کاهش شدید شاخص بورس اوراق بهادار تهران طی دو ماه و نیم گذشته توجه بسیاری از رسانه‌های خبری ایران را به خود جلب کرده و موجب بحثهای عمومی درباره رابطه بین عملکرد ضعیف بازار و نرخهای سود بانکی شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه خبری ترند، در حالی که شاخص اصلی بورس تهران در 19 ژوئن [30 تیر ماه] با 817 واحد کاهش به رقم 73 هزار و 27 رسید، پایین‌ترین رقم خود از ماه فوریه را تجربه کرد.
در حالی که دولت ایران تلاش دارد تا نرخهای سود بانکی را با هدف تحرک بخشیدن به اقتصاد راکد کشور که نتیجه پایین آوردن نرخ تورم بوده، کاهش دهد، تحلیلگران نظرات یکسانی درباره تأثیر نرخ سود بر بازار بورس ندارند، این در حالی است که اخیراً گروهی از بانک‌های ایرانی تصمیم گرفته‌اند از روز 21 ژوئن، اول تیر، نرخهای سود بانکی را از 18 درصد به 15 درصد کاهش دهند.
بسیاری از ناظران امیدوارند که بازار بورس ایران به‌ویژه بورس اوراق بهادار تهران پس از کاهش نرخهای سود بانکی یک جهش را تجربه کند.
اما برخی دیگر نظر دیگری دارند و معتقدند کاهش نرخ سود به‌تنهایی نمی‌تواند انگیزه کافی را به سرمایه گذاران برای انتقال دارایی‌هایشان از حساب‌های بانکی به بازار سرمایه بدهد، زیرا عملکرد ضعیف بورس اوراق بهادار تهران طی 10 هفته گذشته، چشم‌انداز چندان جذابی را پیش چشم آنها قرار نمی‌دهد.
این گروه از کارشناسان همچنین استدلال می‌کنند که این تصمیم نمی‌تواند به بخش صنعتی کشور و در نهایت ارزش سهام شرکت‌های مختلف کمک کند، زیرا بانک‌ها نتوانسته‌اند درباره کاهش نرخ کارمزد تسهیلات اختصاص داده شده به شرکت‌های تولید کننده کالا تصمیم‌گیری کنند.
دلیل دیگر ناکافی بودن این تصمیم آن است که اکثر شهروندان ایرانی ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را در حساب‌های سپرده نگه‌دارند تا اینکه وارد بخش صنعت یا خرید سهام در بورس کنند، زیرا بانکداران نرخهای سود بالاتری را برای حساب‌های سپرده پیشنهاد می‌دهند.
از نظر فنی، نرخ سود بانکی در ایران بالاتر از درآمد سالانه به دست آمده از سرمایه گذاری در بخش صنعتی کشور است، زیرا نرخ بازدهی سرمایه گذاری در بخش صنعتی کشور تنها 8 درصد است.
در حال حاضر نرخ سود وامهای اعطایی به وام گیرندگان حدود 22 درصد است.
در واقع، کاهش نرخهای سود بانکی در صورتی به بازار بورس کمک خواهد کرد که بانک‌ها نرخ سود تسهیلات اعطایی به شرکت‌های صنعتی را نیز کاهش بدهند.
اگر بانک‌ها توافق کنند که نرخ سود وامهای اعطایی را کم کنند، شرکت‌های صنعتی و بازار سرمایه به‌تدریج نشانه‌هایی از بازگشت به سوددهی را از خود نشان خواهند داد.
در غیر این‌صورت، کاهش نرخ سود بانکی به‌تنهایی نمی‌تواند منجر به بهبود وضعیت فعلی بازار سرمایه شود. به‌منظور تحرک بخشیدن به بازار سرمایه، ایران به اتخاذ سیاست‌های جدید و چند اقدام با هدف کمک به خروج اقتصاد خود از رکود نیاز دارد.
مانع دیگر پیش روی رشد بازارهای بورس در ایران این است که تأمین مالی پروژه‌ها در کشور عمدتاً از سوی بانک‌ها انجام می‌شود، در حالی که معمولاً در دنیا پروژه‌های تأمین کنندگان مالی خود را در بازارهای بورس پیدا می‌کنند.
بنابراین به نظر می‌رسد که پایین آوردن نرخهای سود بانکی هرچند یک گام مهم در جهت کمک به اقتصاد ایران است، اما به‌تنهایی کافی نیست زیرا سیاستگذاران اقتصادی باید اصلاحاتی را برای برقراری ثبات اقتصادی در بعد کلان به اجرا بگذارند.