تجربه ناموفق جذب سـرمایه گذارى خارجى طى 3 دهه گذشـته در بخش هـاى مختلف اقتصادى، تصویرى از چرخه معیوب و ناکارآمد نظام دیوان سـالارى کشـور به همگان داده است که به رغم امیدها و انتظارها، افق آینده اقتصاد کشـور را با هاله اى از ابهام مواجه مى سـازد. این روز ها که پاویون فرودگاه بین المللى امام خمینى شاهد ورود پرشمار ترین و معتبر ترین نمایندگان اقتصادى کشورهاى اروپایى و آسـیایى شده است، بسیارى از صاحبان سرمایه و بلندپایگان سیاسـى کشور، این نگرانى را در پیش رو دارند که این شـکوه و عظمت سـفیران اقتصاد جهانى در روزهاى گرماگرم اجراى پرهیاهوى برجام، در نهایت به چشـم انداز نامیمون و بدشـگونى از ناتوانى ها و بى مبالاتى هاى نظام ناهماهنگ اقتصاد ایران مبدل شود. به گزارش مانا؛ علیرضا چشم جهان یکى از تحلیلگران بندرى ایران که این روزها، تغییرات و افت و خیزهاى اقتصاد بندرى را با دقت رصد مى کند، در گفت وگوى مفصل با مانا مهم ترین دغدغه خود را چشم انداز آینده ورود هیأت هاى اقتصادى جهان به ایران مى داند که چنان چه این گشت و گذار مدیریت و مراقبت نشود چندان نامحتمل نیست که چنین استقبال شورانگیزى در آینده به بیرقى علیه عملکرد جمهورى اسلامى تلقى شود .متن کامل گفت وگو را در ادامه مى خوانید: تحریم هـا به تدریـج طى ماه هـاى آینده لغو مى شـود، به نظر شـما وضعیت بنادر مـا در حال حاضر چگونه اسـت؟ چه نوع آمادگى هاى دارند و چگونه مى شود این ظرفیت دریایى را مدیریت کرد؟ این گشــایش در مجموع اتفاق خوبى براى اقتصاد و حمل و نقل کشــور ماســت و تصور مى کنم در آینده با چند موضوع روبه رو خواهیم شــد. موضــوع اول رفع محدودیت خطوط و شرکت هاى کشتیرانى براى تردد به بنادر جمهورى اســلامى ایران است که این خودش یک زمینه بسیار خوبى فراهم مى کند که علاوه بر این که کشتیرانى جمهورى اسلامى حضور دارد سایر خطوط کشــتیرانى هم بتوانند در بنادر ما سرویس هایى برقرار کنند تا قیمت تمام شده واردات و صادرات و همین گونه ترانزیت از طریق قلمرو کشــورمان کاهش پیدا کند. از طرف دیگر، به هر حال یک ســرى محدودیت هایى که براى واردات و صادرات از کشور ما بوده برداشته خواهد شــد. به خصوص در بخش هاى پتروشیمى و خودرو که ً قبلا گشایش هایى در آن شــاهد بودیم و حال در حجم وســیع ترى تحریم ها برداشــته خواهد شد و همچنین ســایر محصولات و مــواد اولیه که به خاطــر تحریم ها نمى توانســت وارد کشور شــود، از این پس خواهد آمد. بنابراین تقاضا براى تردد به بنادر کشور ما بیش تر خواهد شــد. یعنى هم از لحاظ خطوط کشتیرانى ما با وضعیت جدید مواجه خواهیم شد و هم از حیث کالاى صادراتى و وارداتى که از بنادر کشــور ما عبور مى کند. در کنار این بحث، موضوع ســومى هم مطرح است، بحث راهبرى و چگونگى مدیریت بنادر که در آینده بتوانند با این حجم از تقاضاى رو به گسترش خود را تطبیق دهند. وضعیـت کنونى بنادر مـا را چگونـه ارزیابى مى کنید؟ در سال هاى گذشته ســابقه عملکرد بنادر ما نشان مى دهد که در حجم بســیار بالایى عمــل کرده اند. اگر شما به آمار سال هاى 88-90 دقت کنید پیش از آن که دور آخر تحریم ها علیه کشــور ما تشدید شود، بنادر ما در حجم وسیع پاســخگو بودند. به دلیل تحریم ها، آمار عملکــرد بنادر یک بخــش زیادى دچار کاهش شــد و همین عامل این کاهش یک ســرى از آن استعدادهاى بالفعل را به بالقــوه تبدیل کرد و متأســفانه باید مدتى سپرى شــود تا این استعدادهایى که در حالت رزرو قرار گرفتــه بودند دوباره فعال شــوند و یک عملکرد مؤثرى از خود نشــان دهند. اما این شــرایط براى حال و آینده نزدیک بنادر کشــور اســت. اما اگر براى آینده دورتر و بــراى یک دوره طولانى از چرخه حمــل و نقل و اقتصاد کشــور ســخن مى گوییم باید به چند نکتــه نیز توجه داشته باشیم. اول این که اپراتورهاى فعلى با وجود همه زحماتى که متحمل مى شــوند از سطح استانداردهاى بین المللــى خطوط و شــرکت هاى کشــتیرانى دورند و بایســتى بتوانند خودشــان را به آن ســطح برسانند. سازمان بنادر و دریانوردى براســاس دانسته هاى بنده در صدد است یک شرایطى ایجاد کند که ترمینال هاى اصلى بنادر کشــور مــا در بخش هاى کانتینــرى، فله و جنرال کارگو از مشارکت هاى بین المللى استفاده کند. در فرمایشــات رییس جمهور محترم و دیگر مسؤولان نیز تأکید شــده که اگر مشــارکت خارجى مى خواهد ً در جهتى باشــد کــه علاوه بر شــکل گیرد بایــد حتما ســرمایه گذارى، تکنولوژى هم منتقل شــود؛ آموزش نیروى انســانى هم صورت بگیرد و در عین حال زمینه صدور خدمات هم فراهم شــود. درواقع در بنادر بتوانیم یــک ارزش افزوده اى ایجاد کنیم و همچنین کوشــش کنیم که درآمدهاى بیش ترى از محل عبور کالاى سایر کشور ها در بنادر ما ایجاد شود. در این قضیه یک دغدغه کلى در جامعه حمل و نقل و کشــتیرانى کشــور حاکم ً زیر ســاخت هاى دولتى کشور ما اســت این که اساســا آمادگى پذیرش حضور مشارکت هاى خارجى به شکل مطلوب را ندارد. یعنى این زیر ساخت ها به خصوص در ً دوره تحریم به زیرساخت هایى تبدیل شدند که عمدتا به رتق و فتق امور در شــرایط روزمره مى پردازند و هدف بلنــد مدتى براى آن ها تعریف نشــده بود و همه منتظر بودند که امور روزمره بگذرد. اکنون که از این دوره عبور کردیم آن ساختار ها و زیر ساخت ها براى نیل به اهداف جدیــد آماده نیســت. در این بین بعضى از ســازمان ها وضعیت بهترى دارند، اما اغلب سازمان ها درگیر الفباى مسأله هستند. سازمان بنادر در چه وضعیتى است؟ من تصــور مى کنم اکنون ســازمان بنــادر در حال جمع بندى اســت. اگر مى خواهیــد رده بندى کنید به نسبت سایر سازمان ها در وضعیت نرمالى به سر مى برد. به عنــوان مثال اداره گمرک اکنون بــا چه رویکردى به موضوعات نگاه مى کنــد. هنوز در پى آن اســت که آیا این کالایى که از بنادر عبور مى کند قاچاق هست یا نه؟ بحث تســهیل عبور کالا اصلا در اولویــت این اداره قرار ندارد. درســت اســت که در مصاحبه ها اظهار مى کنند که سرعت و سهولت مهم اســت، ولى واقعیت این گونه نیست. یعنى شــما در عمل مى بینید که جهش مثبتى در این حوزه اتفاق نیفتاده اســت و ســایر سازمان ها با ً نمى توانند وجود مسایل داخلى و کندى حرکت اساسا پذیراى چنین تحولى باشــند، حتى اگر ما بتوانیم یک بخــش خارجى نیرومنــد را با آن دیدگاهــى که دولت جمهورى اســلامى دارد تشــکیل دهیم که بانى انتقال تکنولوژى، زمینه صدور خدمات به داخل کشــور باشد و افراد را آموزش دهد. شــما مى بینید این سازمان هایى که باید بستر این حرکت را فراهم کنند. از نظر من هنوز به این آمادگى نرســیده اند. از طرف دیگر شما مشاهده کنید کــه در وزارت اقتصــاد و امور دارایــى در رابطه با مالیات چه اتفاقى در شرف وقوع اســت، چگونه دارد با شرکت هاى کشــتیرانى و شرکت هاى فورواردرى رفتار ً درست است که همه فعالان اقتصادى مى شود؟ اساســا براى توســعه و آبادانى کشــور باید مالیات بپردازند اما روش اخذ مالیات براى شــرکت هاى ایرانى هنوز روشن نیســت. یعنى در برخــى مواقــع روش مواجه ممیزین مالیاتى با خطوط خارجى و حتى داخلى، چنان کوبنده و ناراحت کننده اســت که در بعضــى مواقع فرد حاضر اســت عطاى کار را به لقایش ببخشد. حال تصور کنید یک شــرکت بین المللى بزرگ مشــارکت خود را با یک ســازمان یا بنگاه ایرانى آغاز کند و یــک فعالیت عمده تجارى یــا حمل و نقلى را بخواهد در ایران شــکل دهد. یک دفعه پس از یک سال فعالیت با یک سازمان ممیزى این چنینى مواجه شود. نتیجه آن مشخص است که چه اتفاقى خواهد افتــد. بنابراین یک عامل بازدارنده بزرگ این اســت که ما بایستى بتوانیم رشــد همگون در تمام سازمان ها و نهاد ها فراهم کنیم. آیا دولت نباید نهاد هماهنگ کننده اى داشته باشـد؟ به نظر شـما کدام نهـاد بایـد در این امر جلودار باشد؟ اگر خاطرتان باشد در سال هاى گذشته بحث هایى در مــورد ادغام وزارتخانه ها پیش آمــد، با این تصور که این ادغام ها منجر به چابک سازى، کوچک تر شدن بدنه دولت و در نهایت منجر به بهبود انجام فعالیت ها صورت گیرد. اما به ضرس قاطع هیچ کدام از این اتفاقات نیفتاد. دسـت کـم ایـن ادغام هـا در وزارت راه و شهرسازى سودمند نبود؟ بله، حداقــل در آن وزارتخانه اى که حاکم بر جریان حمل و نقل کشور است اتفاق نیفتاد. یعنى با اضافه شدن بار مسکن بر دوش وزارت راه و حذف موضوع ترابرى، که اساس آن بر لجستیک و پشتیبانى است، موضوع حمل و نقل به حاشیه رفت. اگر ما حمل و نقل داریم، باید با یک آگاهى و دانشــى انجام گیرد. وزارت راه و شهرسازى ما بیش ترین وزنه درگیرى هاى او در حوزه مســکن است و کمتر به حــوزه راه توجه دارد. بنابراین، باید از اصحاب رســانه و همه نهادهاى صنفى و مدنى پیگیرى شود که موضوع دعوت از ســرمایه گذاران خارجــى را به نوعى مدیریت کنند که تداوم داشته باشد. جلب ســرمایه ها و ســرمایه گذاران خارجى بسیار مؤثر و مفید است اما باید برنامه داشته باشیم. اکنون در هر صنعتى که ورود کنید فهرست بزرگى از متقاضیان خارجى براى ورود به کشــور به چشــم مى خورد. اما آیا بسترى فراهم کردیم که آن سرمایه گذار خارجى وقتى وارد فعالیت واقعى در کشــور مى شود پس از یک مدت کوتاهى سرخورده نشــود؟ ســازمان هایى که اثرگذار هســتند تاچه انــدازه مى توانند نظــام هماهنگ ایجاد کنند کــه ســرمایه گذار خارجى به دور باطــل روزمره ادارى مواجه نشــود. ممکن است ســرمایه گذار در ابتدا تنها با وزارت راه سروکار داشته باشد اما دو قدم جلوتر با گمرک هم سروکار خواهد داشت، سه قدم جلوتر با اداره اقتصاد و دارایى هم ســروکار پیدا مى کند و این ها هنوز هیچ کدامشان نتوانســتند آن ساختارى را فراهم کنند که متوجه شــوند که چه نیازهایى بــراى فعالیت هاى بــزرگ اقتصــادى وجود دارد کــه بتواننــد آن را هضم کنند. این یک موضوع بسیار نگران کننده است. یکى از دغدغه هاى بزرگ این است که مبادا این استقبال فعلى بعد ها به یک ضد ارزش تبدیل شود. یعنى شرکت هاى بزرگ پس از مشارکت چنان ســرخورده شوند که این یک بیرقى علیه عملکرد جمهورى اسلامى تلقى بشود. هم اکنـون مهم تریـن دروازه دریایى ما بندر شـهید رجایى اسـت که به لحاظ سخت افزارى و نرم افزارى شـاید آمادگى لازم را نداشـته باشد. به نظر شـما اگر یکى دو ماه دیگـر حجم فعالیت بنادر کشـور از جمله شـهیدرجایى افزایش یابد ما مى توانیم آن را مدیریت کنیم؟ برآورد ها نشان مى دهد که به شـدت کمبود تجهیزات و ساختار نرم افزارى وجود دارد. متأسفانه نرم افزار موجود، مناسب چنین حجم کار و سرعتى نیست. از سوى د ً یگر، اساسا نگاه مدیریت و پیمانکارانى که آن جا هستند دولتى است. به خاطر فضاى خاصى که در این بندر هسـت، نمى توانند بندر را با دانش فنى امروزى مدیریت کنند. چقدر این داده ها را تأیید مى کنید؟ ترمینال کانتینرى بندر شــهید رجایى یک فرایند عملیاتى را متناســب بــا حجم تقاضایى کــه در دوران تحریم بوده، انجام مى دهد. اگــر رکوردهاى قبلى بندر ً شهید رجایى را ببینیم، این بندر قبلا با همین امکانات، رکوردهــاى بالاتر را هم ثبت کرده اســت. آن شــرایط بالفعلى که در گذشــته از تشدید تحریم ها شکل گرفته بود، الان بــه آن حالت بالقوه تبدیل شــد و باید بتوانند افراد و ســازمان ها و مجموعه هایى که آن جا تأثیرگذار هســتند دوبــاره آن را به بالفعــل تبدیل کننــد. بندر شهیدرجایى داراى سه قسمت زیرساخت، روساخت و راهبرى اســت. در رابطه با زیرساخت، یک توسعه هایى در یال غربى و یال شــرقى ترمینال 2 بندر شهید رجایى فراهم شــد. براســاس اعلام رســمى فاز 3 بندر شهید رجایى در حال ســاخت است. پس در زمینه زیرساخت مى توانیم بگوییم که یک حرکت هایى آغاز شده است. در باره روساخت چطور؟ راجع به روســاخت، مهم ترین بخــش مهیا کردن گنترى کرین ها اســت. تجهیزاتــى که بایــد در یارد و محوطه هاى پشــتیبانى به کار گرفته شــوند، اما این ها به واســطه این که در زمان تحریم ها مبادله پول و حتى ً اســتفاده از پول هاى بلوکه شــده وجود نداشت عجالتا معطل و بلاتکلیف اســت. الان این شــرایط باید فراهم شود، در طول یک بازه زمانى این پول ها باید براى خرید این تجهیزات به کار آید، ولى شــما مى دانید اســتقرار تجهیزات جدید اگر بخواهد به صورت مســتقل صورت گیــرد یعنى بــدون مشــارکت با طرف هــاى خارجى، حداقل 18-24 ماه به طول مى انجامد. دقیقا چه فاصله زمانى باید طى شود؟ از روز تصمیم گیرى تــا ورود این تجهیزات به بنادر ً 20 ماه بــه طــول مى انجامد. بحــث راهبرى، نســبتا ً ً درســت اســت. ما در طــول این ســال ها عمدتا واقعا اپراتورهایمان با وجود این که به عنوان بخش خصوصى در بندر مستقر شــدند ولى در عمل رویکردشان دولتى بود. مقدار وابستگى شدید این ها به درآمدهاى انباردارى و عدم تشــویق آن ها براى این که بتوانند خودشــان به ســمتى بروند که بازار جدیدى ایجاد و عملیات بندرى را توسعه بخشند وجود نداشــت. یک چالش عمده این است که باید در دوران پساتحریم این موضوع حل شود و در واقع نحوه درآمدســازى اپراتور ها و بهره برداران به شــکلى پیش رود که اپراتور ها از محل فعالیت به درآمد برســند نه از محل نگهدارى کانتینرهایــى که به دلیل مشــکلات صاحبان کالا براى ترخیص بارهایشــان در حال سکون هستند. ً دقیقا چه فاصله زمانى باید طى شود؟ ما فرصت هاى بزرگى در منطقه داریم. ترانزیت به کشورهاى همسایه و ترانشیپ در منطقه خلیج فارس و دریاى عمــان یکى از مهم ترین مزیت هاى کشــور ماست. این بخش هایى اســت که به خاطر حاکمیت رویکرد دولتى هیچ کدامشــان به طــور جدى مورد تعقیــب قــرار نمى گیــرد. اگرچــه در مصاحبه هاى مقامات دایما در مورد اهمیت این موضوعات صحبت مى شود، اما در عمل کســى صابون سختى این کار را به تنش نمى مالد و با همین کســب و کار بازار محلى موجــود دوران مدیریت خود را به پایان مى رســانند. ً باید مــورد توجه قرار این مســأله اى اســت که حتما گیرد. حضور مؤثر و پشتیبانى کننده سایر سازمان ها فوق العاده مهم اســت. امروز یک مجموعه اقتصادى فعالیت مى کند، درآمد ارزى براى کشور مى آورد ولى در پایان سال از ســوى یک ممیز مالیاتى ساده قلع و قمع مى شود. در مـدت اخیـر شـرکت هایى مى آمدنـد و مى رفتند و در حـوزه بنادر هم رفـت و آمدهایى شکل گرفت، آیا اطلاعاتى در دسترس هست که شـرکت هاى دولتى یا خصوصى توانسته باشند شریک خارجى پیدا کنند؟ الان شرکت هاى متعدد خارجى، اپراتورهاى بزرگ و معتبــر دنیا براى ایــن موضوع چه با شــریک، چه به صورت مستقل به ســازمان بنادر و دریانوردى یا وزارت راه مراجعه کردند. تفاهم نامه یا قراردادى رسیده است؟ من از جزییات آن مطلع نیســتم کــه آیا توافق نامه قطعى بین ســازمان بنادر و دریانوردى با این شرکت ها یا اپراتور ها منعقد شــده یا نه. اما فکر کنم در اخبار خود شما آمده بود، شرکت بنیاد با مجموعه اى در ایتالیا یک قرارداد مفاهمه بسته است. فضاى کسب و کار در ایران همچنان براى افرادى که در خارج از کشور هستند، یک جعبه سیاه است. ایـن شـرکت ها چـه کیفیتـى دارنـد؟ آیـا شـرکت هاى بزرگ و مهمى هـم آمدند؟ مى توان امیدوار بود که آن اتفاقى که دولت مى خواهد، رخ دهد. شـرکت هاى خارجى به جز سرمایه گذارى، انتقال تکنولوژى و آموزش هم بدهند؟ ً بله. اسامى را دیدم، اکثر اپراتورهاى بزرگ دنیا مثلا اچ.بى.اچ، مرســک، پى.اس.اى، حتــى دى.پى.ورلد که شانســى در بنادر ما ندارد حضور پیدا کرد و موقعیت ما را بررسى کرد. این نشان مى دهد ایران پتانسیل بالایى دارد، حتى کشــورى که شانسى براى خودش نمى بیند باز مى گوید به ریسکش مى ارزد و مى آید حداقل یک بار پیشنهاد خودش را حتى براى احترام هم شده روى میز مى گذارد. منتهى بحث من این اســت که ما الان با یک استقبال شــدید مواجه هستیم و این براى کشور ما یک فرصت استثنایى است. باید این استقبال خارجى مدیریت شود؟ ً بله، کاملا. از همان بدو ورود، من دوســتانى داشتم که در همیــن دوره پســاتحریم مى خواســتند بیایند از کشــور ما بازدید کنند، مى گوینــد آن زمان که دوره تحریم بود افسر نیروى انتظامى در فرودگاه امام خمینى براى پذیــرش ویزا ها یک نفر بود، حــالا هم همان یک نفر است. یعنى این که زیرساخت ما هنوز آماده نیست. الان ما با یک حجم زیادى از بازدیدکنندگان مواجهیم. مأمــور نیروى انتظامــى الان نباید یک افســر گذرنامه باشــد. باید دست کم دو، ســه نفر حضور داشته باشند. سفراى ما در اکثر کشــور ها اکثرا نگران بودند. آن ها به من مى گفتند ما لابى هایى بین المللى سیاســى بسیار خوبى ایجاد کرده ایم که منجر به علاقه مندى اقتصادى زیادى شــده اســت ولى وقتى علاقه مندان اقتصادى از همان بدو ورود با یک ســرى کندى هــا و ناهماهنگى ها و عدم وجود بستر ها مواجه مى شوند، این ارزش به یک ضدارزش تبدیل مى شــود. به واقع، خودش، خودش را خنثى مى کند. سـازمان بنـادر در ایـن موقعیـت بایـد چه تمهیداتى فراهم کند که بتواند این شـرایط را تا حد امکان مدیریت کند و آن اتفاق ناگوار حداقل براى حوزه بندرى روى ندهد؟ ســازمان بنادر از نگاه داخلى خــودش، جهت رونق بخشیدن بنادر در رابطه با مشــارکت هاى بین المللى، یک تحرک خوبــى را آغاز کرده و تعــدادى بازدیدهاى بین المللى ترتیب داده اســت. ملاقات هایى که صورت گرفته نشــانگر این است که ســازمان بنادر حداقل در راســتاى فرامین ریاســت محترم جمهــورى با همان دیــدگاه انتقال تکنولــوژى، جذب ســرمایه خارجى و آموزش افراد حرکت مى کنــد. اما این حرکات نقطه اى ً نمى تواند آن نتیجه مطلــوب آینده را و انفرادى قطعــا براى ما رقم بزند. به نظر من ســازمان بنادر و وزارت راه و شهرســازى باید بتوانند از اعتبار خود در هیأت دولت براى درخواست هماهنگ کردن سایر سازمان ها و دوایر تأثیرگذار دولتى بر عملکرد بنادر و سیستم حمل و نقل کشور استفاده کنند و آن ها را براى کمک به این موضوع ً مصاحبه اى از یکى از شــیوخ امارات دعوت کنند. اخیرا مى خواندم. وى تشریح مى کرد که مبناى درآمد مستقل ما از نفت بر 3 محور فرودگاه، بندر و توریســم اســتوار اســت. حالا من ســؤال مى کنم که آیــا در ایران چنین تعریفى از اقتصاد کشــور خودمان داریم؟ هنوز بسیارى از مسؤولین ما نگاه درستى به فعالیت بندرى و خطوط کشــتیرانى ندارند و همین موضوع باعث مى شود اکثر فعالان اقتصــادى این بخش در مواجه با ســازمان هاى دولتى با لطمات جدى روبه رو شــوند. چون شناختى از آن ها ندارند و در مسلخى ناعادلانه گردن زده مى شوند. این باید در کشور حل شــود. به نظر من اصحاب رسانه، صدا و ســیما و حتى ســازمان هایى که مستقیم در این بخش منتفع هســتند، باید بتوانند این معضلات را حل کنند تا ما یک مجموعه هماهنگ و هم افزا داشته باشیم که بتواند جمیع جهات را در کنار هم قرار دهد. وظیفه بخش خصوصى این جا چیست؟ بخش خصوصى همیشــه از رویکــرد بخش دولتى تأثیرپذیرنده اســت. یعنى وقتى بخش دولتى مى گوید من مى خواهم ســرمایه گذار، آموزش نیروى انســانى، انتقال تکنولوژى داشته باشم، بخش خصوصى مذاکره مى کند، طرف هاى مرتبــط را پیدا مى کند و به مقامات معرفى مى کند. امــا وقتى آن دســتور بالایى مثل یک گلوله بــرف به کارشــناس پایینى مى ً رســد، کاملا آب مى شــود. چون متأســفانه تفکر آن کارشــناس میانى هنوز در دوره تحریم اســت. در نتیجه شــریک خارجى نمى تواند بــا این مجموعه ها جلو بروید. به همین جهت من معتقدم که این سلســله روابــط ادارى ناهماهنگ نمى تواند روابط اقتصادى ما را با دیگر کشورهاى جهان بهبود بخشــد جز آن که همه نهادهاى اقتصادى دولت و دوایر دولتى از این روابط یک تعریف واحدى داشــته باشند. بنابراین به نظــر من یکى از اقدامات این اســت که این دســتور نباید همانند یک گلوله برف باشــد. یعنى باید یک روالــى براى کنترل و تزریق ایــن فکر در تمام سطوح سیســتم ها وجود داشته باشــد. من چند وقت پیش شــنیدم که یکى از خطوط کشــتیرانى لاینر که یک زمانى علاوه بر زحمات بسیار زیادى که کشتیرانى جمهورى اسلامى در دوره تحریم متحمل شد و به دنیا نشان داد که تحریم ها خیلى هم تأثیرگذار نیست، چند خط کشــتیرانى خارجى را هم به کشور برگرداندند که وضعیت حمل و نقل دریایى کمى عادى شــود، همین چند وقت پیش یک کارشــناس ســاده در امــور مالى اداره بندر شــهید رجایى از خروج یک کشتى ممانعت به عمــل آورد. من خیلى تعجب کردم. چــرا این اجازه داده مى شود؟ مگر هدف ما این نیست که خطوط لاینر بیایند و در عرصه بین المللى نشان دهیم که بنادر ما در عرصه تجارت دنیا همچنان فعال هستند. چگونه ممکن اســت این اتفاق بیفتد؟ از آن طــرف اعلام مى کنیم که خطوط لاینر بیاید و حمل و نقل کشــور با سرعت خوب ناشى از برقرارى ســرویس هاى مستقیم انجام بشود، از این سو، یک کارشــناس ســاده آن قدر اختیار دارد که ً برخلاف آن هدفى که سازمان اصلى تعیین کرده، دقیقا یک کشــتى را متوقف مى کند. در حالى که راهکارهاى دیگر براى وصول مطالبات ســازمان هاى دولتى وجود دارد. مــا مى توانیــم آن خط کشــتیرانى کــه به عوض آن کانتینــر آن را نگه داریم، چرا کشــتى اش را توقیف مى کنیم؟ چرا اســم جمهــورى اســلامى را مخدوش مى کنیم؟ اما گنـاه این عمـل بردوش بخـش خصوصى نیست؟ نــه، اما به ضــرر بخــش خصوصى تمام مى شــود. بنابرایــن بخش خصوصى همــواره فرامین خــود را از بخش دولتى مى گیرد. بخش خصوصى مشــابه آن چه دولت مى خواهد، عمل مى کند. اما وقتى با رویکردهاى ناشى از عدم اطلاع رده هاى میانى و پایینى سازمان هاى دولتى از اهداف کلى نظام مواجه مى شــود، دوباره این انهدام صورت مى گیرد. اکنون ســرمایه گذار مى خواهد در ایران فعالیــت کند، از لحاظ این که شــرکت خود را چگونه باید ثبت کند، عملکردش را اظهار کند، چگونه بــراى مبادلات مالى از سیســتم بانکى اســتفاده کند، ً اطلاعات شفافى ندارد. این یک مسأله خیلى مهم دقیقا اســت. چگونه باید مالیات خود را پرداخت کند. این ها چیزهایى اســت که ما فقط نمى توانیم با این اظهار که بخش خصوصــى، بخش خارجى را بیاورد، تمام شــده تلقى کنیم. زیرســاخت این ها باید فراهم شــود. ایجاد زیرســاخت در تمام لایه هــا از امنیت گرفتــه تا بانک، مالیــات، ارتباط با ســازمان هاى همجــوار و گمرک از عوامل تأثیر گذارند.