بخش خصوصی فعال در بالادستی صنعت نفت نسبت به تعیین هشت شرکت مورد تایید وزارت نفت برای شراکت با شرکت های خارجی اعتراض دارند و این اعتراض از طریق فدراسیون صنعت نفت به وزیر نفت اطلاع داده می شود، اما وزیر نفت در واکنش به این اعتراض می گوید: از نظر وزارت نفت تنها هشت شرکت صلاحیت کافی برای معرفی به شرکای خارجی را دارند.
بیژن زنگنه، وزیر نفت با بیان اینکه اگر شرکت های دیگری در کشور وجود دارند که توانایی لازم را برای جوینت شدن با شرکت های خارجی برای مشارکت دارند، خودشان را به ما معرفی کنند، به «فرصت امروز» می گوید: هشت شرکت انتخاب شده به عنوان شرکت های E&P توانایی و قابلیت های خاصی دارند و نباید آنها را با شرکت های EPC اشتباه گرفت، شرکت های E&P شرکت های پیمانکاری نیستند و باید تمامی فعالیت های اجرایی و عملیاتی از جمله حفاری، ساخت تجهیزات و تاسیسات و... را در مناقصه به شرکت های EPC واگذار کنند.
در اجرای مصوبه هیأت وزیران و به منظور حمایت از ایجاد شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی و با هدف انتقال و توسعه فناوری در جریان مشارکت شرکت های ایرانی با شرکت های معتبر خارجی، وزارت نفت پس از ارزیابی شرکت های متقاضی برای فعالیت در قالب شرکت های اکتشاف و تولید (E&P)، هشت شرکت را به عنوان شریک شرکت های خارجی در قراردادهای نفت، گاز و پتروشیمی تعیین کرده است.
معاونت امور مهندسی وزارت نفت پس از فراخوان سرانجام در تیرماه امسال، صلاحیت ٣٧ شرکت را بررسی و سرانجام صلاحیت ابتدایی هشت شرکت را تایید کرده است. بدین ترتیب شرکت های پتروپارس، مهندسی و ساختمان صنایع نفت (OIEC)، انرژی دانا، توسعه پتروایران، گروه مپنا (شرکت نفت و گاز مپنا)، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (شرکت مدیریت طرح های صنعتی ایران) و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) (شرکت توسعه نفت و گاز پرشیا)، شرکت هایی هستند که مورد تایید وزارت نفت است.
با این انتخاب، هشت شرکت ایرانی صاحب صلاحیت تنها به عنوان شریک به شرکت های خارجی معرفی خواهند شد و هیچ شرکت دیگری برای جوینت شدن به شرکت های خارجی علاقه مند سرمایه گذاری در بالادستی نفت حضور نخواهند داشت. اما رضا پدیدار، یکی از فعالان صنعت نفت و عضو اتاق بازرگانی نسبت به چگونگی انتخاب این شرکت ها به عنوان شرکت های E&P در کشور انتقاد دارد و به «فرصت امروز» می گوید: معاونت امور مهندسی وزارت نفت شرکت های صاحب صلاحیت را به بازی نگرفته است و تنها شرکت هایی دولتی، نظامی و خصولتی را به عنوان شرکت های صاحب صلاحیت انتخاب کرده که این رویه مورد اعتراض دو انجمن بالادستی صنعت نفت یعنی اپک و مهندسی و ساخت قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه بخش خصوصی حقیقی و توانمند در این زمینه مورد غفلت وزارت نفت قرار گرفته است، می افزاید: نسبت به این انتخاب، اعتراض وجود دارد، به همین دلیل این دو انجمن در نامه به وزیر نفت خواستار تغییر رویه در انتخاب شرکت های E&P شده اند و قرار است این اعتراض از طریق فدراسیون نفت به وزیر اطلاع داده شود.
به گفته این فعال بخش خصوصی، بسیاری از شرکت ها همچون شرکت سازه که سابقه همکاری های متعددی را در بالادستی نفت دارد، می توانست به عنوان شرکت های E&P معرفی شود، اما نشده است، از این رو فعالان بخش خصوصی ادعا دارند شرکت های این بخش توان اجرایی توسعه بالادستی دارند و نیاز است برای رفع نقایص موجود با تشکیل کنسرسیوم به عنوان یک شرکت E&P فعالیت کنند.
وی با بیان اینکه در این هشت شرکت تنها یک مورد شرکت بخش خصوصی دیده می شود، می گوید: وزارت نفت در ارزیابی صورت گرفته شرکت های خصوصی را حائز شرایط تشخیص نمی دهد و این بیانگر نقص مدیریت هدایت شونده در این وزارتخانه است که نمی خواهد بنیان های بخش خصوصی در کشور تقویت شود.
براساس اطلاعات کسب شده، تعدادی از شرکت هایی که خود را صاحب صلاحیت های لازم برای E&P می دانستند، در لحظات آخر کناره گیری کردند. شرکت جهان پارس یکی از این شرکت ها است. دلیل این کناره گیری نیز این است که این شرکت ها در صورت تبدیل به E&P حق حضور در مناقصات برای حضور در حفاری و ساخت تاسیسات مورد نیاز در بالادستی را ندارند.
اما علیرضا علیخانی که هم اکنون به عنوان سرپرست طرح توسعه میدان نفتی یاران شمالی از سوی شرکت نفت و گاز پرشیا فعالیت می کند، درباره لیست مورد تایید وزارت نفت به عنوان شرکت E&P، به «فرصت امروز» می گوید: بسیاری از شرکت های فعال در بالادستی نفت تمایل دارند به عنوان شرکت EPC با وزارت نفت همکاری کنند، از این رو شاهد بودیم که تعدادی از این شرکت ها در لحظه آخر از لیست حذف شدند. از سویی برخی از شرکت ها ظرفیت های لازم را برای تبدیل شدن به شرکت E&P ندارند.
وی می افزاید: شرکت نفت و گاز پرشیا توانایی فعالیت به عنوان شرکت E&P را دارد و تنها سرمایه گذار خواهد بود. تعدادی از شرکت های علاقه مند به دلیل نداشتن سرمایه لازم نتوانستند در لیست قرار گیرند.