از تاسیس شرکت ملی گاز ایران نیم دهه می گذرد. در این مدت تلاش شد تا گازرسانی به شهرها و روستاها انجام شود و هم اکنون شاهد آن هستیم که بیش از ٩٧ درصد جمعیت شهری و ٦٧ درصد جمعیت روستایی کشور از خدمات شبکه گازرسانی برخوردارند. این شرکت حالا تلاش می کند با افزایش صادرات گاز سهم بیشتری از بازارهای جهانی را کسب کند.
این سیاست در دو شکل خط لوله و LNG قابلیت پیگیری دارد که تاکنون ایران موفق شده است صادرات گاز از طریق خط لوله به کشور ترکیه را عملیاتی کند. صادرات از طریق خط لوله به زودی در کشور عراق نیز عملیاتی خواهد شد، اما در بخش LNG هنوز اقدام جدی انجام نشده است.
در آستانه 50سالگی شرکت ملی گاز و به منظور مطلع شدن از سیاست این شرکت در صادرات گاز به شکل خط لوله و LNG گفت وگویی با حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران انجام داده ایم که می خوانید.
موضع شرکت ملی گاز برای صادرات گاز از طریق خط لوله و LNG چیست؟
هر صادراتی در صورت نبود توجیه اقتصادی فایده ای ندارد. اگر برای ایران صادرات گاز از طریق LNG مقرون به صرفه تر و ارزان تر باشد، باید صادرات گاز به این سمت تغییر یابد. در حال حاضر ایران تکنولوژی، دستگاه، ایستگاه و امکانات صادرات گاز به شکل LNG را ندارد، اما برای صدور گاز از طریق لوله شرایط کاملا مهیاست. در آینده نه چندان دور، امکان صادرات گاز به صورت LNG مهیا خواهد شد و قرار است پروژه «ایران ال ان جی» که به دلیل تحریم ها متوقف شده بود، راه اندازی شود. از اهداف استراتژیک شرکت ملی گاز ایران و وزارتخانه نفت صادرات گاز از طریق خط لوله و LNG است، چراکه برای صادرات گاز در فاصله های کوتاه خط لوله مناسب است اما برای فاصله های دورتر LNG ارزان تر است. باید به این مهم توجه کنیم که استفاده از تکنولوژی LNG هزینه بالایی دارد، بنابراین استراتژی ما براساس فایده - هزینه خواهد بود.
با توجه به گفته شما مبنی بر اینکه برای مناطق دوردست به شیوه LNG گاز صادر خواهیم کرد، آیا ایجاد خط لوله نهم سراسری برای صادرات گاز به اروپا توجیه اقتصادی خواهد داشت؟
این خط برای تامین گاز مورد نیاز کشور است، همچنین در صورت نیاز کشورهای همسایه به گاز بیشتر نیز مورد استفاده قرار می گیرد. اگر شرایط به نحوی باشد که پتانسیل و ظرفیت صادرات به روسیه و اروپا فراهم شود، از این خط لوله استفاده خواهد شد.
اخیرا اعلام شد که پاکستان تمایل ندارد خط لوله ایران- پاکستان برای انتقال گاز اجرایی شود و خواهان تامین نیاز کشورش از طریق LNG است. در این شرایط آیا پروژه قرارداد خط لوله ایران و پاکستان به صورت یکطرفه لغو خواهدشد؟
قرارداد انتقال گاز به پاکستان تاکنون لغو نشده است و هر دو کشور نسبت به آن تعهد دارند، البته خط لوله ای که ما برای صادرات گاز به پاکستان طراحی کرده ایم آماده اجرای قرارداد است، اگرچه از این خط لوله استفاده می شود. این خط لوله برای تامین خوراک پتروشیمی های مسیر ایرانشهر به سمت چابهار در دستور کار قرار دارد. همچنین تامین نیاز نیروگاه چابهار از طریق سی ان جی در شورای اقتصاد تصویب شده است و تا سه سال آینده که خط انتقال تمام می شود از طریق سی ان جی نیاز این نیروگاه تامین خواهد شد.
به تازگی به جایگزین شدن واحدهای پتروشیمی با خوراک مایع به خوراک گاز اشاره می شود. در صورتی که پتروشیمی های مایع به پتروشیمی با خوراک گاز تغییر یابد، آیا شرکت ملی گاز می تواند نیاز این پتروشیمی ها را تامین کند؟
در صورت تاسیس نیروگاه با پتروشیمی جدید، چگونگی تامین سوخت گاز این واحدها در کمیته سوخت وزارت نفت بررسی می شود که چه میزان سوخت برای چندین سال باید تامین شود، همچنین باید به این مسئله مهم توجه داشت که تقاضای جدید برای چه مسیری است، آیا سوخت جدید از ظرفیت کل کشور تامین خواهد شد یا اینکه از مسیر خط لوله موجود برای انتقال خوراک واحدهای موجود. این موارد باید بررسی و مطالعه شود تا بتوانیم درباره تامین سوخت مورد نیاز برای واحدهای جدید نظر دهیم.
آیا در صورت افزایش نیاز کشور برای خوراک گاز، برنامه های صادراتی دچار اختلال نمی شود؟
در برنامه ششم توسعه، برنامه های صادرات گاز و تبدیل این انرژی به ارزش افزوده در پتروشیمی و نیروگاه ها تعریف شده است از این رو خارج از برنامه تعریف شده، باید مجددا بازتعریف شود. در این برنامه مشخص شده است که میزان گازی که باید به پتروشیمی ها تخصیص یابد چه میزان است. طبق برنامه ششم 200میلیون متر مکعب برای صادرات درنظر گرفته شده است، همچنین مقداری برای پتروشیمی ها در چابهار و مکران و مقداری برای تزریق به چاه های نفت مشخص شده است.