چشم انداز هزینه های خوراک برای تولیدکنندگان اروپایی

به گزارش خبرنگار نیپنا، در اوایل سال جاری میلادی نخستین کشتی حامل گاز شیل ایالات متحده در سواحل جنوبی نروژ پهلو گرفت تا شاید پایانی بر جست و جوی شرکت اینئوس (Ineos) برای خوراک ارزان قیمت به منظور افزایش توان رقابت تاسیسات پتروشیمی این شرکت در اروپا باشد.

حاشیه سود تولیدکنندگان پتروشیمی اروپا در سال 2012 و به دنبال جهش قیمت جهانی نفت خام به 100 دلار در هر بشکه به شدت کاهش یافت و آن ها را واداشت تا به فکر جایگزین ارزان تری برای خوراک تاسیسات خود باشند. این موضوع با انقلاب گاز شیل در ایالات متحده و عرضه فراوان گاز طبیعی ارزان قیمت غنی از اتان از سوی این کشور همزمان شد.

از این رو سرمایه گذاری 2 میلیارد دلاری شرکت اینئوس برای ساخت کشتی های و تاسیسات ذخیره سازی واردات گاز طبیعی از ایالات متحده کاملا منطقی به نظر می رسید. داده های پلاتس نشان می دهد که در آن زمان نفتا در شمال اروپا با 720 دلار اختلاف نسبت به اتان در مانت بلویو ایالت تگزاس معامله می شد.

این شکاف قیمتی کافی بود تا هزینه های تدارکاتی بالای انتقال گاز اتان از اقیانوس اطلس و پیمودن مسافت سه هزار و 500 مایلی تا اروپا را پوشش دهد.

از این رو شرکت هایی نظیر بوریالیس، سابک و ریلاینس نیز با هدف حفظ قدرت رقابت و جایگاه خود در آینده بازار، به عقد قراردادهای مشابه روی آوردند و صدها میلیون دلار برای اجاره کشتی های حمل گازی که هنوز ساخت آن ها به پایان نرسیده است؛ هزینه کردند.

اما با پهلو گرفتن کشتی شرکت اینئوس موسوم به Dragon-ship در نروژ در سه ماهه اول امسال و انتقال خوارک آن به واحد کراکر Rafnes، به نظر می رسد که در حال حاضر سود ناشی از واردات اتان از طریق اقیانوس اطلس در مقایسه با استفاده از خوراک سنتی نفتای تولیدی در اروپا کاهش چشمگیری پیدا کرده است.

بر اساس محاسبات موسسه پلاتس، قیمت گاز در مانت بلویو که نزدیک به 113 دلار برای هر تن است و در نظر داشتن هزینه های تدارکاتی حدود 100 دلار در هر تن، هزینه های متغیر واردات گاز اتان ایالات متحده به اروپا صرف نظر از هزینه فروش محصولات جانبی بدست آمده از فرآیند کراکینگ گاز در اروپا، 134 دلار به ازای هر تن خواهد بود. محاسبات مشابه برای خوراک نفتای تولیدی در اروپا 56 دلار برای هر تن است.

این بدان معناست که برای نخستین بار در تاریخ، هزینه های تولید محصولات پلاستکی در اروپا بر اساس ارزش نفت خام تعیین نمی شود؛ بلکه قیمت گاز ایالات متحده معیاری برای محاسبه این هزینه ها خواهد بود.

 اتفاق یادشده یک تحول عظیم به شمار می رود و تغییر در اولویت خوراک پتروشیمی ها تا کنون کاملا مرتبط با سقوط بهای جهانی نفت خام و مستقل از قیمت گاز بوده است.

حال سوالی که مطرح می شود این است که این وضعیت تا چه مدت ادامه خواهد یافت. شرکت هایی که این قراردادهای بلندمدت را امضا کرده اند؛ دو دلیل در برابر مخالفانی که معایب این قراردادها را بیش از مزایای آن می دانند؛ دارند.

نخست این که آن ها معتقدند قیمت های پایین نفت خام موقتی خواهد بود. این در حالیست که قراردادهای خرید خوراک اتان بلند مدت و برای بیش از یک دهه پیش بینی شده اند. همچنین بیشتر تحلیلگران پیش بینی کرده اند که قیمت نفت خام بالاخره روندی صعودی در پیش خواهد گرفت و بسیار نیز بر این باورند که قیمت گاز ایالات متحده نیز همزمان افزایش یابد.

نسبت قیمت نفت خام به گاز (crude-to-gas ratio) یکی از پارامترهایی است که ارجحیت اتان به نفتا را به عنوان خوارک واحدهای کراکر به کمک آن می سنجند. قیمت اتان ایالات متحده رابطه نزدیکی با بهای گاز دارد. این در حالیست که نفتا به طور تاریخی ارتباط نزدیکی با قیمت نفت خام دارد. بنابر این نسبت قیمت نفت خام به گاز بالا نشان دهنده این خواهد بود که نفتا نسبتا گرانتر از اتان است و این موضوع به کارگیری خوراک اتان در واحدهای کراکر را کاملا توجیه می کند.

در سال 2012 این نسبت در ایالات متحده 29 و چشم انداز بازار نیز حاکی از ثبات قیمت های بالاتر نفت خام نسبت به اتان بود. اما نسبت یادشده در حال حاضر به حدود 15 رسیده است. رقمی که از سال 2009 یعنی زمانی که بهای گاز و اتان بسیار بالاتر بودند؛ مشاهده نشده است.

پیش بینی ها نشان می دهد که این نسبت بدون شک با بازیابی بهای نفت خام از سطوح فعلی فراتر می رود. اگر چه احتمالا نمی تواند به رقمی که در زمان عقد قراردادهای واردات اتان به اروپا قرار داشت؛ برسد.

بر اساس پیش بینی شرکت Bentek برای قیمت های گاز آمریکای شمالی و نفت خام برنت، این نسبت در سال 2016 به طور متوسط 21 خواهد بود و تا سال 2020 به 17.2 درصد افت پیدا می کند.

با این همه افت این نسبت پدیده تازه ای نیست. با در نظر گرفتن تمامی محصولات جانبی حاصل از فرآیند کراکینگ در بازه زمانی یک سال، هزینه خوراک نفتا همچنان پایین تر از هزینه های واردات اتان به اروپاست.

دومین دلیلی که موافقان این قبیل قراردادها ارائه می کنند؛ این است که هزینه های واردات گاز از ایالات متحده برای شرکت های اینئوس، سابک، بوریالیس و ریلاینس مطابق نمودار پیشتر ارائه شده نیست.

منابع نزدیک به این شرکت ها می گویند بسیاری از این قراردادها وابسته به قیمت نفتا هستند. از این رو در صورت نوسان و سقوط قیمت این خوراک نیز سودآوری خود را حفظ می کنند. یکی از منابع شرکت اینئوس سال گذشته میلادی اعلام کرد که مطابق پیش بینی ها حتی اگر قیمت نفت عرضه شده به پایین تر از 40 دلار برسد و برای مدتی طولانی در این سطح باقی بماند؛ باز هم قراردادهای واردات اتان از آمریکا از سوددهی مناسب برخوردارند.

حال رونق انقلاب گاز شیل ایالات متحده وابسته به تمایل تولیدکنندگان پتروشیمی اروپا برای عقد قرادادهای بیشتر واردات خوارک اتان خواهد بود. البته با توجه به شرایط فعلی اقتصاد جهانی، به نظر نمی رسد رغبت چندانی در میان فعالان این عرصه وجود داشته باشد.