سناریوهای نفتی حملات پاریس

گرچه هنوز خیلی زود است که واکنش فرانسه را پیش‌بینی کنیم، اما می‌توانیم مطمئن باشیم که مواضع داعش در عراق و سوریه مورد حملات شدیدتری قرار خواهد گرفت. سوریه و عراق هر دو تولیدکننده نفت هستند. سوریه یک تولیدکننده عمده محسوب نمی‌شود، اما تولید نفت عراق قابل توجه است. البته نمی‌توان گفت که کل تولید نفت عراق به‌خاطر داعش در خطر است؛ اما برخی از چاه‌های نفت هم‌اکنون تحت کنترل داعش قرار دارد. این مناطق نفتی عراق هم اکنون در معرض این خطر هستند که مورد هدف حملات تلافی‌جویانه علیه داعش قرار گیرند. از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که تشدید فعالیت‌های نظامی فرانسه، آمریکا و روسیه می‌تواند باعث شود که امنیت برخی مناطق مورد مناقشه و چاه‌های نفت تحت کنترل مناطق کردنشین عراق بیشتر تامین شود.

همیشه این‌گونه بوده است که واکنش دلالان نفتی به تردیدهای ژئوپلیتیک در افزایش قیمت‌ها نمایان می‌شده است. این همان چیزی است که بلافاصله پس از شنیدن خبر حملات تروریستی پاریس به ذهن بسیاری از تحلیلگران نفتی رسید. برخی دیگر از تحلیلگران اما بر این باورند که با وقوع حملات تروریستی، تقاضا کاهش می‌یابد. آمریتا سن، تحلیلگر مرکز انرژی اسپکتس می‌گوید: « به دلیل کاهش تقاضا این احتمال وجود دارد که قیمت‌های جهانی نفت بیش از این کاهش یابد.» البته مخالفان این تحلیل در پاسخ می‌گویند که گر چه پاریسی‌ها طی چند ماه آینده شب‌های تعطیل خود را در خانه سپری خواهند کرد، اما کارخانه‌ها تعطیل نخواهند شد و افراد همچنان باید برای رسیدن به محل کار خود خودروهای خود را برانند. سناریوی دیگری که مطرح شده این است که احتمالا تمرکز سیاستمداران اروپایی بر بهبود اقتصاد داخلی کاهش خواهد یافت. برخی هم بر این باورند که شاید سیاستمداران طرفدار ریاضت فشار کمتری را برای کاستن از هزینه‌ها احساس خواهند کرد. سناریوی آخر هم این است که سفرهای هوایی بار دیگر محدود خواهد شد. در پاسخ به این سناریو باید گفت که این حملات در هواپیما انجام نشده و حتی پس از آنکه هواپیمای روسی مورد هدف بمب قرار گرفت هم قیمت نفت کاهش نیافت. بنابراین سناریوی آخر چندان معتبر به‌نظر نمی‌رسد.

نماینده یکی از کشورهای تولیدکننده نفت اوپک بر این باور است که به دلیل افزایش تنش‌ها به‌ویژه در صورتی که جامعه جهانی برای کاهش قاچاق نفت و هدف قرار دادن تاسیسات نفتی تحت کنترل داعش در سوریه و عراق گام‌های بیشتری بردارد، در میان‌مدت قیمت‌های نفت افزایش خواهد یافت. از سوی دیگر نگرانی از اینکه ادامه چنین حملاتی موجب کندی بیش از پیش رشد اقتصاد جهانی شود، قیمت نفت و سایر کالاها تحت فشار‌های کاهشی تازه‌ای قرار خواهد گرفت. بسیاری از تحلیلگران همچنان بر این باورند که به‌خاطر فراوانی موجودی نفت و رشد کند اقتصادی، اتفاق خاصی در زمینه قیمت نفت رخ نخواهد داد و این قیمت‌ها مانند گذشته در همان سطح پایین باقی می‌ماند. تحلیلگر مرکز مورگان استنلی می‌گوید: «از نظر ما چشم‌انداز قیمت نفت برای نیمه نخست سال میلادی آینده همچنان منفی است؛ چون عوامل بنیادین که موجب کاهش قیمت‌ها شده بودند همچنان وجود دارند و ذخیره نفت رو به افزایش است.» از ژوئن سال گذشته که سطح بالای تولید و افزایش ذخیره نفت و کندی رشد اقتصادی آسیا به‌ویژه چین و ژاپن موجب کاهش قیمت‌ها شد، تا‌کنون قیمت‌ها تا بیش از 60 درصد کاهش یافته است. خبرهای جدید حکایت از این دارد که اقتصاد ژاپن در فصل سوم سال میلادی جاری بار دیگر به رکود فرو رفته است که این به معنای کاهش تقاضا برای نفت است. بانک بارکلیز در یادداشتی که بر یک پژوهش خود نوشته اعلام کرده است: «این واقعیت که ذخیره نفت خام و محصولات نفتی نزدیک به بالاترین سطح خود هست، خود یک عامل برای نگرانی است.» داده‌های موسسه بیکر هاگز نشان می‌دهد که برای نخستین بار طی 11 هفته اخیر تعداد تاسیسات استخراج نفت آمریکا در جمعه گذشته افزایش یافته است. این در شرایطی است که آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده رکورد ذخایر استخراج شده نفت خام و محصولات نفتی جهان شکسته شده و در کل جهان در سطح 3 میلیارد بشکه در نفتکش‌ها و مخازن انبار شده است. این میزان معادل یک ماه مصرف کل جهان است.