موضوع تعیین قیمت خوراک پالایشگاهها موضوعی است که با روند خصوصی سازی آنها جدیتر از پیش دنبال می شود. پالایشگران به دنبال نرخهای روشن هستند و از تخفیف بیشتر در تعیین قیمت سخن می گویند، حال آن که بحث کیفیت فرآورده موضوعی جدی از نظر تعیین قیمت است.
دو مقام مسئول در دو پالایشگاه از تصمیم جدید دولت و وزارت نفت در مورد تدوین روشی برای تسویه حساب پالایشگران در قبال خوراک خبر دادند. استقبالی که از این موضوع توسط کارشناسان شد باعث شد تا در میزگردی در شبکه تلگرامی کارآفرینان صنعت نفت به بررسی ابعاد تصمیمات دولت در قبال هزینه های پالایشگاهها پرداخته شود. آنچه می خوانید گزیده ای از بحث کارشناسان و کارآفرینان صنعت نفت است که فارغ از جایگاه اداری خود و صرفا به عنوان کارشناس* در این بحث مشارکت کرده اند:
آقای لاهیجانیان: به نظر می رسد وجود پالایشگران خصوصی، چالشهایی را برای این صنعت بوجود آورده است وگرنه اصلا جای بحثی نبود. در خبری که امروز آمده بود ایراد اساسی این بود که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی نرخ خوراک را به قیمت روز خلیج فارس برای آنها تعیین نمی کند و گزارش مالی شرکتها به بازار بورس حاکی از زیان نشان دادن این پالایشگاهها بود. دو سوی این بحث، سهامداران و شرکتهای پالایش و پخش بودند که این کشمکش را در بازار بوجود آوردند.
آقای علوی: در خصوص پالایشگاهها، اگر مبنای مشخص شده برای اعلام قیمت نفت خام و فرآورده ها رعایت شود، عملکرد پالایشگاهها با سود همراه است.
خانم محبیان: مهندس علوی مبنا چیست؟
آقای علوی: طبق جزو یک بند الف ماده یک قانون الحاق برخی مواد قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، قیمت نفت خام بر مبنای ٩٥ درصد متوسط بهای محموله های صادراتی نفت مشابه در هر ماه شمسی محاسبه می شود. در خصوص قیمت فرآورده ها نیز قیمت صادراتی و یا وارداتی فرآورده ها مبنا بوده که این مسئله به صراحت در قانون بودجه کل کشور( بند د تبصره ٢ قانون بودجه) قید شده است. در حالی که در سال ٩٣ قیمت فرآورده ها بر مبنای فوب اعلام شده که سود پالاشگاهها کم شده است.
آقای متاجی: در مورد سود پالایشگاهها به دو گونه می توان رفتار کرد. بازی با قیمتها و رسیدن به سود مورد نظر و یا در نظر گرفتن ارزش بازار فرآورده ها و هر نوع رفتار تأثیر خاص خود را در اقتصاد ملی دارد. بازی با قیمتها به سود سهامداران است. ولی موجب کاهش ثروت ملی می شود.
آقای پورابراهیم: آنچه مسلم است همه پالایشگاههای فعلی کشور بدون دستکاری قیمتها و بدون تخصیص یارانه های پنهان و عیان توسط دولت قطعا و بدون تردید با حاشیه فرآورش منفی روبرو خواهند بود.
آقای علوی: مهندس متاجی، نیازی به بازی با قیمتها نیست، اگر آیین نامه های مربوطه رعایت شود، سود شرکتهای پالایشی متعارف و به نفع همه گروههاست.
آقای متاجی: طبق قانون، مبنای قیمت، بازار خلیج فارس بوده و یک امر واقعی است. اگر به طور تصنعی سودآور شوند، نتیجه این می شود که برای مقدار معینی فرآورده نفت خام بیشتری نسبت به فناوری روز دنیا مصرف شود و این به معنای زیان ملی در برابر منافع سهامداران است. یعنی ثروت به جایی رفته که عملیات سود آوری نداشته است.
آقای علوی: طبق جزو یک بند الف ماده یک قانون الحاق برخی از مواد قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، قیمت نفت خام بر مبنای ٩٥ درصد متوسط بهای محموله های صادراتی نفت مشابه در هر ماه شمسی است.
آقای لاهیجانیان در پاسخ به آقای پورابراهیم: لازم است دستکاری شود بالاخره مبنا پنج درصد تخفیف روی قیمت خلیج فارس آن هم در پایان ماه است. چرا همین کار نشود؟
آقای علوی در پاسخ به آقای متاجی: مبنا قیمت خلیج فارس نیست. مبنا قیمت محموله های صادراتی است.
آقای لاهیجانیان: مگر تفاوت دارد؛ محموله های صادراتی با قیمت خلیج فارس؟
آقای متاجی: مسئله صادرات نیست. بلکه تولید محصولاتی است که در یک بازار آزاد ارزش کمتری از خوراک دارند و یا ارزش چنان نیست که هزینه عملیاتی را جبران کند .
آقای جعفری در پاسخ به آقای علوی: طبق قانون صادراتی یا وارداتی و در صورت نبودن هیچ کدام قیمتهای فوب خلیج فارس ملاک است.
آقای پورابراهیم: پالایشگاههای موجود کشور در زمره قدیمی ترین و ساده ترین تکنولوژیهای دنیا هستند. چنین پالایشگاههایی در همه جهان البته اگر وجود داشته باشند، حاشیه فرآورش منفی دارند.
آقای علوی: مسئله دیگری که رعایت نشده، اعمال نشدن شاخص کیفی سازی در قیمت فرآورده هاست.
آقای جعفری در پاسخ به آقای پورابراهیم: این صحبت صحیح است، ولی نکته ای که عجیب است این که سالهای گذشته نیز همین پالایشگاهها با همان تکنولوژی و با همان قوانین کشور حاشیه سود مثبت داشته اند، این که سال گذشته حاشیه سود این پالایشگاهها بدون تغییر قوانین و تغییر تراز محصولات پالایشگاهی، به یکباره منفی شده اند جای بسی تعجب است.
آقای پورابراهیم در پاسخ به آقای لاهیجانیان: پنج درصد تخفیف نفت خام به درست یا به غلط مبنای قانونی دارد و کسی الان بحثی در این ندارد. بحث بر سر دستکاری قیمت تسویه فرآورده هاست. پنج درصد تخفیف تنها می تواند حاشیه فرآورش پالایشگاهها را به صفر برساند ولی مثبتشان نمی کند.
آقای لاهیجانیان: جناب علوی شما دقیقا اعتراض خود را به مطلب جناب متاجی بفرمایید.
آقای علوی: طبق مصوبه ٩٣/١٠/٢٩ هیئت دولت، قیمت فرآورده ها باید بدون اعمال شاخص کیفی سازی اعلام شود. زمانی که قیمت گازوییل بر مبنای درجه ppm اعلام می شود، این یعنی اعمال شاخص کیفی سازی.
آقای متاجی: در نظر نگرفتن کیفیت فرآوره ها به سود تولید کننده است. رعایت کیفیت و تأثیر آن در قانون آمده و درست هم هست. اگر بنزین را بخواهیم کم کنیم، در هر پالایشگاه دهها میلیون دلار هزینه دارد .
آقای پورابراهیم در پاسخ به آقای جعفری: پاسخ دقیق سئوال شمابه بررسی دقیق نیاز دارد، ولی همین طوری سر انگشتی می توان گفت با سقوط قیمت نفت خام ٢,٥ دلار در هر بشکه تقریبا تخفیف اعطایی به پالایشگاهها روی نفتخام کم شده. تقریبا روزی ١.٨ میلیون بشکه نفت خام تحویل پالایشگاهها می شود. خود این عدد، نزدیک به ١.٦ میلیارد دلار در سال می شود. اساسا پالایشگاههای ما ارزش آفرین نیستند و متوسط ارزش سبد محصولاتشان کمتر از خوراکشان است و لذا نه فقط ارزش افزوده ای ندارند که ارزش نفت خام را هم از بین می برند.
آقای جعفری: در‌کنار میزان کاهش ۲.۵ دلار تخفیف نفت خام، حاشیه سود واقعی پالایشگاهها نیز رشد داشته و حتی مثبت شده، یعنی عملا اثر کاهش تخفیف در افزایش حاشیه فرآورش که برای کل دنیا این اتفاق افتاده، خنثی و بی حساب می شود و یک سئوال خیلی مشخص این است که با وجودی که قوانین تسویه با پالایشگاههای کشور درعمل هیچ تغییری نکرده، چطور سود پالایشگاهی که سال گذشته حاشیه سود ۱۰ دلار در هر بشکه داشته، به یکباره منفی شده، قطعا پارامترهای جدیدی در محاسبه سود پالایشگاهها دخیل شده، که آنها را به ارزش آفرینی واقعی غیر رانتی شان یعنی حاشیه منفی نزدیک کرده، ولی جای تعجب اینجاست که کسی نه می داند و نه مشخص است چه تغییر سیاستی سبب این اتفاق شده است.
آقای علوی: اقای مهندس متاجی، این مسئله درست است که قیمت نفت خام کاهش یافته، ولی قیمت فرآورده ها به همان نسبت کاهش نیافته. الان در سطح دنیا، شرکتهای پالایشی در یک سال اخیر هم از کاهش نفت خام سود بردند و هم از کاهش نیافتن قیمت فرآورده ها به نسبت کاهش قیمت نفت خام.
آقای جعفری: حاشیه فرآورش یک پالایشگاه در ایران حاصل جمع چند عدد است، حاشیه سود واقعی پالایشگاه+ پنج درصد تخفیف نفت خام+ گرانتر خریدن بنزین و گازوییل از فوب خلیج فارس ( بابت وجود واردات در این محصولات) دوستان اشاره می کنند که تخفیف نفت خام از پنج دلار در هر بشکه به دلیل افت قیمت نفت به ۲.۵ دلار رسیده، ولی این در حالی هست که به دلیل کاهش قیمت نفت خام، حاشیه فرآورش کل پالایشگاههای دنیا روند صعودی داشته است که این موضوع به صورت شدیدتر شامل حال پالایشگاههای ضعیف داخلی نیز شده است، پس به نظر نمی آید که کاهش قیمت نفت عامل اساسی این تغییر اساسی سود اعلامی پالایشگاهها در ایران بوده، که چنین هم نبوده است.
آقای متاجی: منحنی سود پالایشی دنیا نشان می دهد که با کاهش قیمت نفت در حالت بعد از دوران گذار سود کاهش می یابد ولی در این فاصله افزایش می یابد و این امر، دلیل افزایش سود اولیه پس از کاهش قیمت نفت است یعنی تأخیر زمانی کاهش قیمت محصول به نفت خام.
آقای حسینی: جناب لاهیجانیان این تخفیف پنج درصدی مثل یک کارمزد بوده که در نفت بالای پنج دلار است و در نفت ٥٠ دلاری ٢.٥ دلار است. یعنی دولت یک درصدی از قیمت نفت به آنها می دهد و در عوض کیفیت خوراک و محصول را لحاظ نمی کند. یعنی سودآوری پالایشگاهها طبق قوانین ما تابعی از قیمت نفت است و نه تفاوت ارزش خوراک و محصول.
آقای جعفری در پاسخ به آقای متاجی: اساسا حاشیه سود پالایشگاهها براساس قیمتهای بازار آزاد در تغییرات قیمتهای نفت خام (چه مثبت و چه منفی) به شدت افزایش می یابد و در قیمتهای پایین نفت نیز نسبت به قیمتهای بالای نفت حاشیه سود بیشتری دارند.
آقای صادق آبادی در تایید توضیحات آقای متاجی: کاملا درست است. البته باید یک مورد دیگر را هم به این اضافه کرد که متوسط ضریب بهره برداری پالایشگاهها حدود ٨٥ درصد است که با کاهش قیمت نفت خام این ضریب افزایش پیدا می کند. یعنی ظرفیت خالی پالایشگاهها به دلیل افزایش تقاضا کاهش پیدا می کند و به افزایش حاشیه سود کمک می کند. ولی پالایشگاههای ایران با صددرصد ظرفیت کار می کنند.
آقای متاجی: واقعیت این است که در کشورهای دیگر قیمت در بازار تعیین می شود و سهامداران روند تغییر قیمت را در جیب خود احساس می کنند و ما در ایران آن را به شکل مجازی احساس می کنیم. لذا در خارج در صورت تداوم زیان بسته می شوند.
آقای جعفری در پاسخ به آقای صادق آبادی: البته در حاشیه سود روی هر بشکه بحث ضریب بهره برداری چنان تاثیری ندارد، چون تنها منتج به سرشکن شدن هزینه های عملیاتی می شود.
صادق آبادی در پاسخ به جعفری: سهم هزینه های عملیاتی در پالایش کم نیست. کاهش این هزینه ها در سود آوری پالایشگاهها بسیار مهم است.
آقای مصطفوی: دوستان بیایید پیش از این که وارد تحلیل سود پالایشگاه شویم به این نکته فکر کنیم که ما در کشوری زندگی می کنیم که قیمت نفت و فرآورده سالی یک بار و در نهایت اگر پالایش و پخش خیلی لطف کند دوبار در سال و بدون هیچ مبنای شفافی اعلام می شود. خوب است آقای متاجی توضیح دهند چه برنامه ای برای اعلام روزآمدتر قیمتها دارند.
آقای متاجی: ضریب کارکرد ١٠٠ به شکل اجباری و یا به خاطر اخذ مبلغ بیشتر تخفیف و.... پدیده مثبت از نظر ملی تلقی نمی شود یعنی به زیان منافع ملی سود سهامداران را بیشتر می کند، ولی مقدار خسارت را می افزاید درحالی که پالایشگر جیب خود را سنگین تر احساس می کند.
آقای صادق آبادی در پاسخ به آقای جعفری: هزینه های عملیاتی شامل کاتالیست کمیکال هزینه های تعمیر و نگهداری و .... هستند که در شرائط فعلی هزینه های بسیاری است. خوب است ببینیم سهم تخفیف خوراک و ..... در مارجین پالایشی در ایران چقدر است تا راحت تر بتوانیم تحلیل کنیم.
آقای جعفری در پاسخ به آقای متاجی: اگر هم بپذیریم تمام این تحلیلها، در این دست وقایع همانطور که در سال ۹۳ به صورت عملیاتی در پالایشگاههای ما رخ داده، سالهای ٨٩، ٩٠، ٩١ و ٩٢ نیز رخ دادند، یعنی تمام تحلیلهای فنی پالایشگاه برای آن زمان هم صادق است، وقتی هیچ پالایشگاهی تغییر نکرده و قوانین کشور دز این مورد تغییر نکرده، چطور ممکن هست که به یکباره شاهد تغییر عظیم و بسیار قابل توجه در سود پالایشگاهها در سال ۹۳ نسبت به تمام سالهای پیش داشته باشیم؟
آقای مصطفوی: ببخشید ولی من نمی فهمم وقتی کسی نمی داند قیمت فرآورده های پالایشگاهها با چه مبنایی تسویه می شود و هر روز مثلاهل ریسک اهالی بازار منتظر اعلام یک عدد از سوی پالایش و پخش هستند شما دارید در مورد چه چیزی صحبت می کنید؟ در مورد حاشیه فراورش و تأثیر تغییر قیمت نفت و هزینه های عملیاتی حرف زدن در این شرائط به نظر من بلا موضوع است.
آقای علوی: آقای مهندس متاجی، دلیل تفاوت فاحش قیمتهای اعلامی در خردادماه و تیر ماه امسال چه بود که سود شرکتهای پالایشی به یکباره ٨٠ تا ٩٠ درصد کاهش یافت؟
آقای متاجی: احساس ما از قیمت مصنوعی است. اگر پالایشگاهی در کناره خلیج فارس باشد، بالا و پایین شدن قیمتها را احساس می کند و وضع اهل ریسک را مخصوصا در مورد فراورده ندارد. ولی همین واقعیت به شکل مجازی به ما اعلام می شود و فکر می کنیم ساختگی است.
آقای جعفری: طبق تحلیلی که برای پالایشگاه در سال ٩٢ انجام دادیم، هزینه عملیاتی تنها یک دلار در حاشیه سود پالایشگاهها اثر داشته که نشان از بی اهمیتی محض این عامل است. که خوب چشم بسته هم می شد فهمید هزینه عملیاتی، هیچ اهمیتی در سود پالایشگاهها ندارد و به نظر می آید بیشترین تاثیر، نه تغییر قیمتهای نفت و نه وضع کیفی پالایشگاهها و پیچیدگی آنها، بلکه از ناحیه تصمیمی است که هرماه مجموعه مرتبط برای تسویه با پالایشگاهها می گیرد ، یعنی دقیقا بازی با قیمتهای تسویه آنها.
آقای مصطفوی در پاسخ به آقای متاجی: خوب چرا روزانه اعلام نمی فرمایید تا تکلیف همه مشخص شود، چرا نشریه پلاتس یا هر مبنای دیگری را به عموم اعلام نمی کنید تا هر کسی بتواند در خانه خود هم سود یک پالایشگاه را حساب کند و سبب شود هر کسی نتواند روزی شایعه ای در بازار بوجود آورد و افسانه بافی شود از سود و ارزش پالایشگاهها.
آقای لاهیجانیان: اقای علوی جناب عالی نماینده پالایشگران هستید. نظرتان را در مورد نظر آقای متاجی بفرمایید.
آقای علوی: آقای مهندس متاجی، مبنای اعلام قیمت نفت خام و قیمت فرآورده ها چیست و با استناد به چه آیین نامه یا قانونی اعلام می شود؟
آقای مصطفوی: تحقیقی که ما برای سال ٩٢ پالایشگاهها داشتیم با یک تغییر ساده آیین نامه قیمتی تسویه بنزین و گازوییل حدود چهار دلار حاشیه فرآورش جابجا می شد. این نمودار حاشیه فرآورش واقعی پالایشگاههای ایران از سال ٢٠٠٩ تا ٢٠١٣ است، که نوار زرد رنگ میانگین وزنی حاشیه فرآورش کل پالایشگاههای کشور است. وقتی چهار دلار حاشیه فرآورش به یک سری آیین نامه های غیر شفاف بستگی دارد، لطفا بیاییم در مورد موضوع دیگری صحبت نکنیم که هیچ چیز این تأثیر را ندارد.
آقای متاجی: ما نمی توانیم قیمت بنزین با اکتان ٨٧ داخل را با اکتان ٩٢خلیج فارس یکی بگیریم ولی از نظرگوگرد یکسان می گیریم که به نفع تولید کننده است.
آقای مصطفوی: خوب اعلام کنیم به ازای هر درجه اکتان فلان قدر کم می کنیم ولی هیچ کس نمی داند چطوری حساب می شود.
آقای علوی: آقای مهندس متاجی، طبق مصوبه هیئت دولت، اعمال شاخص کیفی سازی در قیمت فرآورده ها ممنوع است. یا چرا شاخص کیفی سازی در خصوص قیمت نفت خام اعمال نمی شود؟
آقای جعفری: این هم حاشیه سود پالایشگاهها برای نیمه نخست سال ٩٣ است که باز شاهد همان حاشیه سود گذشته هستیم. با این تفاوت که روند صعودی خود را از نیمه دوم سال ٩٣ شروع کرده بود. این به آن معناست که به لحاظ مارکت و بازار، هیچ اتفاق جدیدی برای پالایشگاههای کشور بوجود نیامده است، و متعاقبا اگر قوانین تسویه محلی کشور تغییر نکرده باشند، اینها باید سودی معادل سالهای گذشته داشته باشند، کمی کمتر.
آقای مصطفوی در پاسخ به آقای علوی: آقای علوی نفت خام تحویلی به پالایشگاهها اگر بهتر از صادراتی نباشد بدتر نیست، متاسفانه پالایش و پخش اگر قیمتها و روشهای محاسبه را شفاف می کرد هیچ وقت اینطور سئوالها شکل نمی گرفت.
آقای جعفری در پاسخ به آقای علوی: اتفاقا در این مورد نیز آنالیزی که انجام دادیم به صورت روی هم رفته و متوسط کل پالایشگاهها این اتفاق سبب تغییر سود پالایشگاهها نمی شود، گرچه این موضوع سبب خواهد شد بعضی پالایشگاهها سود و بعضی ضرر کنند. ولی دقیقا همین طور که جناب دکتر مصطفوی فرمودند، بدون روشن بودن دقیق قوانین تسویه حساب محصولات نمی توان عدد دقیقی را برای هر بازه ای در آینده پالایشگاهها در ایران تخمین زد و چنین خواهد شد که یک روز حاشیه سود اعلامی صورت مالی یک پالایشگاه ١٠ دلار بیشتر از همه پالایشگاههای پیشرفته دنیا و یک روز منفی شود.
آقای متاجی در پاسخ به آقای علوی: قیمت را فروش واقعی که ما از خلیج فارس صادر می کنیم تعیین می کند. یعنی واقعیت را در نظر می گیریم . اسناد آن هم همواره وجود دارد همان نفتی که صادر می شود، قیمتش را برای مشابه ارسالی به داخل در نظر می گیریم. به این ترتیب اعمال سلیقه نمی شود.
آقای مصطفوی: دولت بنزین ٨٧ و حتی ٨٤ را با قیمت بنزین ٩٢ خریداری می کند گازوییل خارج از استاندارد را به قیمت استاندارد می خرد نفت خام را هم پنج درصد ارزانتر تحویل می دهد خوراک را در پالایشگاه تحویل می دهد و فرآورده را نیز در پالایشگاه تحویل می گیرد. با این وجود چون نمی آید یک سایت بزند و قیمتها را شفاف، روزانه و آنلاین اعلام کند در فضای مجازی و رسانه ها هرگونه شایعه و فضا سازی شکل می گیرد.
آقای علوی در پاسخ به آقای مصطفوی: قیمت بنزین اکتان ٨٧ از سال ٨٦ یعنی از ابتدای اجرای روش خرید و فروش فرآورده با نرخ اکتان ٩٢ یکسان انتخاب شده وگرنه همه پالایشگاهها زیان ده بودند و دولت نمی توانست سهام آنها را بفروشد. از سال ٩٢ و پس از فروش پالایشگاهها این بحثها شروع شد.
آقای متاجی: پس وضع سودآوری پالایشگاهها روشن است. راه حل، نه چانه زنی روی قیمت و نه دستکاری و عدد سازی است، راه حل سرمایه گذاری است.
آقای جعفری در پاسخ به آقای علوی: البته در قوانین رسمی کشور، عبارت تسویه حساب پالایشگاهها ذکر شده مطابق کیفیت مشابه سبد صادراتی یا وارداتی، یعنی لفظ کیفیت در قانون هست.
آقای مصطفوی در پاسخ به آقای متاجی: جناب آقای متاجی محترم قطعا شما و تمام مدیران خدوم پالایش و پخش سلیقه ای و بدون ضابطه عمل نمی کنند، ولی لطفا شفافیت و در دسترس بودن اطلاعات را بیش از پیش مد نظر قرار دهید تا فضای صنعت پالایش روشن تر از پیش شود.
آقای علوی: راه حل سرمایه گذاری در صورتی که سرمایه گذار مبنا و مفروضات سرمایه گذاری خود را برای یک دوره بلندمدت بتواند پیش بینی کند، نه این که در اعلام قیمت نفت خام و فرآورده ها، در حال حاضر آیین نامه ها رعایت نمی شود.
آقای جعفری: به نظر می آید وضع سود آوری پالایشگاهها در ایران با توجه به قوانین کلی و مبهم به هیچ عنوان روشن، شفاف و پیش بینی پذیر نیست و ضروری است برای بهبود وضع نامناسب پالایشگاههای کشور، ابتدا قوانینی روشن و شفاف به صورت آیین نامه پالایش و پخش تدوین و در دسترس عموم قرار گیرد، شاید با این اتفاق امیدوارشویم سرمایه گذاری در بخش بهبود صنعت پالایشی در کشور تحقق یابد.
آقای علوی: علاوه بر شفافیت، اجرای آنها نیز مهم است.
آقای جعفری: طبق قوانین فعلی کشور همین طور که سالهای پیش سودهای کلان نصیب پالایشگاهها شد، همین قوانین وضع فعلی را برای سالهای ۹۳ و ۹۴ رقم زده است، تنها با کمی تفسیر متفاوت.
آقای متاجی: مشکل این است که سهامداران، نه تحمل خسارت را دارند زیرا متعلق به سازمانهایی هستند که باید ماهانه مستمری عده کثیری را بدهند و نه توان سرمایه گذاری را. راه حل به نظرم سرمایه گذاری با ضمانت دولت و مثلا برداشت محصول و کنترل پروژه تا زمان بهره برداری است.
آقای علوی: چنانچه رویه اعلام قیمتها در سال ٩٢، در سال ٩٣ رخ می داد، با کاهش سود آنها روبرو نبودیم.
آقای پورابراهیم: بخش خصوصی فعال در صنعت پالایش کشور به جای تکیه بر اعمال فشار برای رانت بیشتر باید درخواست شفاف شدن روالها و رویه های تسویه راداشته باشند.
آقای جعفری: به نظرم بهترین راه حل را آقای پورابراهیم فرمودند، گرچه باید در قوانین کلی تسویه سیاستهای بسیار هوشمند تری نه همچون شرائط فعلی نظیر تخفیف پنج درصد تدوین شود تا میل به بهبود پالایشگاههای فعلی و همین طور احداث پالایشگاههای جدید، از طرف سرمایه گذاران به وجود آید تا امیدی به بهبود این صنعت ظرف بیست سال آینده داشته باشیم.
آقای متاجی: بیشترین تاثیر را در سودآوری اصلاح configuration دارد و آن هم نیاز به سرمایه گذاری مادی و انسانی دارد. تجربه نشان داده سرمایه گذاری مادی به تنهایی راهگشا نیست و اگر توسعه انسانی نباشد بالقوه خسارت را بیشتر می کند.
آقای مصطفوی: صنعت پالایش ایران جای بهبود بسیار زیادی دارد و همانطور که آقای متاجی فرمودند، ظرفیت بالقوه زیادی در توسعه مادی و انسانی صنعت پالایش وجود دارد. شفاف و عمومی شدن فرآیندها شاید ضروری ترین و مهمترین آن اقدامها باشد. در مرحله بعد، اصلاح سیاستها و در نظر گرفتن ملاحظات سرمایه گذاران می تواند بسیاری از کارهای بزرگ را رقم بزند.
جمع بندی:
صنعت پالایش کشور، کهنه، قدیمی و فاقد توانایی فنی ارزش آفرینی است. با تداوم شرائط یادشده که رابطه وزارت نفت با این شرکتها، نحوه تسویه قیمتهای نفت خام و فرآورده های تحویلی نامشخص، مبهم و غیرعمومی است صرفا شرائط نابسامان صنعت تشدید خواهد شد. لذا این خواست بخش خصوصی از دولت که به سمت شفاف سازی و عمومی سازی روالها و فرآیندهای کشف قیمت حرکت کند، نخستین و مهمترین گام محسوب می شود.
همچنین بخش خصوصی به جای تکیه بر فشار به دولت برای تامین سودآوری این واحدها که در درازمدت نه ممکن است و نه مطلوب، باید به سمت سرمایه گذاری و تامین تکنولوژیهای جدید پالایشگاهی و نوسازی واحدهای فعلی باشد تا از نظر فنی امکان تولید محصولات با ارزش بیشتر نسبت به خوراک دریافتی را داشته باشد.
صنعت پالایش نیازمند شفافیت از سوی دولت و سرمایه گذاری از سوی بخش خصوصی است.
* ـ باتوجه به مشارکت شرکت کنندگان در میزگرد، به عنوان کارشناس، از ذکر سمتهای سازمانی شرکت کنندگان در بحث خودداری شده است و دیدگاههای مطرح شده، تنها دربرگیرنده مواضع شخصی شرکت کنندگان در بحث است.