شرکت شل برای اجرای طرح GTL (فناوری تبدیل گاز طبیعی به فرآورده) ابراز علاقه مندی کرده و قرار است به زودی تفاهم نامه ای در این باره با شرکت ملی صنایع پتروشیمی امضا کند اما برخی کارشناسان صنعت نفت، این رویه را اشتباه می دانند و بر این باورند که ورود دولت به این طرح ها خروجی مناسبی نخواهد داشت.
حسین علیمراد، مدیر سرمایه گذاری شرکت ملی صنایع پتروشیمی از فراهم شدن زمینه سرمایه گذاری مستقیم شرکت شل در ایران خبر داد و اعلام کرد که با امضای تفاهم نامه اولیه میان شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و این شرکت، پروژه نیمه تمام تولید فرآورده از گاز طبیعی کامل می شود.
نرسی قربان، کارشناس بین المللی نفت در این باره با بیان اینکه توافق شرکت های خارجی علاقه مند به سرمایه گذاری در طرح های GTL با شرکت های دولتی، اشتباه است، به «فرصت امروز» می گوید: تجربه گذشته اثبات کرده است که این طرح ها با مشارکت بخش دولتی خروجی نخواهد داشت و از آنجا که توسعه صنعت پایین دستی پتروشیمی به بخش خصوصی واگذار شده است باید، اجرای طرح GTL نیز به بخش خصوصی توانمند سپرده شود.
وی تمایل شرکت های بزرگ از جمله شل را برای مشارکت با شرکت های دولتی نقطه ضعفی برای بخش خصوصی می داند و اعلام می کند: عدم تصمیم گیری به موقع، مذاکرات طولانی و بوروکراسی موانعی هستند که منجر می شود طرح های مهم صنعت نفت در کشور به سرانجام نرسد.
GTL یا تبدیل گاز به فرآورده های نفتی از جمله طرح های شرکت ملی پتروشیمی بوده که با همکاری شرکت شل در سال 2003 آغاز شد و طرحی برای یک واحد ۷۰ هزار بشکه در روز به امضا رسید اما هرگز خروجی نداشت. برای این منظور مطالعاتی به ارزش 30 میلیون دلار با همکاری دو شرکت آغاز شد اما در نهایت به دلیل درخواست خاص شرکت شل از وزارت نفت وقت و عدم موافقت با این خواسته، مدیران شرکت شل در سال 2004 تصمیم می گیرند که در کشور قطر سرمایه گذاری کنند تا بزرگ ترین واحد GTL در دنیا در این کشور به ارزش 19 میلیارد دلار به سرانجام برسد.
قربان همچنین درباره عدم به نتیجه رسیدن شراکت بخش دولتی با شرکت شل برای اجرای طرح GTL می افزاید: این شرکت خواهان سرمایه گذاری در دو فاز پارس جنوبی بود تا گاز تولید شده در این فازها را به GTL تبدیل کند اما وزارت نفت موافقت نکرد حال اینکه این شرکت مجددا تمایل به سرمایه گذاری در ایران را دارد باید دید آیا شرایط خاصی برای حضور در ایران دارد یا نه؟
GTL یکی از مهم ترین پروژه هایی است که می توان در ایران آن را به سرانجام رساند، زیرا از منظر اقتصاد کلان برای ایران منافع زیادی خواهد داشت به طوری که با ذخیره نفت می توانیم افزایش صادرات داشته باشیم و گاز مازاد کشور را که برای صادرات آن بازار مناسبی نداریم به فرآورده های نفتی تبدیل کنیم، همچنین این طرح به آب نیاز ندارد، بلکه تولیدکننده آب است و برای کشور ما که با بحران آب مواجه هستیم قابل تامل است.
قربان که مدیرعامل شرکت بین المللی تبدیل گاز به مایع نارکنگان یکی از طرح های توسعه GTL در ایران است، ضمن برشمردن اهمیت این طرح در کشور، می گوید: شرکت ما زمین، لیسانس و قرارداد تامین گاز برای GTL را دارد اما به دلیل تحریم ها و نبود سرمایه گذار فعلا کار متوقف شده است، اگرچه در فضای کنونی شرکت های مختلفی علاقه دارند برای حضور در ایران سرمایه گذاری کنند که نمونه آن انی ایتالیا است.
در این باره علی شمس اردکانی، عضو اتاق بازرگانی اتاق تهران و از کارشناسان صنعت نفت، با تاکید بر اینکه ورود و مشارکت شرکت ملی پتروشیمی برای همکاری با شرکت های خارجی از جمله شل برای طرح GTL کار غلطی است، به «فرصت امروز» می گوید: طرح های GTL باید توسط شرکت های غیردولتی که برای این منظور تاسیس شده اند، به سرانجام برسند. پیش از تحریم، شرکت های دولتی مانع از همکاری شرکت شل با بخش خصوصی شدند و از آنجا که شرکت های خصوصی هنوز قوی نشده بودند، مشارکت دولت با شل نهایی شد اما در نهایت خروجی نداشت.
وی با بیان اینکه مرغوب ترین نفت کشور صرف تولید فرآورده هایی می شود که به راحتی می توان این فرآورده ها را از طریق گاز به روش GTL به دست آورد، می افزاید: بوروکراسی حاکم در کشور مانع از آن می شود که طرح های مهمی همچون GTL در کشور راه اندازی شود، در حالی اگر مسئولان به دنبال کسب بازارهای بیشتری هستند، باید طرح GTL را در اولویت کار قرار دهند و فضا را برای همکاری بخش خصوصی با شرکت های خارجی فراهم کنند.
شمس اردکانی درباره آینده GTL نیز می گوید: مانع اصلی در اجرای طرح های GTL سـیـاسـت گـذاری و دخالت بخش دولتی است.