رقابت شرکت‌های بزرگ نفتی در عراق

شرق- رضا زندی

رویترز گزارش کرده برگزاری این مناقصه چندین بار به تاخیر افتاده که علت اصلی آن اعتراض شرکت‌های خارجی به مفاد قراردادهای ارایه شده از سوی وزارت نفت عراق بود. «عبدالعلی العمیدی، معاون وزیر نفت عراق تاکید کرده که بغداد در برخی از مفاد این قراردادها تجدیدنظر کرده است تا منافع شرکت‌های خارجی نیز لحاظ شود. مناقصه‌ای که امروز شروع می‌شود تا روز پنجشنبه ادامه خواهد داشت تا توسعه میدان‌های نفت و گاز مرکز و غرب عراق به پیمانکاران خارجی واگذار شود. فارس به نقل از رویترز گفته‌های یک مقام غربی را این‌گونه منتشر کرده است: «تهدیدات و نگرانی‌های امنیتی در مناطق مرکزی و غربی عراق موجب خواهد شد تا شرکت‌های خارجی کمتری حاضر به شرکت در این مناقصه شوند که جای تعجب ندارد.» پیش‌بینی شده است با بهره‌برداری از میدان‌های جدید نفتی عراق، 10میلیارد بشکه به ذخایر نفتی و 29تریلیون فوت مکعب به ذخایر گازی عراق افزوده شود. عراق با 143میلیارد بشکه در حال حاضر چهارمین ذخایر بزرگ نفتی جهان را در اختیار دارد. این کشور همچنین با 112تریلیون فوت‌مکعب دهمین کشور دارنده ذخایر گاز دنیاست. در حالی که قانون جدید نفت عراق به دلیل اختلاف‌های بسیار دولت با اقلیم کردستان هنوز به تصویب نرسیده است، بغداد 47شرکت نفتی خارجی را برای شرکت در مناقصه امروز مورد تایید قرار داده است.
مقایسه تولید نفت ایران با عراق
حفظ توازن تولید نفت با عراق برای ایران آن‌چنان استراتژیک است که حتی در دوره جنگ تحمیلی هر دو عضو اوپک، سهم مساوی 14درصدی از تولید این سازمان را برای خود محفوظ نگه داشته‌اند. حالا اما رکورد تولید نفت عراق شکسته و صادرات این کشور از ایران پیش افتاده است. حسین الشهرستانی معاون نخست‌وزیر عراق در امور انرژی، در پایان سال 2011 میلادی، تولید نفت عراق را روزانه بیش از سه میلیون بشکه اعلام کرد: «تولید روزانه نفت‌خام عراق تا پایان سال 2012، به سه میلیون و 400هزار بشکه و صادرات نفت‌مان به دو میلیون و 600هزار بشکه در روز خواهد رسید.» صادرات روزانه 175هزار بشکه از میدان‌های نفتی کرکوک در شمال عراق هم جزو صادرات عراق آورده شده است. براساس آخرین آمار ماهانه اوپک، عراق روزانه سه‌میلیون‌و 25هزار بشکه در ماه آوریل نفت تولید کرده است. این در حالی است که تولید نفت ایران در گزارش ماه آوریل اوپک از قول منابع ثانویه روزانه سه میلیون و 196هزار بشکه اعلام شده است. شرکت ملی نفت عراق بهمن‌ماه گذشته در گزارشی اعلام کرد که صادرات نفت عراق به روزانه دو میلیون و 500هزار بشکه افزایش یافته است. اوپک افزایش تولید 400هزار بشکه‌ای نفت عراق در سال 2011، نسبت به سال 2010میلادی را تایید کرده است.
بزرگترین مشکل عراق
عراق برنامه افزایش تولید نفتش را برای روزانه 10 تا 12میلیون بشکه طی 10سال آینده تدارک دیده است. کارشناسان اما معتقدند، تولید نفت عراق حداکثر می‌تواند هفت تا هشت میلیون بشکه در روز افزایش یابد. مهم‌ترین عامل سد راه افزایش تولید نفت عراق، نبود مبادی کافی صادراتی است. هرچند عراق، علاوه بر مسیر صادراتی ترکیه، ساخت چهار پایانه شناور صادرات نفت را تا پایان 2013، برنامه‌ریزی کرده است اما، این موضوع هم نمی‌تواند تضمینی برای صادرات بیش از حدود هفت میلیون بشکه‌ای را تضمین کند. ظرفیت هر شناور صادراتی 900 هزار بشکه خواهد بود.
ابزارهای ما – مناقصه چهارم آنها
چهارمین دوره مناقصه‌های نفتی عراق، درحالی برگزار می‌شود که ایران تلاش دارد توسعه میدان‌های مشترک نفتی‌اش را بدون برگزاری مناقصه به پیمانکاران داخلی بسپارد. با اهمال چینی‌ها در توسعه میدان‌های بزرگی نظیر آزادگان و یادآوران، اگر میدان‌های نفتی مشترک ایران با عراق، به سرعت و با تکنولوژی روز توسعه نیابد، عراق جایگاه دوم خود را در اوپک و در بازی‌های نفتی منطقه تثبیت خواهد کرد. این به سود منافع ملی ایران نیست، میدان‌های نفتی مشترک ایران، باید به سرعت و با تکنولوژی روز توسعه یابد.