تصمیمات و سیاست گذاری کشورهای عضو اوپک و حتی روسیه برای اجرای طرح فریز هر از چندگاهی موجب می شود تا قیمت نفت خام چند دلار یا چند سنت افزایش و کاهش یابد، اما از دید کارشناسان و تحلیلگران نفتی، امیدی به افزایش قیمت نفت خام و بازگشت به دوران طلایی این کالا در چند سال آینده وجود ندارد.
منبع درآمد اصلی بسیاری از کشور های تولیدکننده نفت خام، از محل فروش نفت تأمین می شود و کاهش قیمت موجب شده تا درآمدهای این کشورها نیز کاهش یابد، با این حال هنوز نیز شاهد عرضه بیش از حد تقاضا در بازار نفت خام هستیم و تمامی تلاش ها و رایزنی ها برای مهار کاهش این کالا مثمرثمر نبوده و از این رو تنها کشورهای مصرف کننده نفت خام بهره کافی را از این رویه می برند.
تـــاکنـــون اجـلاس هـــا و نشست های متعددی برای انجام توقف تولید بیش از نیاز بازار تشکیل شده که خروجی نداشته و همه امیدها به اجلاس IEF که هفت مهرماه در الجزایر برگزار می شود، است تا شاید با یک سیاست واحد، بار دیگر کشورهای عضو اوپک تعیین کننده نهایی در قیمت نفت خام و افزایش آن باشند. حال این سوال جدی مطرح می شود که آیا طرح فریز نفتی می تواند نجات دهنده کشورهای تولیدکننده نفت خام باشد تا درآمدهای مالی این کشورها بهبود یابد؟
محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک و تحلیلگر بازار نفت بر این باور است که بازار نفت به قیمت های 100دلار نزدیک نخواهد شد و با این قیمت سال های سال باید خداحافظی کرد و حتی نمی توان امیدوار بود که طرح فریز نفتی نجات دهنده این بازار باشد زیرا کشورهای تولید کننده نفت در اوپک و غیراوپک حاضر به کاهش تولیدات شان نیستند و تاکنون در جلسات متعدد با وجود رایزنی برای کاهش عرضه نفت خام، همچنان سیاست کشورها ادامه تولید است.
وی با بیان اینکه فریز نفتی در صورت اجرای دقیق و درست تنها می تواند از نوسان قیمت جلوگیری کند و نمی تواند قیمت را افزایش دهد، به «فرصت امروز» مـــی گـــوید: بـزرگ تــرین تولید کننده نفت خام اوپک هنوز به درستی نمی داندکه باید تولید نفت خود را فریز سازد یا نه. این روند موجب شده افزایش قیمت نفت در چند دلار نوسان یابد و در این شرایط نمی توان حتی به نفت 60 دلاری نیز فکر کرد.
قیمت آیینه بازار و میزان عرضه و تقاضا، مسائل سیاسی - روانی و بازارهای آینده تعیین کننده اصلی قیمت نفت خام است. با این وجود تجربه گذشته نشان داده است که کشورهای عضو اوپک می توانند در مدیریت بازار اثرگذار باشند. برای نمونه عربستان در گزارش خود به اوپک اعلام کرده است که ٤٠هزار بشکهای از تولید روزانه نفت خود را کاهش داده است تا به ١٠میلیون و ٦٣٠ هزار بشکه در روز برسد. اگر این کاهش تولید ادامه داشته باشد بدون شک در افزایش قیمت نفت می تواند مؤثر باشد.
خطیبـــی در ایــن بـــاره می گوید: با کاهش تولید نفت خام توسط کشورهای عضو اوپک، تولید بسیاری از چاه های گران قیمت نفت، اقتصادی خواهد شد و این رویه بیانگر این است که افزایش قیمت نفت در چند سال آینده غیرممکن است، اما در صورت عدم گسترش طرح های توسعه ای نفت خام و عدم سرمایه گذاری می توان به آینده دور برای افزایش قیمت نفت خام امیدوار شد.
در همین حال رویترز از افت ذخیرهسازی نفت آمریکا خبر داده است و این مسئله موجب شده تا مجدد چند دلار قیمت نفت خام در بازار افزایش یابد. همچنین به زمان برگزاری نشست غیررسمی اوپک در الجزایر که قرار است در آن تأثیر مثبتی بر بازار و تقویت قیمت ها داشته باشد، نزدیک می شویم. بیشتر اعضای اوپک به طور غیررسمی حمایت خود را برای فریز نفتی (تثبیت تولید نفت) اعلام کرده اند که با اجرایی شدن آن، مانع عرضه نفت مازاد در بازار خواهند شد. البته سیاست ایران همچنان مشخص نیست، اما از سوی مقام اول وزارت نفت اعلام شده است که ایران پس از رسیدن به تولید ۴میلیون بشکه در مورد فریز نفتی تصمیم می گیرد.
نرسی قربان، دبیر کمیته ایرانی محیط زیست و انرژی اتاق بازرگانی بین الملل و کارشناس بین المللی انرژی با بیان اینکه تا رسیدن به قیمت 60 دلاری خیلی راه داریم، به «فرصت امروز» می گوید: باید با نفت نزدیک و بالای 100دلاری خداحافظی کرد مگر اینکه بحرانی در جهان رخ دهد. برای نمونه تولید یکی از کشورهای عمده تولیدکننده نفت خام به دلایل متعددی متوقف شود وگرنه در بهترین حالت در صورت توافق کشورهای تولیدکننده نفت در اوپک و غیراوپک قیمت این کالا در نهایت خوش بینی55 تا60 دلار خواهد شد.
وی با بیان اینکه تحلیل برخی کارشناسان بر این است که در نیمه سال 2017 قیمت نفت کمی بهبود یابد، می افزاید: پیش بینی درباره افزایش قیمت نفت به راحتی امکان پذیر نیست، اما در مجموع روند افزایش قیمت در چند سال اخیر مورد تأیید تحلیلگران نفتی است. در حال حاضر تصمیم کشورهای تولیدکننده برای کاهش عرضه نفت در بازار و افزایش قیمت نفت اثرگذار است ولی موضوع مهم این است که تقاضا برای نفت در سال ها آتی چگونه باشد.