سال 1390 در حالی به پایان رسید که در صنعت پتروشیمی کشور در این سال هیچ طرحی افتتاح نشد، ولی میزان صادرات با افزایش نسبی مواجه شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، اولین صحبت‌های مقامات رسمی پتروشیمی در سال گذشته به نشست خبری عبدالحسین بیات در نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی برمی‌گردد که مدیر عامل شرکت ملی پتروشیمی در قالب این نشست از طرح تحقیق و تفحص مجلس از شرکت ملی پتروشیمی یاد کرد و گفت: وزیر نفت اصرار دارند که همه کارها طبق قانون پیش برود. در این مدت هم هیچ کار خلاف قانونی انجام نشده، اما با این حال عده‌ای از نمایندگان از جمله نماینده محترم خوزستان بحث‌هایی را حول چند محور مطرح کرده‌اند که قطعا طرح این مسائل و تفحص از اختیارات قانونی مجلس است و ما هیچ اعتراضی به این موضوع نداریم.
وی در این باره ادامه داد: اما به هر حال برخی از موضوعات طرح شده اصلا به حوزه کاری ما مربوط نمی‌شد و ما تنها مسوول آماده‌سازی بوده‌ایم و بقیه امور را واگذار کرده‌ایم.
بیات همچنین اعلام آمادگی کرده بود که نمایندگان حتی بدون گرفتن مجوز از مجلس برای بازدید به شرکت متبوع او سر بزنند تا اطمینان حاصل کنند که مشکلی در این شرکت وجود ندارد.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی تا پایان سال 1390 هم چندین مرتبه دیگر در پاسخ به سوال خبرنگاران بر صحبت‌های اول سال خود تاکید کرده بود، اما با این حال این طرح هرگز در سال گذشته به اجرا نرسید.
وضعیت خوراک و حرف و حدیث‌های مختلف
اما در سال گذشته یکی از مواردی که می‌توان از آن به عنوان یکی ازجدی‌ترین چالش ها و معضلات صنعت پتروشیمی کشور نام برد، بحث خوراک بود که حتی اوایل سال معاون وقت صنایع و اقتصادی وزارت صنایع و معادن به صحبت در این باره پرداخته و گفته بود که جلسه ویژه‌ای با حضور معاون اول رییس جمهور برای حل مشکل افزایش قیمت محصولات پتروشیمی تشکیل شده و احتمالا مشکل افزایش قیمت مواد اولیه پتروشیمی به زودی به طور کامل حل می‌شود.
البته با این وجود چند روز بعد دبیر انجمن تولیدکنندگان آب معدنی، همچنان از پا بر جا بودن این مشکل خبر داده بود.
همچنین در این مدت در میان فعالان عرصه پتروشیمی هم گلایه‌ها و اظهار نظرهای متعددی درباره وضعیت خوراک صورت گرفت که در این باره مسوولان مختلف از ابتدا تا پایان سال حرف‌های ضد و نقیضی مطرح کردند.
به عنوان مثال خرداد پارسال معاون وزیر نفت در زمینه پتروشیمی اعلام کرد که با وجود بحث‌هایی که درباره کمبود خوراک پتروشیمی مطرح می‌شود، مقدار کیفیت خوراک پتروشیمی با مشکل چندانی مواجه نیست و همین مشکلات اندک هم در حال برطرف شدن است.
وی درعین حال یادآور شده بود که با این حال قیمت خوراک پتروشیمی از مباحث کلانی است که به واسطه سیاست‌های کلی نظام تعیین می‌شود.
اما مهر ماه پارسال مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت پتروشیمی از دستور وزیر نفت در زمینه قیمت خوراک خبر داد و گفت که پس از جلسه هیات مدیره این شرکت و طبق دستور وزیر نفت مبنی بر تشکیل کارگروه خوراک پتروشیمی، جلساتی با حضور معاون برنامه ریزی وزیر تشکیل شده و اکنون در این جلسات قیمت و منابع تامین خوراک در دست بررسی است ودر آینده‌ای نزدیک وضعیت خوراک واحدهای پتروشیمی مشخص خواهد شد.
دی ماه نیز عبدالحسین بیات بار دیگر در پاسخ به سوال ایسنا درباره وضعیت خوراک، به طور واضح اعلام کرد که حل این موضوع نیازمند تامین منابع مالی است و این موضوع در اختیار حوزه پتروشیمی نیست و ما تنها در این زمینه نظر کارشناسی می‌دهیم.
وی همچنین اظهار کرد که مهمترین مشکل خوراک به تامین اعتبار آن بر می‌گردد که اگرچه مجلس قانون آن را مصوب کرده، اما اعتبارات آن را پیش بینی نکرده است.
در این میان در بخش دولتی هم مراکزی که باید به تامین اعتبار در این زمینه بپردازند، می‌گفتند که هزینه‌ای برای صرف کردن در این بخش ندارند و بدین ترتیب مشکل خوراک پتروشیمی همچنان باقی ماند.
اما در روزهای پایانی سال گذشته اتفاق جالب‌تری رخ داد و وزیر نفت در میان خبرنگاران با صراحت اعلام کرد که در زمینه خوراک پتروشیمی از ابتدای سال هم مشکلی وجود نداشته است.
رستم قاسمی در عین حال گفت که البته اساسا تصمیم گیری درباره خوراک پتروشیمی در ستاد هدفمندی یارانه‌ها صورت می‌گیرد و در این میان تکالیفی هم بر عهده ما قرار دارد که براساس آن‌ها عمل می‌کنیم.
سالی خوب از نظر صادرات
اما در کنار تمام کاستی‌های سال 1390، به نظر می‌رسید که در این سال از نظر صادرات، شرکت‌های پتروشیمی وضعیت نسبتا خوبی را تجربه کردند، چرا که براساس بررسی‌های صورت گرفته، از میان 21 گروه صنعتی کشور، محصولات پتروشیمی بیشترین حجم صادرات را به خود اختصاص داده بودند. البته با این حال بخش عمده‌ای از صادرات پتروشیمی کشور مربوط به مواد خام بود و حتی مدیر عامل شرکت ملی پتروشیمی هم از این که 80 درصد صادرات به مواد خام محدود می‌شود، اظهار نارضایتی کرده بود.
براساس آخرین آمارهای ارائه شده در سال 1390 میزان صادرات محصولات پتروشیمی در ده ماه اول سال از نظر وزنی 10 درصد و از نظر مالی 28 تا 29 درصد رشد داشته است.
اخبار ناگوار پتروشیمی
در سال 1390 یک سانحه در پتروشیمی پردیس و همچنین دزیده شدن کشتی حامل محصولات پتروشیمی ایران از جمله اتفاقات ناگوار این صنعت بودند.
پرش پنج پله‌ای در سطح جهانی
همچنین در این سال اعلام شد که شرکت ملی صنایع پتروشیمی با ارتقای پنج پله‌ای در میان 100 شرکت برتر شیمیایی – پتروشیمیایی جهان رتبه 39 را کسب کرده است.
ناآشنایی با امیر منصور آریا
اما پارسال شاهد بزرگترین اختلاس در تاریخ کشور بودیم و امیر منصور آریا که جای پای او در بسیاری از طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی و سرمایه گذاری معلوم بود، با اختلاسی بزرگ مشکلات متعددی برای طرح‌های مختلف ایجاد کرد. اما نکته جالب این که وقتی از بیات درباره این که آیا این فرد در زمینه پتروشیمی هم سرمایه گذاری داشته سوال پرسیده شد، او اعلام کرد که حتی نام امیر منصور آریا را هم نشنیده است.
مدیر عامل شرکت پتروشیمی درباره بانک صادرات و پروژه‌هایی که این بانک در سرمایه گذاری آن‌ها مشارکت داشته نیز اظهار کرد که براساس تفاهم نامه‌ای که وزیر نفت وقت با بانک صادرات منعقد کرده بود، قرار بر این بود که این بانک به سرمایه گذاری در برخی پروژه‌ها بپردازد و حتی مبالغی هم از سوی این بانک پرداخت شد، اما در کل پروژه‌های صنعتی هیچ گاه این گونه نیست که سرمایه یک فرد یا شرکت متقبل شود. بانک صادرات سرمایه گذاری در بخشی از طرح‌های ما را بر عهده داشت و اکنون با به وجود آمدن مشکلات ما تلاش می‌کنیم فاینانس‌های خارجی و داخلی را جایگزین سهم این بانک کنیم.
تحریم‌ها و صنعت پتروشیمی
همچنین در سال گذشته همانند سال‌های قبل فشارهای مختلفی به کشورهای مشتری محصولات ایران وارد شد تا روابط تجاری خود با ایران را محدودتر کنند. حتی این فشارها در اواخر سال به جایی رسید که اتحادیه اروپا به طور رسمی از تحریم صنعت نفت ایران خبر داد؛ اما با وجود تحریم‌های صورت گرفته مدیر عامل شرکت ملی پتروشیمی با قاطعیت از عدم ایجاد مشکل بواسطه تحریم‌ها خبر داد و گفت که ما در 10 ماهه سال 10 درصد رشد وزنی داشته‌ایم که این موضوع به خوبی گویای آن است که تحریم‌ها نتوانسته‌اند تاثیری بر کار ما بگذارند.
20 طرح پتروشیمی در انتظار باز شدن خط اعتباری چینی
در واپسین روزهای سال گذشته هم رستم قاسمی با تاکید بر نقش مهم صنعت پتروشیمی در پیشبرد اهداف کشور، از باز شدن خط اعتباری چین در آینده نزدیک خبر داد و اظهار امیدواری کرد با باز شدن این خط 20 طرح پتروشیمی در آینده‌ای نزدیک بخشی از سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند.
ایران در جمع عمده‌ترین صادرکنندگان پی.وی.سی
در سال 1390 تولید داخلی کاتالیست‌های مختلف و به دنبال آن کاهش وابستگی به کشورهای دیگر از جمله اقدامات مهم صورت گرفته در زمینه پتروشیمی محسوب می‌شد و اواخر سال هم از تبدیل ایران به یکی از عمده‌ترین صادرکنندگان PVC در سطح بین المللی خبر داده شد.
سالی که در آن یک طرح هم افتتاح نشد
اما در سالی که گذشت مدیران پتروشیمی کشور در فواصل زمانی مختلف از آمادگی چندین طرح از جمله بوتن وان پتروشیمی جم، واحد NF سوم پتروشیمی بندر امام (ره)، مجتمع پتروشیمی اروند، راه اندازی فاز اول خط اتیلن غرب از عسلویه تا ماهشهر و به دنبال آن راه اندازی پتروشیمی پلیمر کرمانشاه خبر داده بودند و بارها اعلام شده بود که حداقل 9 تا 12 طرح در ایام دهه فجر افتتاح خواهند شد، اما در نهایت هیچ یک از این طرح‌ها تا پایان سال افتتاح نشد.
بیات در این باره یادآور شد که بسیاری از این طرح‌ها مدت‌ها است راه اندازی شده‌اند و تنها افتتاح رسمی آن‌ها صورت نگرفته است.
تدوین برنامه ششم در شرایطی که ...
اواسط سال 1390 مدیران مختلفی از تدوین بخش هایی از برنامه ششم توسعه خبر دادند که البته این نکته در حالی بود که هنوز طرح‌های بسیاری از برنامه چهارم وپنجم همچنان بی سر انجام مانده‌اند.
به عنوان نمونه این طرح‌ها می‌توان به ساخت خط اتیلن غرب اشاره کرد که بیش از یک دهه از آغاز آن می‌گذرد و همچنان بزرگترین خط لوله اتیلن دنیا درگیر اما و اگرهای بسیار است.
خط اتیلن مرکز هم از دیگر طرح‌های مهم پتروشیمی است که قرار است تا سال 1392 به بهره برداری برسد، اما تاکنون فقط چهار درصد پیشرفت داشته است.
همچنین مجتمع پتروشیمی ایلام که مدت‌هاست در انتظار حمایت‌های مالی است، همچنان به وضعیت قبلی خود گرفتار است و تغییری در شرایط آن صورت نگرفته و واگذاری هلدینگ خلیج فارس هم از دیگر مواردی است که حداقل در سال 1390 نتیجه مشخصی برای آن اعلام نشد و بدین ترتیب اولین سال دهه 90 در شرایطی به پایان رسید که همچنان بسیاری از طرح‌ها و اقدامات مهم صنعت پتروشیمی کشور بر زمین مانده است.