هشدار نسبت به نفوذ غربی‌ها به اطلاعات نفت و گاز ایران

با وجود آنکه در سالهای اخیر تحریم‌های بین‌المللی به فرصتی برای خودکفایی در طراحی، ساخت و تولید بسیاری از کالا و تجهیزات صنایع نفت و گاز در ایران تبدیل شده اما هنوز صنعت نفت در حلقه اول توسعه یا همان اکتشاف ذخایر جدید نفت و گاز در دریا به کشورهای خارجی وابسته است.

بر اساس آخرین گزارش رسمی شرکت ملی نفت ایران، باید فقط در سالجاری در خلیج فارس به منظور شناخت بیشتر مخازن نفت و گاز طبیعی بیش از 2 هزار کیلومتر مربع عملیات لرزه نگاری دو بعدی و سه بعدی انجام شود که تمامی این فعالیت‌ها هم اکنون توسط کشتی‌های لرزه نگاری خارجی در حال انجام است.

در روزهای پایانی سال 1384 حادثه مهمی برای صنعت نفت ایران در دریای خزر رخ داد و تنها کشتی لرزه نگار ایران "پژواک" به طور مشکوکی پس از آتش سوزی، به دلیل خسارت‌های سنگین برای همیشه در حاشیه دریای خزر خانه‌نشین شد.

نکته قابل توجه آن است که لرزه‌نگاری مهم‌ترین عملیات تحقیقی در حوزه نفت و گاز پیش از شروع استخراج به‌شمار می‌رود و کار کشتی‌های لرزه‌نگار ارسال امواج به اعماق دریا، دریافت انعکاس آن و از این طریق شناسایی و ثبت میزان ذخایر نفت و گاز موجود است.

کشتی لرزه نگار پژواک که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی وارد ناوگان دریایی صنعت نفت ایران شده بود، با این وجود با گذشت 7 سال از آتش سوزی این کشتی فوق مدرن اکتشافی تاکنون هیچ کدام از مدیران شرکت ملی نفت ایران اقدامی به منظور خرید کشتی لرزه نگار نکرده‌اند و برای ادامه فعالیت‌های اکتشافی دست به دامن شرکت‌های خارجی می‌شوند.

بررسی مجدد پرونده بایگانی شده کشتی پژواک حاکی از آن است که این کشتی اکتشافی ابتدا در آبهای خلیج فارس مشغول به کار بود و سپس با اصرار شرکتهای انگلیسی لاسمو و رویال داچ شل به دریای خزر منتقل شد و سپس به طور مشکوکی در این منطقه دچار آتش سوزی شد.

کارشناسان نفتی با تاکید بر اینکه انهدام و آتش سوزی کشتی لرزه نگار پژواک مشکوک است، تاکید می کنند: به نظر می‌رسد با فعالیت کشتی‌های اکتشافی خارجی برخی از شرکتهای بزرگ نفتی می خواهند واسطه‌ای بین دریافت اطلاعات صحیح و جامع بین شرکت ملی نفت ایران باشند که با خانه نشین شدن پژواک تاکنون به این هدف خود دست یافته اند.

به گزارش مهر، پس از انهدام کشتی لرزه نگار پژواک تلاش‌هایی در سطح وزارت نفت برای بازسازی و نوسازی این کشتی اکتشافی اغاز شد اما عده‌ای با تاکید بر اینکه بازسازی کشتی پژواک توجیه اقتصادی ندارد، مانع اجرای این کار شدند.

با گذشت چند سال از این حادثه، شرکت عملیات اکتشاف نفت ایران به عنوان یکی از شرکتهای وابسته به صندوق بازنشستگی صنعت نفت برای خرید یک کشتی لرزه نگار فعالیت‌هایی را آغاز کرد.

بر اساس برآوردهای انجام گرفته در این شرکت نفتی، برای خرید پیشرفته ترین کشتی لرزه نگار جهان با 6 ردیف لرزه نگاری دو و سه بعدی و سایر فنآوری های جدید تنها به 50 میلیون دلار سرمایه گذاری نیاز دارد، با این وجود مقاومت‌های جدیدی توسط برخی از مدیران این صندوق برای تجهیز ایران به یک کشتی لرزه نگار انجام شده است.

استدلال مدیرانی که در برابر خرید کشتی لرزه نگار مقاومت می کنند، این است که صرف 50 میلیون دلار برای خودکفایی صنعت نفت کشور از خرید کشتی لرزه نگاری توجیه اقتصادی ندارد و این در حالی است که سالانه بیش از 50 میلیارد دلار برای اجرای طرحهای متعدد اولویت‌دار و بدون اولویت در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایران سرمایه‌گذاری می‌شود.

در شرایط فعلی پرونده خرید کشتی لرزه نگار جدید ایران در حالی به بایگانی ارسال شده است که اطلاعات اکتشافی مخازن نفت و گاز ایران همچون سالهای گذشته توسط کشتی‌های اکتشافی غربی ابتدا تجذیه و تحلیل و سپس در اختیار صنعت نفت قرار می گیرد.