مقایسه نرخ محصولات نفتی بخصوص بنزین درهمه پنج کشورآسیای مرکزی نشان می دهد که این محصولات در کشور های نفتخیز این قلمرو شامل ترکمنستان، قزاقستان و ازبکستان ارزانتر و در تاجیکستان ازهمه گرانتر است.
به گزارش ایرنا نرخ یک لیتر بنزین معمولی در ترکمنستان 94 تنگه معادل 980 تومان ، قزاقستان 125 تنگه ( 1260 تومان)، ازبکستان دو هزار و 235 سوم (1330 تومان) و قرقیزستان 33 سام (1188) تومان است. این نرخ در تاجیکستان پنج سامانی و 30 درم معادل (دو هزار و 340 تومان) است.
بنزین های با کیفیت بالاتر در این کشورها گرانتر از نرخ های مشخص شده است.
نرخ گازوئیل نیز در تاجیکستان در منطقه آسیای مرکزی بیشتر از دیگر کشورهاست.
نرخ یک لیتر گازوئیل درترکمنستان 90 تنگه(900 تومان)، در قزاقستان 99 تنگه (970 تومان) در ازبکستان 2200 سوم (1290 تومان) در قرقیزستان 32 سام (1500 تومان) و در تاجیکستان چهار سامانی و 80 درم معادل تقریبا دو هزار و 160 تومان است.
تاجیکستان منابع کافی نفت و توان تولید بنزین و گازوئیل در خود کشور را ندارد و محصولات نفتی مورد نیاز را از خارج و اساسا از روسیه و قزاقستان وارد می کند.
دولت روسیه هفته گذشته اعلام کرد، که امسال به تاجیکستان 830 هزار تن محصولات نفتی را بدون هزینه گمرکی صادر خواهد کرد.
واردات بدون هزینه گمرکی محصولات نفتی روسیه از جمله امتیازهایی است که مسکو در عوض تمدید زمان حضور پایگاه نظامی اش در تاجیکستان تا سال 2042 به این کشور در سال 2013 اعطا کرد. تاجیکستان بابت این پایگاه هیچ اجاره ای نمی گیرد.
سامانه بررسی نرخ محصولات نفتی در جهان با آدرس (globalpetrolprices.com) که نرخ این محصولات را در بازار های کشور های دنیا هر روز پی گیری می کند نرخ متوسط بنزین را در تاجیکستان 74 سنت (حدود 2600 تومان) برآورد کرده و این کشور را از نظر نرخ این نوع ماده سوختی در بین 188 کشور در ردیف 59 گذاشته است.
در رده بندی این سامانه اینترنتی ترکمنستان بعد از ونزوئلا، کویت و عربستان سعودی از نظر نرخ ارزان بنزین در مقام چهارم جای گرفته است.این در حالیست که دولت ترکمنستان از یکم ژانویه سال میلادی جاری نرخ بنزین وگازوئیل را به یکباره 60 درصد بالا برد.
در ترکمنستان در دوران ریاست جمهوری صفرمراد نیازف به هر شخص صاحب خودرو ماهانه 120 لیتر بنزین مجانی می دادند اما رئیس جمهور فعلی«قربانقلی بیرد محمد اف» در ماه ژوئیه سال 2015 این امتیاز را لغو کرد که باعث خشم مردم شد ولی اکنون طوری که به نظر می رسد آن دوران طلایی بنزین مجانی پشت سر گذاشته شده است ودولت باز هم در فکر بالا بردن نرخ محصولات نفتی است.
دریک و نیم سال گذشته نرخ نفت خام در بازار جهانی سه و نیم برابر ارزان شد ، ولی با این وجود در تاجیکستان نرخ بنزین و گازوئیل چندان تغییر نکرد. مقامات تاجیکستان می گویند به این دلیل که نرخ محصولات نفتی در روسیه به عنوان منبع اساسی تامین بازار بنزین و گازوئیل تاجیکستان تغییر نیافته است و از طرف دیگر انتقال این محصولات از روسیه تا تاجیکستان هزینه زیادی دارد، کاهش نرخ جهانی تاثیری در یازار تاجیکستان نداشته است.
به گفته مقامات ناحیه دنغره تاجیکستان ماه ژوئن سال میلادی جاری(خرداد سال آینده) در این منطقه بزرگ ترین کارخانه تولید فراورده های نفتی این کشور با نفت خامی که از ایران، روسیه و قزاقستان وارد خواهد شد، آغاز بکار خواهد کرد.
توان استحصال این کارخانه در یک سال حدود دو میلیون تن مواد نفتی خواهد بود و با فعال شدن آن، نیاز تاجیکستان به محصولات نفتی بخصوص بنزین را تامین خواهد کرد.
«به گفته مسئولان منطقه آزاد اقتصادی دنغره برای تامین نفت خام این پالایشگاه باشرکت شرکت های نفتی قزاقستان و روسیه قرارداد بسته شده است و مذاکرات در این زمینه با ایران برای وارد کردن نفت خام جریان دارد.
اگر چه قرار است در ناحیه دنغره تاجیکستان با کمک کشور چین یک پالایشگاه نفت افتتاح شود ولی تا زمان به بهره برداری رسیدن این کارخانه ظاهرا تاجیکستان همچنان مجبور است محصولات نفتی را با وسایل نقلیه و همچنان با نرخ بالا از خارج وارد کند.
سرزمین آسیای مرکزی با حدود 65 میلیون نفر جمعیت در قلب اوراسیا واقع است و مرز مشترکی با آب های آزاد جهان ندارد. این منطقه، کشورهای ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان و قزاقستان را در خود جای داده و در طول تاریخ با عنوان بخش کوچکی از جاده ابریشم شناخته شده است.