نخستین صدمه کاهش بهای نفت به اقتصاد کشورهایی وارد میشود که بودجههایشان وابسته به درآمد نفت است. اگرچه به غیر از بودجه بخشهای دیگری نیز از اقتصاد آسیب میبیند اما بیش از همه، این درآمد کلان یک کشور نفتخیز است که به چشم میآید. برای کشورهایی مثل ایران که کشورهای در حال توسعه نامیده میشوند، بهجز درآمد ناشی از فروش نفت که بخش حیاتی این اتفاق است، پروژههای نیمهتمام هم قربانی کاهش بهای نفت میشوند.
به گزارش خبرآنلاین، دولت یازدهم در شرایطی روی کار آمد که نزدیک به 3 هزار پروژه نیمهتمام ملی و استانی در کشور وجود داشت که نیازمند بودجه برای تکمیل بودند. طی دو سال گذشته برخی از این پروژهها تعیینتکلیف یا تکمیل شدهاند. با این حال هنوز انبوهی از پروژههای نیمهتمام وجود دارد که تکمیل آنها نه در توان بخشخصوصی است و نه منابع بودجهای دولت کفاف تکمیل آنها را میدهد.
حالا با کاهش بهای نفت این خطر بیش از پیش احساس میشود که با کاهش بهای نفت، چه سرنوشتی در انتظار پروژههای نیمهتمام خواهد بود. اگرچه این مشکل تنها مختص ایران نیست و اغلب کشورهای نفتخیز که بودجههایشان متکی به درآمد نفت است این مشکل وجود دارد، اما برای ایران که از شرایط ویژه تحریمها خلاص شده و حالا میخواهد نفسی تازه کند این اتفاق بدشانسی بزرگی است.
کدام پروژهها آسیبپذیرترند؟
چندی پیش مرکز پژوهشهای مجلس در گزارش مربوط به بررسی طرحهای تملک داراییهای سرمایهای اعلام کرده بود: «در حال حاضر 2906 طرح نیمهتمام عمرانی در کشور وجود دارد که برای تکمیل آنها دولت نیاز به 2000تریلیون معادل2000 هزار میلیارد ریال بودجه دارد اما با توجه به اینکه این میزان بودجه در حال حاضر در اختیار دولت نیست و اجرای طرحهای عمرانی معمولاً بیش از یک سال زمان نیاز دارد، برای پایان یافتن این طرحها در یک دوره 8 تا 10 ساله با در نظر گرفتن رشد هزینهها و ضریب تعدیل، این عدد به 4000 تریلیون ریال میرسد. یعنی دوبرابر زمان فعلی بنابراین دولت باید 4000 هزار میلیارد تومان اعتبار در اختیار داشته باشد تا بتواند این 2906 پروژه را به اتمام برساند.»
بیشترین آسیب در بین پروژههای نیمهتمام قسمت پروژههای نفتی میشود. چه آنکه این پروژهها به دلیل حجم بالای سرمایهگذاری که نیاز دارد یا باید با بودجه دولت تأمین مالی شوند یا سرمایهگذاری خارجی. بعداز رونمایی از قراردادهای جدید نفتی که ابتدای آذرماه در تهران انجام شد و مرحله بعد آن قرار است در اسفندماه در لندن رونمایی شود، حالا همه امید دولت و وزارت نفت برای تکمیل پروژههای نیمهتمام در آشفته بازار جهانی سقوط قیمت نفت به حضور سرمایهگذاران خارجی است تا باری از این پروژههای نیمهتمام از دوش دولت بردارند.
هرچند این خطر حالا بیش از گذشته وجود دارد که همان خارجیها هم به دلیل کاهش سود ناشی از کاهش بهای نفت رغبتی به سرمایهگذاری در بخش نفت نداشته باشند. این روزها گزارشهایی که خبرگزاریهای بزرگ دنیا منتشر میکنند حکایت از کاهش سرمایهگذاری در پروژههای نفتی دنیا دارد. این موضوع به خصوص در تجهیزات نفت به نصف کاهش یافته است.