انتقال دانش فنی روز جهان و استفاده از فناوری های نوین به عنوان راهبردی استراتژیک می تواند مسیر توسعه صنعت پتروشیمی ایران را تسهیل کند.
مدیر برنامه ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی در گفتگو با خبرنگار نیپنا اظهار کرد: هر کشوری باتوجه به ساختار علمی، صنعتی و روابط سیاسی بین المللی خود به فن آوری های مختلف دست می یابد. در این رابطه دو راه اصلی و مهم وجود دارد، مهندسی مستقیم و مهندسی معکوس.
حمید رضا رستمی افزود: راه رسیدن به دانش فنی جدید مهندسی مستقیم است، که در آزمایشگاه ها و براساس نتایج موفقیت آمیز آزمایشگاهی کارهای طراحی فرایند و افزایش مقیاس صورت می گیرد .
وی ادامه داد: مهندسی معکوس روشی آگاهانه برای دستیابی به فن آوری حاضر و محصولات موجود است این همان راهی است که کشورهای شرق آسیا طی کرده اند و اکنون در صدر کشورهای صادرکننده تکنولوژی قرار دارند. به عنوان مثال شرکت تویوتا در سال 1932 کارخود را با ساخت خودرویی با موتور کرایسلر شروع کرد و در سال 1936 اولین تجربه ساخت خوردرو تمام ژاپنی را رقم زد. اکنون ژاپن بعد از امریکا 20% از اختراعات جهانی را به خود اختصاص داده و از سازنده ماشین آلات به فروشنده دانش تبدیل شده است.
مدیر برنامه ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی تصریح کرد: در این روش متخصصان رشته های مختلف علوم پایه و کاربردی جهت شناخت کامل نحوه عملکرد فرآیند تولید یک محصول، گروه های تخصصی ایجاد کرده و با سازماندهی مناسب تشکیلات تحقیقاتی و توسعه ای ( R&D)سعی در بدست آوردن اطلاعات فنی و نقشه های طراحی محصول را دارند تا پس از مراحل نمونه سازی (Prototyping) و در صورت لزوم ساخت نیمه صنعتی(Pilot plant) تولید محصول را طبق استاندارد فنی محصول نمونه ، آغاز کنند.
وی اظهار کرد: در شرایط فعلی کشور، سریعترین راه برای رسیدن به مرزهای دانش، انجام مهندسی معکوس است زیرا به اندازه کافی دانش های فنی مختلف توسط شرکت ملی صنایع پتروشیمی قبلا خریداری شده است به عنوان مثال دانش فنی الفین ها به علت گذشت بیش از 20 سال از خرید دانش فنی آنها برای تولید اتیلن، هم اکنون انجام مهندسی معکوس نه تنها منع قانونی ندارد بلکه قابلیت عملیاتی شدن نیز پیدا کرده است .
رستمی افزود: مهندسی معکوس یکی از روش های مهم ایجاد تکنولوژی درون زا است که سبب کاهش شکاف تکنولوژیی کشور با کشور های صاحب تکنولوژی شده و این مهم با سرمایه گذاری کمتر و اطمینان بیشتر عملی می شود از طرفی با توجه به در دسترس بودن جواب مسئله احتمال رسیدنبه تکنولوژی محصول مورد نظر بیشتر است و همچنین در مواردی که انتقال تکنولوژی به علل ملاحظات سیاسی، اقتصادی و تحریم صورت نمیگیرد،مهندسی معکوس یکی از کارآمدترین روش ها جهت دسترسی به تکنولوژی مدرن است و امکان بهبود و اصلاح محصول وحتی طراحی محصولاتمشابه را نیز به وجود می آورد و این امر سبب می شود تیم هایی که با این روش فعالیت می کنند انتقال تکنولوژی را با سرعت و دقت بالاتری انجامدهند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه شرکتهای مهندسی زیادی در امر طراحی تفصیلی و بعضاً طراحی پایه با شرکت های صاحب دانش فنی به طور مشترک در پروژه ها فعالیت داشته اند، این گونه شرکتهای صاحب تجربه در زمینه دانش فنی مورد نیاز و یا تجارب مشابه با همکاری یکدیگر و با تشکیل کنسرسیومی از شرکتهای مهندسی و سازندگان تجهیزات فرآیندی و شرکت های پژوهش و فناوری و دانشگاه ها و مراکز پژوهشی می توانند به تدوین دانش فنی از طریق مهندسی معکوس بپردازند.
رستمی افزود: به عنوان نمونه فعالیت شرکت مپنا بویلر در کنار شرکت کره ای سازنده بویلر باعث شده این شرکت اکنون یکی از شرکتهای موفق در سطح کشور و بین الملل باشد و یا شرکت همپا انرژی در کنار شرکت خارجی دارنده دانش فنی آمونیاک، اکنون مدعی داشتن دانش فنی آمونیاک در کشور می باشد.
وی اظهار کرد: از این طریق می توان با ایجاد هماهنگی میان کلیه بخش های صنعت پتروشیمی و استفاده از امکانات، تجهیزات و سرمایه شرکت های فنی و مهندسی و سازنده تجهیزات فرآیندی، دانش پژوهشگران شرکت های پژوهش و فناوری، نیروهای علمی و امکانات دانشگاه ها و مراکز پژوهشی کشور، موجبات پیشرفت سريع در رسیدن به اهداف پژوهشی و تکنولوژیکی را بهتر فراهم کرد.