بررسی رویکرد وزیر نفت و همچنین جمعی از نمایندگان مجلس حاکی است: پس از تحریمها، رهیافتهایی همچون سرمایه‌گذاری «مشترک و فناورانه» بخصوص در حوزه نفت و گاز برای نیل به رشد اقتصادی، در دستور کار برنامه ریزان کشور خواهد بود.
به گزارش خبرنگار شانا، نیمه مهرماه امسال بود که در بیانیه ٥ تن از اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام در تشریح دستاوردهای مثبت اجرای آن، گفته شد، همه تحریمهای اقتصادی و مالی در حوزه های بانکی، مالی، نفتی، گازی، پتروشیمی، تجاری، بیمه، حمل‌ونقل وضع‌شده توسط اتحادیه اروپایی و آمریکا که به بهانه برنامه هسته‌ای ایران وضع‌شده است، در ابتدای اجرای توافق به‌طور یکجا لغو می‌شوند.
همزمان با آغاز اجرای تعهدهای جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام، تحریمهای اتحادیه اروپا و آمریکا نیز لغو و متوقف خواهدشد و رئیس‌جمهوری آمریکا و اتحادیه اروپا دستور آغاز روند لغو تحریمها را علیه ایران صادر کردند.
* روز پذیرش برجام
با این اوصاف، از چند ماه گذشته هر چه به‌روز پذیرش برجام (٢٧ مهرماه) نزدیک می‌شدیم بر گستردگی حضور هیئتهای اقتصادی و سیاسی دیگر کشورها در تهران افزوده می‌شد و در این میان یکی از محورهای موردعلاقه برای توسعه مناسبات اقتصادی، حوزه نفت و گاز بوده و هست.
بیژن زنگنه در این دیدارها کوشید نحوه سرمایه‌گذاری درا ر ایران بخصوص با در نظر گرفتن اصل ٤٤ قانون اساسی برای همتایان خارجی خود تشریح کند در این میان مقوله‌هایی مانند سرمایه‌گذاری مشترک، انتقال فناوری و صادرات مشترک به بازار منطقه، ارکان مهمی بود که از سوی وزیر نفت مورد تأکید قرار گرفت.
مواضع اصولی ایران در مواجهه با هیئتهای خارجی، همزمان و بعدها از سوی دیگر مسئولان و نمایندگان مجلس مورد تأکید و توصیه قرار گرفت زیرا همان‌طور که پیشتر گفته‌شده بود، ایران برای پسابرجام و پساتحریم برنامه‌ریزی مشخصی برای نیل به رشد اقتصادی دارد.
* اولویت در همکاریهای اقتصادی
شهریورماه امسال بود که علی لاریجانی در حاشیه اجلاس روسای مجالس جهان در نیویورک در دیدار با رئیس مجلس اعیان انگلیس، اولویت را در همکاریهای اقتصادی انتقال فناوری دانست و گفت: بازار ٨٠ میلیون نفری و منابع عظیم نفت و گاز فرصت مناسبی را برای سرمایه‌گذاری در ایران فراهم کرده است.
رئیس مجلس، همچنین در جریان همین سفر در خلال ملاقات با مسئولان کشورهای دیگر، سرمایه‌گذاری در بخشهای نفت، گاز و پتروشیمی را از اولویتهای ایران در همکاریهای اقتصادی دانست و گفت: ایران منابع فراوان نفت و گاز دارد که می‌تواند در همکاری در حوزه گاز برای امنیت انرژی اروپا هم مؤثر باشد.
در همین زمینه، سید بنی‌هاشم بنی‌هاشمی، عضو کمیسیون انرژی مجلس در اظهارنظری جداگانه گفت: انتقال فناوری همراه با سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی می‌تواند در شتاب فعالیتهای نفتی و گازی کشور مؤثر باشد.
نادر فریدونی، رئیس کمیته نفت و گاز کمیسیون انرژی نیز معتقد است: کشورهای متقاضی سرمایه‌گذاری در نفت و گاز جهان همیشه ایران را به‌عنوان یکی از مهمترین گزینه‌های خود مدنظر دارند بااین‌حال تأکید مسئولان کشور برای توسعه مناسبات حوزه اقتصادی، سرمایه‌گذاری فناورانه است.
رئیس کمیته نفت و گاز کمیسیون انرژی گفت: هم‌اکنون، بحث انتقال فناوری در حوزه نفت و گاز مدنظر است و این موضوع بارها توسط مسئولان صنعت نفت بیان‌شده است.
فریدونی تأکید کرد: شرکتهای خارجی و دیگرکشورها برای حضور در طرحهای نفتی ایران، گزینه سرمایه‌گذاری فناورانه را در دستور کار قرار دهند.
غلامرضا مصباحی مقدم نیز پیشتر با اشاره به برنامه برخی شرکتهای خارجی برای ورود به ایران از یک سال پیش و افزایش درخواستهای آنها برای ورود به کشور پس از توافق جامع هسته‌ای وین گفت: اگر منظور از ورود این شرکتها به کشورمان استفاده از بازار ٨٠ میلیونی برای ورود کالاهای مصرفی‌شان باشد باید جلو آن گرفته شود.
این نماینده مجلس تصریح کرد: باید زمینه سرمایه‌گذاری مشترک طرف خارجی با شرکتهای ایرانی فراهم شود زیرا این مسئله سبب ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی و انتقال فناوری به داخل کشور می‌شود.
مصباحی مقدم تأکید کرد: اگر جریان ورود شرکتهای خارجی کشور یکطرفه شود این مسئله به‌هیچ‌وجه قابل‌قبول نخواهد بود.
قاسم جعفری، دیگر نماینده مجلس در خصوص تمایل دولت به اجرای برنامه مشارکت با شرکتهای خارجی برای تولید کالا نه تبدیل به بازار مصرف آنها گفت: با برنامه‌ریزی و اراده برای انجام آن، این امر محقق می‌شود زیرا هم‌اکنون ما از منابع موجود به‌خوبی استفاده نمی‌کنیم.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس بابیان این‌که بنیه علمی کشور مطلوب است، افزود: باید همکاری با شرکتهای خارجی برای انتقال فناوری و توسعه دانش در داخل کشور جزئی از اهداف باشد.
وی بابیان این‌که سرمایه کشور نباید صرف بازار مصرف شود، گفت: سرمایه گذاریها باید ماندگار و خلق‌کننده ثروت باشد. بنابراین ضروری است از حرکت به سمت بازار مصرف پرهیز شود.
این نماینده مجلس نهم، انتقال فناوری در زمینه کشاورزی، رادیو داروها، صنعت (در بخشهای مختلف آن) و سایر حوزه‌های فناوری را ابعاد اصلی ارتقای سطح مناسبات با شرکتهای خارجی دانست.
رضا رحمانی که رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس است نیز در اظهارنظری با تایید موضع وزیر نفت در قبال نحوه ورود سرمایه‌گذاران خارجی به ایران گفت: بازار ایران از منظر سرمایه ارزشمند است، ازاین‌رو به واردات محض فکر نمی‌شود. باید سرمایه‌گذار به‌منظور مشارکت در تولید و انتقال فناوری بخصوص در قسمت تولید تجهیزات صنایع نفت و گاز ورود پیدا کند.
رئیس کمیسیون صنایع بابیان این‌که مشارکت در تولید و صادرات در همه جای دنیا انجام می‌شود، افزود: ایران بخصوص در منطقه، دارای فرصت و بازار صادراتی ارزشمندی است.
این نماینده مجلس نهم، این را هم گفت که مشارکت شرکتهای خارجی به‌جای ورود تجهیزات، سالهای گذشته باید شکل می‌گرفت که کم‌کاری شده است.
رحمانی بابیان این‌که توان خوبی در داخل کشور نهفته است، درباره استفاده بهتر شرکتهای داخلی برای مشارکت با شرکتهای خارجی گفت: صنعتگران علاقه‌مندی نشان می‌دهند ازاین‌رو با توجه به ویژگی فعالیت در حوزه ساخت تجهیزات و کالاهای موردنیاز صنعت نفت، می‌توانند با تشکیل کنسرسیومهایی در همین زمینه، ارتقای توان داده و به توسعه فعالیتهای خود بپردازند.
رئیس کمیسیون صنایع و معادن گفت: در این زمینه، محور کار بخش خصوصی است و دولت تنها چارچوبهای اصلی، رفع موانع، کاستیها و حمایتهای لازم را انجام می‌دهد. ازاین‌رو با استفاده مناسب از فرصتهای پیش رو در حوزه تولید تجهیزات صنایع نفت و گاز می‌توانیم موفق باشیم.
حمیدرضا فولادگر هم معتقد است:تقاضا برای ورود به بازار ایران از سوی شرکتهای خارجی فراوان است که امید می‌رود اجرایی شود.
رئیس کمیسیون تولید ملی و نظارت بر اجرای اصل ٤٤ قانون اساسی مجلس درباره نحوه مشارکت با شرکتهای خارجی، افزود: قراردادها با شرکتهای خارجی باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که استفاده از تولید و توان داخلی مدنظر قرار گیرد.
این نماینده مجلس نهم گفت: قراردادها از هر نوعی که باشد مانند سرمایه‌گذاری، تأمین منابع مالی، انتقال فناوری، خرید کالا و قطعات واسطه‌ای برای تولید، باید قانون استفاده حداکثری از توان داخلی مدنظر باشد البته موارد استثنا شده در قانون نیز تصریح‌شده است.
فولادگر بابیان این‌که نکته‌ای که وزیر نفت در خصوص نحوه مشارکت شرکتهای خارجی در طرحهای صنعت نفت گفته‌اند درست است، افزود: باید منافع و مصالح ملی در حمایت از توان و تولید داخلی مدنظر قرار گیرد.
* حالا «سرمایه‌گذاری فناورانه»
عبدالکریم هاشمی که از منظر کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، به موضوع نگاه می‌کند، توسعه طرحهای نفت، گاز، پتروشیمی و پالایشگاه را از ابعاد پیشرفت و رشد اقتصادی ایران می‌داند و می‌افزاید: حالا «سرمایه‌گذاری فناورانه» در دستور است.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس افزود: هم‌اکنون رویکرد کشورمان، جذب سرمایه‌گذاری فناورانه باهدف تولید مشترک و صادرات است؛ بنابراین، طرفها محورهای اعلامی ایران را در توسعه مناسبات مدنظر قرار دهند.
این عضو مجلس نهم، بابیان این‌که ایران بازار مصرف نخواهد شد، افزود: مسئولان ایرانی به دنبال رونق کسب، کار و تولید هستند چون هدف دستیابی به رشد اقتصادی و توسعه پایدار است.
عباس فلاحی در گفتگو با خبرنگار شانا، با اشاره به فرصتهای پیش‌آمده در مذاکرات اخیر هسته‌ای اظهار کرد: توسعه مناسبات اقتصادی منوط به مواردی است که ایران تعیین می‌کند.
عضو کمیسیون عمران مجلس افزود: مواردی مانند سرمایه‌گذاری و تولید مشترک و انتقال فناوری روزآمد، محورهای مورد اهتمام مسئولان در زمینه توسعه مناسبات اقتصادی است.
این نماینده مجلس نهم، بخش نفت و گاز را یکی از حوزه‌های موردعلاقه دیگر کشورها برای ارتقای مناسبات اقتصادی با ایران دانست و گفت: اولویتهای ایران در این زمینه مشخص است؛ بنابراین، کارها در این بخش براساس موارد تعیین‌شده از سوی ایران پیش خواهد رفت.