول آن معاملات فرآورده‌های نفتی در تالار تهران بود که با معامله دو هزار تن محصول پلی‌اتیلن روز 28 بهمن سال 1386 به طور رسمی آغاز شد.

فاز دوم این طرح نیز با راه‌اندازی رینگ صادراتی فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی در جزیره کیش آبان سال 1389 آغاز شد، اما راه‌اندازی بورس نفت با فاز سوم آن یعنی عرضه نفت خام نهایی می‌شد.

به‌دنبال تعلل و اختلاف نظر دو وزارت‌خانه نفت و امور اقتصاد و دارایی در راه‌اندازی بورس نفت، رئیس‌جمهور اواخر اسفند 1389 به وزیر نفت چند هفته مهلت داد تا برای راه‌اندازی بورس نفت اقدامات لازم را انجام دهد.

بعد از آن امور اقتصاد و دارایی موعد راه‌اندازی بورس نفت را 12 فروردین سال 1390 اعلام کرد که باز هم مسائلی موجب شد در این روز بورس نفت کشور راه‌اندازی نشود.

بالاخره بورس نفت راه افتاد، اما ...

به گزارش ایسنا، 22 تیر ماه سال 1390اولین محموله نفت خام سنگین میدان بهرگان به میزان 600 هزار بشکه از سوی شرکت ملی نفت در تالار بین‌المللی بورس کالا کیش با ‌قیمت پایه هر بشکه 115 دلار و 18 سنت با هدف هدف بازارهای شرق مدیترانه و شمال غرب آفریقا عرضه ‌شد، اما در اولین عرضه خریداری برای نفت پیدا نشد.

طلسم فروش نفت در بورس شکسته شد

بعد از آن نیز دو بار دیگر عرضه نفت خام در بورس کالا ناموفق بود تا این که در چهارمین عرضه معامله صورت گرفت و از یک میلیون بشکه عرضه شده توسط شرکت ملی نفت 500 هزار بشکه آن به فروش رفت.

نفت از "این جیب" به "آن جیب" شد

در حالی نام شرکت "نفتیران" یا همان "نیکو" به عنوان اولین خریدار نفت ایران در بورس اعلام شد که این شرکت یکی از زیر مجموعه‌های شرکت ملی نفت ایران است که در سال 1991 و در جزایر جرسی (بریتانیا) با هدف ارائه منابع مالی برای پروژه های نفت و گاز، سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز و خرید و فروش و مبادله نفت خام، گاز طبیعی و محصولات تصفیه شده تاسیس شد.

اگر چه اعلام شده بود که با عرضه نفت خام در بورس "نفت" بار دیگر "ملی" می‌شود، اما با خرید نفت عرضه شده در بورس کالا توسط یکی از شرکت‌های زیر مجموعه شرکت ملی نفت، هم‌چنان "نفت"، "دولتی" باقی ماند.

البته مدیران شرکت ملی نفت ایران اعلام کردند که نیکو در این میان نقش یک واسطه را داشته، چرا که نفت خریداری شده را برای یک شرکت نفتی خارجی خریداری کرده است.

توقف عرضه نفت در بورس

اما بعد از آن نیز نفت پنج بار دیگر در بورس کالا عرضه شد، اما نفت ایران با وجود داشتن خریداران و مشتریان خارجی، خریدار داخلی نداشت؛ حتی نیکو نیز دیگر به عنوان واسطه اقدام به خرید نکرد.

و بعد از 9 بار عرضه ناموفق نفت در بورس کالا، عرضه آن در سال 1390 متوقف شد تا این که مدیران نفتی و بورسی مجبور شوند برای رفع موانع بر سر راه عرضه نفت چاره‌ای بیندیشند.

البته رستم قاسمی - وزیر نفت، با بیان این که در حال حاضرسازوکارهای مورد نیاز برای عرضه نفت در بورس با مسوولان سازمان بورس و اوراق بهادار در حال بررسی است، تاکید کرد که طبق قانون، بورس نفت در سال آینده راه اندازی می‌شود.