در حال حاضر پنج میلیون تن متانول در کشور تولید می شود و بر اساس شواهد موجود تا پنج سال آینده این میزان به 24 میلیون تن خواهد رسید که باعث افت قیمت آن خواهد شد، بسیاری از کارشناسان این موضوع را برگ برنده‌ای برای کشورمان می دانند.
اخیرا شرکت ملی صنایع پتروشیمی موفق به کسب مجوزی برای توسعه فناوری تبدیل متانول به پروپیلن از وزارت نفت شده است برای آشنایی با برنامه این شرکت به سراغ مهندس پیوندی، قائم مقام مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی رفته ایم.
دلایل کشیده شدن ایران به سمت تبدیل شدن به غول تولید کننده متانول جهان را چه می دانید؟
در جریان سال های تحریم چهار موضوع سبب کشیده شدن صنعت پتروشیمی و به خصوص بخش خصوصی به سمت تولید متانول شد، این سه عامل شامل تامین منابع مالی به سمت فاینانس چین، فراهم بودن زمین مناسب در کنار دریا، قیمت ارزان گاز نسبت به هم اکنون (2 سنت) و خرید فناوری تبدیل گاز طبیعی به متانول پیش از تحریم ها است، بنابراین طی 5 سال آینده به صورت ناخواسته ظرفیت تولید متانول کشور به 24 میلیون تن خواهد رسید.
با ورود 24 میلیون تن متانول به بازار دنیا، ایران حرف اول و آخر را در تعیین قیمت این ماده خواهد زد، از این رو به نظر می رسد تا چند سال آینده هیچ گونه مجوزی برای احداث واحدهای جدید متانول داده نشود.
واحدهای MTP و MTO در کشور چین همچنان مشتری ثابت متانول ایران خواهند بود، چین هم اکنون اکثر متانول مصرفی خود را از طریق منابع زغال سنگ تامین می کند که در مقایسه با منابع گازی هزینه زیادتری دارد و مشکلات زیست محیطی نیز دارد.
یکی از دلایل عمده عدم توسعه بخش پایین دستی و صنایع تکمیلی صنعت پتروشیمی در ایران کمبود پروپیلن است، این ماده بیشتر از خوراکهای مایع مثل نفتا تولید می شود.
در گذشته نچندان دور طرحی واحدهای پتروشیمی در کشور همچون بندرامام یا جم بر اساس خوراک مایع و اتان انجام شده و این نوع مجتمع ها توانایی تولید محصول بالایی دارند، در حالی که طراحی واحدهای جدید اکثرا تنها بر اساس خوراک اتان است.
تا پایان سال آینده با تکیه بر افزایش تولید گاز در میدان مشترک پارس جنوبی بیش از 5.5 میلیون تن افزایش تولید انواع پلی اتیلن سنگین، سبک، سبک خطی و انواع پلیمرهای ترکیبی که به نحوی به اتیلن وصل می شود مثل پی وی سی و پلی استایرن خواهیم داشت، از این رو شاهد توسعه صنایع پایین دستی مرتبط با این مواد هستیم و خواهیم بود.
راهکار و استراتژی NPC برای استفاده از ظرفیتهای بالای تولید متانول در ایران طی سالهای آینده چیست؟
تولید این حجم متانول طی 5 سال آینده نتیجه تحریم ها بوده و نه نتیجه یک برنامه ریزی. هم اکنون شرکت ملی صنایع پتروشیمی قصد دارد از این چالش یک فرصت طلایی بسازد، به عبارت دیگر ما دو سال است که روی فناوری تولید پروپیلن از متانول (PVM) تمرکز کرده ایم.
در این میان شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی به عنوان تنها شرکتی از فرآیند خصوصی سازی در صنعت پتروشیمی باقی مانده، توانست با حمایتNPC به فناوری PVM دست یابد؛ وانگهی این شرکت توانسته در سایت ماهشهر خود یک دمو پلنت از این فناوری را با موافقیت راه اندازی کند، هم اکنون در این دمو پلنت پروپیلن پلیمر گرید از متانول تولید می شود.
فرآیند مهندسی یک بسته 120 هزار تنی تولید پروپیلن از متانول تدوین شده و شرکت ملی صنایع پتروشیمی پس از طی ماه ها پیگیری و برگزاری جلسات مختلف توانست مجوز سرمایه گذاری مستقیم در این واحد را براساس اصول اجرای اصل 44 که اجازه می دهد در هر فن آوری های نو و تکنولوژی پیشرفته سرمایه گذاری نمائیم را با تأیید وزیر محترم نفت اخذ کند، با اجرایی شدن موفق این پروژه راه ورود بخش خصوصی در این حوزه باز خواهد شد. اقتصاد مقاومتی در گرو توسعه زنجیره ارزش و کاهش خام فروشی است و احداث واحد تولید پروپیلن با فناوری صد در صد ایرانی PVMیکی از راه های تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور به شمار می آید.
منابع مالی این پروژه از چه محلی قرار است تامین می شود؟
21 درصد سهام شرکت هلدینگ خلیج فارس به NPC متعلق است، با استفاده از درآمد حاصل این سهم و همچنین استفاده از فاینانس خارجی تلاش می کنیم کار مهندسی تفضیلی و اجرای واحد تولید پروپیلن با فناوری صد در صد ایرانی PVM را با کسب مجوز شورای اقتصاد آغاز کنیم.
ماموریت NPC در توسعه فناوری های روز صنعت پتروشیمی جهت دار خواهد شد، در این زمینه از توان شرکت پژوهش و فناوری در کنار دانشگاه های کشور استفاده خواهیم کرد. در حالی که تا سال آینده حدود 5.5 میلیون تن اتیلن تولید می کنیم، کمتر از یک میلیون تن پروپیلن تولید می کنیم در حالی که صنایع پایین دستی ما تشنه این ماده هستند، وانگهی چون نیاز به پلی پروپیلن در صنایع پایین دستی بالا است، بلافاصله همین تولید ناچیز پروپیلن به پلی پروپیلن تبدیل می شود.
حجم مواد حد واسط زیادی همچون آکریلاتها، پلی اورتان، ایزوسیاناتها، پلی اول، پروپیلن اوکساید، آمین ها و گلایکول ها به پروپیلن وابسته اند، این مواد پس از تولید می توانند خوراک سایر واحدهای پایین دستی را تامین کنند.
ایران در حالی قدم به دوران پسا تحریم می گذارد که در اوج امنیت ملی قرار دارد، در حالی که کشورهای همسایه اش به شدت به لحاظ امنیتی و سیاسی دچار فراز و نشیبهای بسیاری هستند، به نظر شما این موضوع تا چه حد می تواند در جذب سرمایه گذاری خارجی در ایران اهمیت داشته باشد؟
هم اکنون تمایل شرکتهای اروپایی برای ورود مجدد به صنعت پتروشیمی ایران بیش از انتظار است؛ طی سالهای گذشته این شرکتها به دلیل قطع همکاری با این صنعت منافع زیادی را از دست داده اند، از سوی دیگر با توجه به تحولات منطقه ای که هم اکنون نیز در جریان است، به نظر می رسد سرمایه گذاران خارجی نیز به این نتیجه رسیده اند که کشورهای اطراف ما به دلیل وجود نا امنی محیطهای خوبی برای سرمایه گذاری نیستند، مهمترین اصل برای سرمایه گذاران امنیت است.
وجود زیرساختها همچون آماده سازی زمین، جاده و امکانات اولیه همواره یکی از دغدغه های سرمایه گذاران خارجی در کشورهای صاحب منابع هیدروکربوری و صنایع پتروشیمی به شمار می رود، ایران در این زمینه برای دوران پسا تحریم در چه وضعی قرار دارد؟
ایران باید در زمینه ایجاد زیرساختها در سواحل خلیج فارس و دریای عمان تحرک بیشتری داشته باشد، دولت در ایجاد زیرساختهای ضرر نمی کند.
هم اکنون بیشتر جمعیت جهان در کنار سواحل هستند، ایجاد زیر ساختها و سرمایه گذاری در کنار سواحل نه تنها اقتصادی بلکه استراتژیک نیز است. یکی از دلایل مهم توسعه صنعت پتروشیمی در برنامه سوم توسعه ایجاد منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس و ماهشهر بود، یکی از راه های شکوفایی اقتصاد، خروج از رکود و افزایش جی دی پی و ایجاد اشتغال است و یکی از راه های ایجاد موج اشتغال در کشور توسعه صنعت پتروشیمی است.