شکاف نرخهای ارز رسمی و بازار آزاد از سال ۱۳۹۲ به بعد از روند کاهشی برخوردار بوده است.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم، دولت یازدهم همزمان با هفته دولت گزارشی از اقداماتش طی سه سال گذشته منتشر کرده است که در گزارش "روند تحولات نرخ های ارز" تصریح شد: "در سال 1384 که مقارن با سال آغازین اجرای سند چشم انداز بیست ساله کشور است نرخ ارز رسمی برای هر دلار آمریکا 9023 ریال و نرخ ارز بازار آزاد 9042 ریال بوده است که بیانگر شکافی در حدود 19 ریال بین نرخهای ارز رسمی و بازار آزاد می باشد. در سال 1392 نرخ های مذکور به ترتیب به 21253 ریال و 31839 ریال رسید که بیانگر شکافی در حدود 10586 ریال بین نرخهای ارز رسمی و بازار آزاد می باشد.
لازم به ذکر است در سال 1392 با تصویب و ابلاغ قانون بودجه عملاً نرخ مرجع حذف شد و نرخ ارز مبادلاتی (24808 تومان به ازای هر دلار) به عنوان نرخ رسمی ملاک عمل بوده و نرخ مرجع (12260 ریال به ازای هر دلار) تنها برای تأمین کالاهای اساسی و دارو، آن هم برای محاسبه میزان یارانه دولت به این اقلام، مورد استفاده قرار گرفت. تغییر فضای سیاسی کشور و به دنبال آن کاهش انگیزه‌های سفته بازی در بازار ارز، موجب گردید رشد فزاینده نرخ ارز بازار آزاد متوقف شود. اما عواملی نظیر تداوم محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های غرب مانع کاهش آن به سطحی نزدیک به نرخ مبادلاتی گردید.
در فصل دوم سال 1392 (شروع دولت یازدهم) نرخهای ارز رسمی و بازار آزاد به ترتیب 23306 ریال و 32107 ریال بوده که نشان‌دهنده اختلافی در حدود 8801 ریال می باشد. در این سال رشد نرخ رسمی در فصل چهارم نسبت به فصل دوم حدود 6.7 درصد و رشد نرخ ارز بازار آزاد در فصل چهارم نسبت به فصل دوم در حدود 7- درصد بوده است.
در سال 1393 همچنان تفاوت معنی داری بین نرخهای ارز رسمی و بازار آزاد وجود داشت. بطوریکه متوسط نرخ رسمی ارز به ازای هر دلار آمریکا معادل 26509 ریال و نرخ ارز بازار آزاد معادل 32801 ریال بوده است. بر این اساس شکاف بین نرخ رسمی ارز و بازار آزاد از حدود 6747 ریال در سه ماهه اول سال به حدود 5206 ریال در سه ماهه دوم کاهش یافت ولی پس از آن با شیب ملایمی به 6159 ریال در فصل سوم و 7026 ریال در فصل چهارم افزایش یافت. در مجموع متوسط رشد برای نرخ رسمی دلار در فصل های سال 1393 در حدود 2.6 درصد و برای نرخ ارز بازار آزاد کمتر از 5.9 درصد بوده است.
در سال 1394 و با اجرایی شدن توافق نامه برجام و آزاد شدن نسبی ارز های بلوکه شده کشور، شکاف نرخ رسمی و نرخ بازار آزاد، در بالاترین حد به 5583 ریال رسید. در این سال متوسط رشد برای نرخ رسمی دلار در فصل های سال 1394 در حدود 2.3 درصد و برای نرخ ارز بازار آزاد کمتر از 2.5 درصد بوده است.
متوسط نرخ ارز رسمی در سه ماهه نخست سال 1395 در حدود 30358 ریال و نرخ بازار آزاد در حدود 34742 ریال بوده است که بیانگر اختلافی در حدود 4383 ریال می باشد. مقایسه این اختلاف با فصول گذشته نشان می دهد که شکاف نرخهای ارز رسمی و بازار آزاد از سال 1392 به بعد از روند کاهشی برخوردار بوده است. بنابراین می توان گفت جهت گیری سیاست های ارزی دولت همواره به سمت کاهش شکاف بین نرخ های رسمی و بازار آزاد بوده است.