آمریکایی‌ها با فناوری، هزینه تولید نفت را تا ٥٠درصد کاهش دادند تعداد دکل‌های نفتی در آمریکا برای ٦ هفته متوالی افزایش یافته است
به گزارش گروه تلکس شانا به نقل از روزنامه شهروند، عربستان با تغییر برنامه خود از حفظ قیمت به حفظ سهم بازار، مهم‌ترین دلیل سقوط تاریخی بهای نفت طی یک‌سال اخیر بوده است. طی این مدت علاوه بر اعضای اوپک، عربستان نیز میلیاردها دلار را به واسطه افت شدید قیمت نفت که به نصف قیمت‌های یک‌سال گذشته رسیده است، از دست داده است. اما پس از گذشت ماه‌ها از اجرای این برنامه که با حمایت برخی از اعضای عرب اوپک به طرح غالب این سازمان بدل شد، علامت سوال بزرگی که در مقابل این اقدام عربستان وجود داشت، به یک پاسخ روشن و قطعی تبدیل شده است؛ سیاست نفتی عربستان برای پایین نگه‌داشتن قیمت‌ها شکست خورده است. درواقع عملکرد و آمارهای رسمی بازار جهانی نفت و همچنین تولیدکنندگان نفت شیل که جامعه هدف عربستان را برای خروج از میدان رقابت تشکیل می‌دادند، گویای این واقعیت است که نه‌تنها افت قیمت نفت به زیر ٤٠ دلار باعث خروج تولیدکنندگان نفت غیرمتعارف از چرخه تولید نشد، بلکه طی هفته‌های اخیر میزان تولید آنها دوباره روند صعودی به خود گرفته است.
افزایش مصرف نفت، عامل مجهول معادلات عربستان
بسیاری از کارشناسان مقصر کنونی بحران نفت را در بازارهای جهانی عربستان می‌دانند که با ادامه تولید بازار را از رونق انداخت و دوباره خاطرات سال‌های نفت بی‌ارزش در دهه ١٩٨٠ را برای آنها زنده کرد.
البته در کل به نظر می‌رسد استراتژی عربستان سعودی برای برقراری توازن بازار نفت به شیوه خود تا حدی کارآمد بوده است. در همین زمینه خبرگزاری «رویترز» می‌نویسد: محاسبات سعودی‌ها احتمالا بدین نحو بود که به‌عنوان یک تولید‌کننده حتی با قیمت پایین نفت، ذخایر عظیم ارزی دارد و این کشور می‌تواند مدت زمان بیشتری اقتصاد خود را با قیمت کم نفت بچرخاند. در این بازه زمانی تولیدکنندگان ضعیف‌تر که هزینه تولیدشان بالاتر است، مجبور خواهند شد تولیدشان را بکاهند، در نتیجه قیمت نفت بالا می‌رود و عربستان همچنان می‌تواند علاوه بر سود بردن از قیمت‌ها سهم خود از بازار را حفظ کند.
اما نکته اینجا است که با کاهش بهای نفت به نصف قیمت آن در ٢٠١٤ میلادی، مصرف این کالا با سرعتی بی‌سابقه طی یک دهه گذشته درحال افزایش است. از سوی دیگر نشانه‌های موجود حاکی از آن است که تولیدکنندگان دیگر خارج از اوپک همچنان به روند تولید خود ادامه می‌دهند و با وجود تمام سیاست‌گذاری‌ها، عربستان نتوانسته آنها را از میدان به در کند. در داخل اوپک نیز تولیدکنندگان دیگر به‌خصوص ایران و عراق تصمیم گرفته‌اند با وجود کاهش قیمت‌ها، میزان تولید خود را افزایش دهند.البته به‌طور حتم کاهش تولید در خارج از اوپک و تولیدکنندگان نفت شیل مشاهده خواهد شد. به این ترتیب پروژه‌های استخراج در آمریکای لاتین، آفریقا، دریای شمال و بخش‌های دیگر جهان نیز متوقف می‌شود.این سرسختی عربستان در گذشته نیز سرمایه‌گذاران را با بحران مواجه کرده بود.
«علی النعیمی» وزیر نفت عربستان سعودی در ماه مارس گفته بود: عربستان کاهش چشمگیر تولید را در دهه ١٩٨٠ میلادی هم آزمایش کرده بود که البته نتیجه موفقیت‌آمیزی نداشت. ما نمی‌خواهیم دوباره همان اشتباه را تکرار کنیم.علاوه بر این موارد، به اعتقاد نشریه «اویل پرایس» عربستان در زمینگیر کردن نفت شیل نیز موفق نبوده است. براساس اطلاعات موجود در گزارش‌های سازمان اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت شیل در حال حاضر هر چند کم، ادامه دارد. شرکت EOG Resources به‌عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت شیل تخمین می‌زند تولیدش در ماه جولای و آگوست کاسته شود. اما تولیدکنندگان دیگر مانند شرکت «پایونیر» جسارت بیشتری دارند و ادعا می‌کنند، می‌توانند با وجود قیمت کم نفت در نیمه دوم ٢٠١٥ و حتی ٢٠١٦ به فعالیت خود ادامه دهند.این گزارش اشاره می‌کند که نفت شیل در منطقه داکوتای شمالی (مرکز فعالیت شرکت‌های استخراج نفت شیل در آمریکا) سطح تولید خود را افزایش نداده است. با این وجود میزان تولید آنها هنوز هم همان ١,٢میلیون بشکه در روز است که تفاوت ناچیزی با بالاترین سطح تولید شیل دارد.
افزایش استخراج نفت در آمریکا
این در حالی است که آمار شرکت بیکر هیوز نشان می‌دهد با وجود افزایش تولید نفت، دکل‌های استخراج نفت در آمریکا برای ششمین هفته متوالی افزایش یافته است. البته ٦٧٥ دکل فعال کنونی هنوز هم نسبت به ١٦٠٩ دکل در ٢٠١٤ بسیار ناچیز است. در هر حال این روند نشان می‌دهد، تعداد دکل‌های فعال درحال حاضر تثبیت شده و طی ٩ هفته قبل ٨ واحد به آن اضافه شده است.از سوی دیگر، تحلیلگران موسسه «ریموند جیمز» و همکاران اشاره می‌کنند که طی هفته گذشته ١٠٣٠ چاه جدید از دولت آمریکا اجازه استخراج گرفته‌اند. این تعداد نشان‌دهنده بالاترین اجازه حفر و استخراج نفت از فوریه تاکنون است. طی ١٨ هفته گذشته متوسط اجازه استخراج از چاه به‌طور متوسط ٨٥٢ مورد بوده است.
فناوری به کمک شیل می‌آید
شرایط بد بازار نفت تغییری نکرده است، اما تولید نفت شیل که در ٥سال اخیر به افزایش بی‌سابقه تولید نفت آمریکا کمک کرده بود، با سرعتی که پیش‌بینی می‌شد، کاسته نشده است. یکی از دلایل این امر نوآوری‌های بخش فناوری استخراج است که به شرکت‌ها اجازه می‌دهد با هزینه‌ای کمتر، نفت بیشتری استخراج کنند. «جیمزویلیامز» اقتصاددان موسسه WTRG در لندن به «مارکت واچ» می‌گوید: هزینه تولید نفت شیل کاسته شده، همزمان میزان کارآمدی دکل‌های نفتی نیز افزایش یافته است. علاوه بر تمام این موارد، این روند فقط مربوط به زمان حال نمی‌شود و فناوری‌ها روزبه‌روز درحال پیشرفت‌اند تا از یک چاه نفت بیشتری استخراج شود.خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی به این موضوع اشاره کرده و می‌نویسد: پس از کاهش یک‌باره قیمت نفت، استخراج‌کنندگان و شرکت‌های تهیه‌کننده خدمات نفت شیل مجبور شدند هزاران کارگر را اخراج کنند. همچنین شرکت‌های کوچکتر به دنبال خریداری برای سهام و دارایی خود می‌گشتند تا در آنها ادغام شوند. همین عوامل سبب شد استخراج‌کنندگان شیل برای رقابت با بقیه تولیدکنندگان مجبور شوند راه‌هایی برای کاهش هزینه‌های تولید بیابند، به این ترتیب سرمایه‌گذاری با فناوری‌های جدید استخراج را آغاز کرده‌اند. در همین زمینه مهندسان از بهترین حسگرهای فناوری و مدل‌های ریاضی استفاده می‌کنند تا بتوانند موقعیت صخره را بهتر دریابند. هنگام استخراج نیز آنها از فناوری تصویربرداری استفاده می‌کنند تا ترک‌های طبیعی را در صخره بیابند و هنگام
خرد کردن صخره از آن استفاده کنند. به این ترتیب هزینه و نیروی کمتری صرف می‌شود.اکنون فناوری استخراج‌کنندگان به‌حدی پیشرفت کرده که حتی می‌توانند تعیین کنند در چه فاصله‌ای از چاه کنونی، باید چاه دیگری حفر شود که نتیجه آن نفت بیشتر با هزینه کمتر است. به‌عنوان مثال شرکت EOG به فناوری‌ای دست یافته تا فاصله بین چاه‌ها را بکاهد.
اما این تنها شرکتی نیست که توانسته با وجود کاهش قیمت‌ها به فعالیت خود ادامه دهد. شرکت اکسون موبیل نیز اعلام کرده در مقایسه با ٤سال قبل مدت زمان حفر یک چاه در منطقه داکوتای شمالی را به یک‌سوم مدت زمان تعیین شده کاهش داده است. همچنین هزینه خرد کردن صخره‌ها و آماده کردن منطقه برای تولید نصف شده است. اکنون استخراج‌کنندگان نفت شیل روی چاه‌هایی تمرکز کرده‌اند که می‌دانند بیشترین ذخیره را دارند و از سرمایه‌گذاری در مناطق پرریسک خودداری می‌کنند. به این ترتیب هزینه‌های کلی استخراج‌کننده نفت شیل بدون کاهش چشمگیر تولید کاسته می‌شود.
همچنین در ماه‌های آتی شرکت‌های ارایه‌کننده خدمات، اپراتورهای دکل و تهیه‌کنندگان دیگر از نرخ محصولات و خدمات خود می‌کاهند تا بتوانند در بازار فعال بمانند. به این ترتیب شرکت‌ها فرصت بیشتری برای ادامه حیات می‌یابند. در ماه جولای استخراج‌کنندگان نفت شیل آمریکا پس از ٧ ماه، فعالیت خود را دوباره آغاز کردند و این‌بار با هزینه‌ای کمتر به فعالیت خود ادامه دادند.
به گفته «چارلز بلانکارد» یکی از تحلیلگران
BNEFدر نیویورک، در این بازه زمانی هزینه‌های بیشتر خدمات استخراج بین ٢٠ تا ٥٠درصد در آمریکا کاسته شد، این درحالی است که شرکت‌های نفت شیل در ماه مارس به سرمایه‌گذاران خود وعده داده بودند هزینه‌های تولید ١٠ تا ٤٠درصد کاسته شود.اما این روند چه معنایی برای عربستان سعودی و همپیمانانش در سازمان اوپک خواهد داشت؟ باید توجه کرد که با وجود افزایش تعداد دکل‌های نفتی و تولید نفت شیل، تولید نفت باز هم در رکود به‌سر می‌برد. بنابراین می‌توان ادعا کرد استراتژی عربستان بجا بوده است، اما نمی‌توان ادعا کرد نتایج آن دلخواه و مطلوب این کشور باشد. بنابراین استراتژی عربستان سعودی برای کاهش مازاد نفت در بازار و افزایش قیمت‌ها در آینده نزدیک ٢ تا ٣ساله موثر نبوده است.
نفت میل صعود دارد
روز گذشته و درست پیش از انتشار آمار فرصت‌های شغلی آمریکا، سرمایه‌گذاران بازار نفت محتاط‌تر عمل کردند و همین احتیاط باعث شد تا قیمت نفت با وجود آن‌که در این اواخر افزایش یافته بود، حدود ١,٥درصد کاهش یابد. در همین زمینه موسسه فیلیپ فیچرز در یادداشتی اعلام کرد که اگر آمارهای بازار کار آمریکا مثبت باشد، ممکن است قیمت نفت افزایش یابد، زیرا این آمار حکایت از رونق بیشتر اقتصاد آمریکا خواهد داشت.
به این ترتیب به نظر می‌رسد نوسان نفت در روزهای آتی همچنان ادامه داشته باشد. هرچند بازار طلای سیاه در این اواخر با نوساناتی روبه‌رو شده است، اما شواهد حاکی از آن است که با وجود افزایش ذخایر، بهای نفت آن‌قدر که کارشناسان تصور می‌کردند، کاهش نیافته است.البته این روند مربوط به هفته گذشته نیست. علاوه بر وقایعی مانند بهبود وضع اقتصادی چین و انتظار برای انتشار آمار شغلی آمریکا، دلایل دیگری هم در افزایش تقاضا برای نفت وجود داشت.
طلای سیاهی که در اوایل سال پیش‌بینی می‌شد حتی به ٢٠ دلار هم برسد و تا مرز ٣٣ دلار هم پیش رفت، اکنون در قیمت ٥٠ دلار به ازای هر بشکه در نوسان است. البته این قیمت هم چندان ایده‌آل دست‌اندرکاران بازار نیست، اما از بدترین حالت پیش‌بینی‌ها شاید بسیار بهتر باشد.