بازار نفت مدتی است دستخوش تغییر و نوسان است. کشورهای فعال در این بازار که از سال 2014 به این سو شاهد کاهش شدید بهای نفت‌خام بوده‌اند، سعی در اتخاذ تدابیری در جهت بازیابی قیمت‌ها داشته‌اند. در این میان اما عربستان سعودی و سیاست‌های نفتی این کشور نقش تعیین‌کننده‌ای در زمینه وضعیت بازار داشته و به نوعی بر مواضع سایر کشورهای صادرکننده نفت نیز تاثیرگذار بوده است. در این بین استراتژی افزایش قیمت نفت‌خام توسط عربستان سعودی برای مشتریان آسیایی اقدامی توجیه‌پذیر و هوشمندانه ارزیابی می‌شود.
در این راستا شرکت ملی نفت عربستان سعودی (آرامکو) قیمت رسمی فروش نفت سبک عربی خود را به میزان 25سنت در هر بشکه افزایش داد که این موضوع قیمت فعلی نفت خام این کشور را یک دلار و 10 سنت در مقایسه با تخفیف 85 سنتی این کشور برای محموله‌هایی که برای تحویل در ماه مه در نظر گرفته شده‌اند، افزایش داد. براساس آمارهای موجود، این بیشترین افزایش قیمت از ماه آوریل تاکنون بوده و قیمت رسمی فروش نفت عربستان را به بالاترین میزان خود از ماه سپتامبر سال گذشته میلادی رساند.
در این میان اگرچه افزایش قیمت نفت‌خام عربستان بیش از انتظار بازار بوده، اما با توجه به نحوه محاسبه قیمت رسمی فروش نفت توسط سعودی‌ها قابل درک است. همچنین افزایش بهای شاخص بین‌المللی برنت عامل تاثیرگذار دیگری بر افزایش قیمت رسمی نفت خام عربستان برای مشتریان آسیایی که رقمی حدود 60 درصد از نفت این کشور را خریداری می‌کنند، بوده است.
در مجموع می‌توان گفت اگرچه افزایش قیمتی که توسط سعودی‌ها اعلام شد، بیشتر از انتظار و پیش‌بینی‌های صورت گرفته بوده، اما با توجه به تاریخ و پیشینه شرکت «آرامکو» در زمینه قیمت‌گذاری چندان موضوع عجیبی به‌نظر نمی‌رسد.
با وجود تحلیل‌های منتشر شده از سوی کارشناسان درباره استراتژی قیمت‌گذاری جدید عربستان، برخی از فعالان بازارهای نفتی معتقدند اقدام اخیر عربستان در افزایش قیمت نفت برای مشتریان آسیایی این کشور و با در نظر گرفتن وضعیت فعلی بازارهای جهانی نفت‌خام، اقدامی هوشمندانه تلقی می‌شود. اقدامات اخیر سعودی‌ها و تلاش آنها در تاثیرگذاری بر وضعیت بازار در حالی صورت می‌پذیرد که این کشور همواره نفوذ قابل توجهی بر کشورهای صادرکننده عضو اوپک داشته و استراتژی‌ها و مواضع نفتی آن کشورهای صادرکننده غیر‌عضو را نیز تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
به‌عنوان نمونه در ماه گذشته و در حالی که میان تولید‌کنندگان عمده نفت اجماعی بر سر تثبیت تولید و کاهش تدریجی آن شکل گرفته بود، ریاض با تاکید بر همراهی ایران با طرح تثبیت تولید و البته عدم موافقت جمهوری اسلامی با این موضوع، زمینه شکست کنفرانس دوحه را فراهم کرد.
در همین ارتباط کارشناسان تلاش برای کسب سهم بیشتر از بازار و محافظت از آن را دلیل اصلی شکست کنفرانس دوحه و مانع‌تراشی‌های عربستان ذکر کردند، چرا که سعودی‌ها معتقد بودند در صورت اجرای این طرح و عدم همراهی ایران با آن، تهران به تدریج سهم بیشتری از بازارهای جهانی نفت خام را به خود اختصاص می‌داد.
با این حال و با وجود هوشمندانه ارزیابی شدن استراتژی سعودی‌ها در زمینه افزایش قیمت نفت خام صادراتی خود برای مشتریان آسیایی، آنان را به یافتن منابع جایگزین تشویق خواهد کرد. در چنین شرایطی پالایشگاه‌ها و شرکت‌های انرژی وارد‌کننده نفت ممکن است واردات خود از عربستان را کاهش داده و از نفت انباشته شده در منطقه برای تامین انرژی مورد نیاز خود استفاده کنند.
خرید نفت از رقبای نفتی سرسخت ریاض یعنی ایران، عراق و روسیه که تولید خود را در ماه جولای به حداکثر رسانده‌اند و قیمت نفت خام آنها در بازار پایین‌تر از قیمت پیشنهادی سعودی‌ها است، گزینه دیگری است که کشورهای آسیایی برای تامین نفت خام مورد نیاز خود می‌توانند از آن استفاده کنند.
در همین ارتباط کارشناسان حوزه انرژی معتقدند واگذار کردن میدان به رقبا با افزایش قیمت نفت صادراتی عربستان، با استراتژی تولید و کسب سهم حداکثری از بازار سعودی‌ها در تضاد است. خصوصا که «خالد الفلیح» وزیر جدید انرژی سعودی‌ها بر ادامه سیاست‌های نفتی این کشور تاکید کرده است.
با وجود این ممکن است سعودی‌ها در ارزیابی‌های خود وضعیت عرضه و تقاضا در بازار و خصوصا در آسیا را به سود خود ارزیابی کنند. آنان معتقدند این افزایش قیمت منجر به از دست رفتن سهم آنها از بازار نخواهد شد و خریداران باید به قراردادهایی که با این کشور منعقد کرده‌اند متعهد بوده و کل حجم نفت خام ذکر شده در قرارداد را خریداری کنند.
در صورت صحیح بودن ارزیابی عربستان از وضعیت بازار، افزایش قیمت اخیر نفت‌خام عربستان آخرین بار نخواهد بود، اما ادامه آن وابسته به پیامی است که مشتریان آسیایی سعودی‌ها در پاسخ به آنها ارسال خواهند کرد. باید دید خریداران آسیایی عربستان چه خواهند کرد؟ آیا افزایش قیمت را پذیرفته و واردات نفت از عربستان را ادامه خواهند داد، یا به گزینه‌ها و بازارهای جایگزین خواهند اندیشید.