در جهان در هم تنیده و فرارقابتی امروز که ایجاد ارزش افزوده حرف اول و آخر در فراهم کردن رفاه اجتماعی ملتها را میزند باید اذعان کنیم که رشد و توسعه تولید و تجارت پایدار در کشورها نه تنها با مقوله امنیت و ثبات داخلی ارتباط مستقیم و تنگاتنگی پیدا کرده، بلکه ثبات منطقه ای و امنیت در کشورهای نزدیک نیز در این باره حائز اهمیت است.
بر پایه این باور برای سرمایهگذار بینالمللی که قصد ورود به منطقه خاور میانه را دارد، موضوع تامین امنیت سرمایه و کاهش ریسک مواجهه سیاسی و امنیتی نه تنها در کشور مورد نظر، بلکه در منطقه و در میان همسایگان موضوع بسیار مهمی است. آنها امنیت سرمایه و حقوق مترتب بر آن را کلید ورود سرمایه به کشورهای دیگر میدانند و در این میان شعله ور شدن اختلافات و نزاعها در خاورمیانه میتواند منطقه را آبستن اتفاقات جدیدی کند که حداقل در کوتاه مدت به نزول سیر تولید و تجارت و سرمایهگذاری منتهی شود، چرا که باید به این نکته توجه داشت که میان امنیت سرمایهگذاری و احساس امنیت تفاوتهای ظریفی نهفته است و سرمایهگذاران بیش از اینکه به اصل امنیت نیاز داشته باشند باید احساس امنیت را در منطقه احساس کنند؛ احساسی که نه تنها وابسته به ثبات کشور، که وابسته به ثبات منطقه است. کشور ما در منطقه ای قرار دارد که در کلیه مرزهای آبی و خاکی آن شاهد درگیری و بی ثباتی است.
از ترکیه و عراق گرفته تا افغانستان و پاکستان همه به صورتی متفاوت از دیگری مشغول منازعات داخلی هستند. در یک نگاه اجمالی باید بگوییم سرمایهگذار به دنبال کسب سود بیشتر، منطقه امن و با ثباتتر و بازدهی بیشتر و سهلالوصولتر است. برای سرمایهگذار فراهم بودن شرایط واردات و صادرات حائز اهمیت است. سرمایه در جایی که نوسان قوانین و مقررات، امکان پیشبینی آینده را فراهم نکند، باقی نمیماند و همچون جریان رودخانه از یک نقطه به نقطه دیگر حرکت میکند.
سرمایه از جایی که نظام تجاری آن تحمل ثبات تعرفههای گمرکی را ندارد گریزان است. سرمایه در فضایی که نظام بانکی آن، مشکلات را مشکل سرمایهگذار میداند و نه مشکل سیستمی، نمیتواند به حیات خود ادامه دهد. سرمایه در جایی که سیاستمداران آن زبان گفتوگو را نیاموختهاند و میخواهند مشکلات سیاسی را با ادبیات غیرسیاسی برطرف کنند، پایدار نمیماند. یک سرمایهگذار برای رسیدن به نقطه تصمیمگیری باید از حفظ مالکیت و عدم تعرض به سرمایه خود اطمینان حاصل کند. همه اینها مسائلی هستند که در کشاکش منازعات منطقه ای، خواسته یا ناخواسته از اولویت خارج شده و تبدیل به خواستههای درجه دوم میشوند و این به معنای کاهش اراده و توان ملی برای ایجاد ارزش افزوده و خروج از رکود است.
توافق اخیر اعضای اوپک را میتوان یک گام رو به جلو برای ثبات و آرامش منطقه دانست که یقینا میتواند سبب بهبود جذب سرمایهگذارها از منطقه شرق آسیا و نیز اروپا به خاورمیانه شود.
علیرضا مناقبی
رئیس مجمع واردات