جایزه 1.1میلیون دلاری نوبل اقتصادی آکادمی سلطنتی علوم سوئد به انگس دیتن اقتصاددان اسکاتلندی رسید. انگس دیتن استاد دانشگاه «پیرینستون» برای تحلیلهایش در مورد مصرف، فقر و امور خیریه بهعنوان برنده نوبل اقتصاد 2015 انتخاب شد. وی 19 اکتبر 1945 در ادینبرگ اسکاتلند به دنیا آمد و مدارک کارشناسی و دکترای خود را از دانشگاه کمبریج با ارائه پایاننامهای با عنوان «مدلهای تقاضای مشتری و درخواستهایشان از بریتانیا» دریافت کرد.
دیتن استاد اقتصادسنجی دانشگاه بریستول بود و اکنون در دانشگاه پیرینستون به تدریس میپردازد. تحقیقی که دیتن به خاطر آن مورد تقدیر قرار گرفت، حول سه سوال محوری میچرخد:
۱- چگونه مصرفکنندهها هزینه خود را در میان کالاهای مختلف توزیع میکنند؟
پاسخ به این سوال نه تنها به توضیح و پیشبینی الگوهای مصرف واقعی نیاز دارد بلکه در ارزیابی چگونگی اصلاحات سیاسی مانند تغییرات در مالیات بر مصرف حیاتی است و بر رفاه گروههای مختلف تاثیر میگذارد.
۲- چه مقدار درآمد جامع هزینه و چه مقدار ذخیره میشود؟
برای توضیح تشکیل ثروت و بزرگی چرخه کسبوکار، به درک فعل و انفعالات میان درآمد و مصرف در طول زمان نیاز است.
۳- چگونه رفاه و فقر را به بهترین نحوه اندازهگیری و تجزیه و تحلیل میکنیم؟
دیتن در تحقیقات اخیر خود تاکید میکند که چگونه میتوان اقدامات قابل اعتماد در زمینه سطوح مصرف خانوار فردی را برای تشخیص مکانیسم توسعه اقتصادی مورد استفاده قرار داد.
دیتن که در پیرینستون در ایالات متحده زندگی میکند، در نخستین اظهارنظر خود پس از دریافت جایزه نوبل در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه احساسی دارید؟ به مزاح گفت: «خوابم میآید!» وی در پاسخ به این پرسش که آیا فکر میکنید روند فقر رو به کاهش برود؟ پاسخ داد: «بله، اما نمیتوانم کورکورانه خوشبین باشم. هماکنون شمار قابلتوجهی از مردم در فقر به سر میبرند و مشکلاتی جدی، سلامت بزرگسالان و کودکان جهان را تهدید میکند.»
دیتن همچنین درباره ارتباط مطالعاتش با پناهجویان گفت: آنچه هماکنون شاهد هستیم، نتایج صدها سال توسعه نابرابر در جهان ثروتمند است که بخش وسیعی از کشورهای دیگر دنیا را پشت سر گذاشت. بنابراین، مردمی که از این توسعه جا ماندند، به دنبال زندگی بهتری هستند که این عزم آنها، فشار مضاعفی را روی مرزهای میان جهان فقیر و غنی ایجاد کرد. دیتن در ادامه گفت: کاهش فقر در کشورهای فقیر، مشکل پناهجویان را حل خواهد کرد اما این اتفاق به سرعت رخ نخواهد داد. در کوتاهمدت، تنها تثبیت شرایط بیثبات سیاسی در مناطق جنگزده راهگشا است.
جایزه نوبل علوم اقتصادی هرساله توسط بانک سوئد و آکادمی علمی رویال سوئد به یاد آلفرد نوبل اعطا میشود. روند اعطای جایزه نوبل اقتصاد در هر سال به این ترتیب است که ابتدا متقاضیان جایزه نوبل در کمیته نوبل آکادمی علمی رویال سوئد ثبتنام میکنند و کمیته نوبل مسئول انتخاب کاندیداها از بین تمامی ثبت نام شوندگان است. برنده یا برندگان نهایی جایزه نوبل اقتصاد با رایگیری اعضای کمیته نوبل انتخاب خواهند شد. به برنده یا برندگان جایزه نوبل اقتصاد 8میلیون کرون نروژ جایزه تعلق میگیرد. از 33 برنده این جایزه طی 15 سال گذشته 29نفر آمریکایی بودهاند.