حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمود علوی، وزیر اطلاعات، در جریان بازدید اخیر خود از پژوهشگاه رویان گفت: وزارت اطلاعات به دنبال ایجاد امنیت اقتصادی برای سرمایهگذاران و کارآفرینان است و اجازه نمیدهد عدهای برای سرمایهگذاران مانع ایجاد کند. وزارت اطلاعات سرمایهگذاران را تشویق میکند تا آنها با احساس امنیت حرکت کنند. وی همچنین افزود: باید امنیت در عرصه اقتصاد، صنعت و دانشگاه به وجود آید که این امنیت همراه با آرامش باشد تا در همه بخشهای کشور حرکت و پویایی به وجود آید. وی پیشتر در سخنرانی پیش از خطبه های نماز جمعه تهران نیز تأکید کرد: از جمله اقدامات وزارت اطلاعات در عرصه اقتصاد همواره مبتنی بر تامین امنیت اقتصادی و حمایت از سرمایه گذاری و کارآفرینی و مبارزه با موانع تولید بوده که بستر را برای شکل گیری اقتصاد مقاومتی فراهم کند.
کارشناسان تاجران از این رویکرد وزارت اطلاعات استقبال می کنند. فعالان اقتصادی به یاد دارند که توجه وزارت اطلاعات به اهمیت جذب سرمایه گذاری خارجی و تشویق سرمایه گذاران داخلی در دو سه سال اخیر بیشتر شده و این امر نشان از جدیت دولت در مسیر تشویق و تسهیل سرمایه گذاری دارد. با این وجود گفته وزیر محترم اطلاعات مبنی بر اینکه "عده ای" می خواهند برای سرمایه گذاری "مانع" ایجاد کنند جای نگرانی دارد.
آیا اشاره علوی به نهادهای موازی امنیتی-اطلاعاتی است که در برخی موارد با سوء تعبیری از بیانات مقام معظم رهبری و به بهانه متوقف کردن "جریان نفوذ" سعی در ارعاب سرمایه گذاران خارجی دارند؟ به هر تقدیر، نیت خیر وزارت اطلاعات برای ایجاد فضای امن و نه امنیتی باید مورد حمایت فعالان اقتصادی قرار بگیرد.
در آبان ماه 93 نیز وزیر اطلاعات در همایش بین المللی فرصت های سرمایه گذاری در استان همدان تأکید کرده بود: سرمایه گذاری امنیت را تثبیت میکند و افزود: تصور اینکه سرمایهگذاری ممکن است امنیت را آسیب برساند اشتباه است، اگر امنیت برای سرمایهگذاری برقرار شود و سرمایهگذار احساس امنیت کند شروع به فعالیت مثبت کرده و به پایداری امنیت کمک میکند. وی همچنین تأکید کرد: وزارت اطلاعات موظف است امنیت را در مباحث اقتصادی فراهم کند و اگر مبارزه ای هم باشد مبارزه با فساد اقتصادی است.
حجت الاسلام علوی در شهریورماه سال گذشته نیز در همایش مدیران حراست های کشور گفته بود: باید در پساتحریم امنیت به ویژه در حوزه سرمایه گذاری بیشتر حفظ شود و قدرت تصمیم گیری مردم و مسئولین بالا برود تا بتوانند بر مشکلات فائق آیند.
ریاست جمهوری در گفت و گوی تلویزیونی مردادماه 94 خود در خصوص مشارکت جدی مردم و بخش خصوصی تصریح کرده بود: درخواست ما مشارکت مردم است. بدون مشارکت مردم به جایی نمیرسیم. اولین انتظار ما از ایرانیهای خودمان است، از ایرانیهای داخل و خارج کشور، تکنولوژی و سرمایه را بیاورند و انتظار من از تمام بخشهای دولتی است که کار را برای ورود سرمایه تسهیل کنند و خواهش من از تمام مردم این است که فضا را فضای امنی کنیم.
دکتر روحانی در دیدار اخیر رمضانی سران قوا و مسئولان ارشد نظام با رهبر معظم انقلاب به امنیت گفتمانی به عنوان پیشنیاز امنیت حقوقی و اقتصادی اشاره کرد و گفت: ما در هر دو مسیر حل و فصل مشکلات اقتصادی داخلی و مسأله هستهای، پیش رفتیم و امروز، روزی است که باید زمینه را برای اجرای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی و برنامه ششم توسعه که از طرف مقام معظم رهبری به ما ابلاغ شده، آماده کنیم.
اجازه بدهید در پایان با مروری بر مصاحبه اخیر دکتر محمدمهدی بهکیش در خصوص فرآیند ورود سرمایه های خارجی، اهمیت اظهارات وزیر اطلاعات را یادآور شویم.
بهکیش در مصاحبه خود با دنیای اقتصاد گفت: سه نوع نگاه را میشود در دوره پسابرجام شاهد بود. یک دیدگاه سیاسی است که به سابقه تاریخی نگاه میکند و میگوید ما همیشه مورد هجوم بودهایم و به همین دلیل باید با گارد بسته با دنیا مواجه شویم. یک نوع نگاه اقتصادی است که میگوید امروز جهانی شدن، مرزها را باز کرده و ارتباط کشورها بر اساس مبادلات اقتصادی مشخص میشود. بنابراین باید با نگاه اقتصادی با دنیا برخورد کرد. نگاه سوم هم متاسفانه نگاهی است که درآن اصالت وجود ندارد و ریشههای فساد در آن است و بر این اساس، خیلیها میخواهند برجام را زیر سوال ببرند تا زمینه فساد و رانت، در کشور وجود داشته باشد و آنها هم منافع خودشان را داشته باشند. اما من میخواهم به آن دو نگاه اول و دوم بپردازم که رانتی نیست؛ ولی با یکدیگر متفاوت است. فرض من آن است که این دو نگاه کاملا سلامت هستند.
محمدمهدی بهکیش پس از توضیح این سه نگاه تأکید می کند: احتیاجی نیست که با عینک امنیتی به یک خارجی نگاه کنیم. وی معتقد است: احتیاج نیست احساس کنیم همه میخواهند به ما ضربه بزنند. ما در قالب نگاه اقتصادی، خیلی بیشتر میتوانیم برای مردم رفاه ایجاد کنیم. در صورتی که در نگاه سیاسی باید گاردمان بسته باشد. سرمایه را خیلی بااحتیاط قبول کنیم و خارجیها را خیلی محتاطتر بپذیریم. ضمن اینکه اگر تسهیلات لازم را نتوانیم برای آنها فراهم کنیم، خارجیها به ایران نمیآیند. آنوقت اشتغال و رفاه نیز ایجاد نمیشود. بنابراین من تصور میکنم که آن نگاه، سابقه طولانی در کشور دارد و طرفداران آن، دلایل متعددی میتوانند بیاورند مبنی بر اینکه ما باید محتاط باشیم. ولی با نگاه اقتصادی باید بپذیریم که احتیاجی به این همه محافظهکاری نیست. حتی نظامیانی که اینقدر در کشورهای در حال توسعه در صحنه حضور داشتند، در حال حاضر در حاشیه قرار گرفتهاند. اداره کشورها درحال حاضر شکل اقتصادی به خود گرفته است. باید آنهایی که به ابزار اقتصادی مسلط هستند، کشورها را اداره کنند تا زبان اقتصادی آن کشورها را بفهمند.
بهکیش می گوید: هر کشوری باید مثل تمام کشورهای دنیا، همیشه نیروی امنیتی داشته باشد. نظامیها در تمام کشورهایی که نگاه اقتصادی دارند، کار خودشان را بلدند.اما همه ما از جمله نیروهای امنیتی باید تمرین کنیم که در فضایی که با نگاه اقتصادی اداره میشود، چگونه رفتار کنیم. به نظر من اینگونه رفتار را در ایران تمرین نکردهایم. ما باید آنقدر اقتصادمان را قوی کنیم که کسی جرات دسیسه نداشته باشد. مثلا اگر کارخانههای خارجی را در جنوب کشور مستقر کنیم، آیا کسی جرات میکند به ایران نزدیک شود؟ در این صورت تنها با ما طرف نیستند و با ذینفعان این کارخانهها که خارجیها هستند نیز باید درگیر شوند. بنابراین ورود سرمایهگذار خارجی فارغ از مسائل اقتصادی، برای ایران امنیت را نیز به دنبال دارد و این در قالب نگاه اقتصادی خوب عمل میکند.
کارشناسان تاجران از روند مثبت همگرایی فکری فعالان اقتصادی و سیاستگذاران و نهادهای دولتی و حکومتی ابراز خرسندی می کنند و امیدوارند در فضای پساتحریم بتوانیم با بازتعریف به روز مفاهیم قدرت، امنیت، استقلال در پرتو تجارب و تحولات چند دهه اخیر در عرصه های بین المللی رویکرد و عملکرد خود را برای استفاده بهینه از فرصت های برجام و دیگر فرصت های پیش رو بهبود بخشیم.