نوسان شدید قیمت انواع کالاها در کشور چند وقتی است که به بحث برانگیزترین سوژه در میان دولتی‌ها تبدیل شده، موضوعی که امروز نمایندگان مجلس را گرد هم خواهد آورد تا به صورت غیرعلنی دلایل افزایش قیمت را در بازار بررسی کنند.
به گفته تولیدکنندگان و فعالان صنعتی افزایش هزینه‌های تولید که افزایش قیمت تمام شده را به همراه داشته عمده دلیل اصلی افزایش قیمت‌ها در بازار بوده و با توجه به شرایط کنونی، امکان کاهش هزینه‌های تولید و در نهایت توقف افزایش قیمت‌ها وجود نخواهد داشت.
افزایش هزینه‌های تولید روز گذشته موجب شد تا مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت به همراه جمعی از اعضای انجمن‌ها و تشکل‌های تولیدی گرد هم آیند و در همایشی به بررسی راهکارهای کاهش قیمت تمام شده بپردازند.
«بالا بودن هزینه‌های پنهان بنگاه‌ها، نبود سیستم مدیریتی صحیح، عدم دسترسی مشتریان به کالاهای تولید داخل، اتلاف در استفاده از منابع، خرابی تجهیزات، مصرف نادرست انرژی، نبود نیروی کارآمد و...» از جمله دلایلی است که اعضای تشکل‌های تولیدی در این همایش به آن اشاره کرده و افزایش هزینه‌های تولید را به آن نسبت دادند.
برخی از کارشناسان نیز معتقدند، یکی از ارکان اصلی در کاهش قیمت تمام شده کالا و خدمات، مدیریت هزینه تولید است که برای رسیدن به این مهم باید ارتقای بهره‌وری نیروی کار توسط بنگاه‌های تولیدی در دستور کار قرار گیرد.
کاهش قیمت تمام شده حلقه مفقوده
مسعود موحدی، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت توجه به بحث کاهش قیمت تمام شده را حلقه مفقوده نظام اقتصادی کشور ذکر کرد و در این همایش گفت: برای رسیدن به اهداف سند چشم‌انداز توسعه کشور باید الزامات آن نیز فراهم شده و یک سوم رشد تولید کشور از محل ارتقای بهره‌وری محقق شود.
وی ادامه داد: در سال تولید ملی به طور قطع باید موضوع بهره‌وری که وجه مشخص آن در بنگاه‌ها، تولید محصول با قیمت کمتر است، مورد توجه ویژه قرار گیرد تا از این طریق محصولات با قیمت کمتر به بازار عرضه شود.
موحدی تاکید کرد که کاهش قیمت تمام شده باید به عنوان مزیتی بارز در تولیدات داخل مطرح شود تا بتوان جایگاه مناسبی در بازارهای جهانی پیدا کرد.
به گفته وی، بحث کاهش قیمت تمام شده به‌طور کلی در دو فضای داخل و پیرامون بنگاهی مطرح است که باید زمینه‌های لازم برای انجام این امر در هر دو بخش فراهم شود.
موحدی فضای پیرامونی را شکل خاصی از فضای کسب‌و‌کار ذکر کرد که باید ایجاد شود تا بنگاه‌ها در این فضا با اقدامات درون بنگاهی و مدیریت بهتر قیمت نهایی محصولات خود را کاهش دهند.
قائم‌مقام وزیر صنعت این فضا را شامل اقدامات حاکمیتی و قوای سه‌گانه و نهادهای حاکمیتی ذکر کرد و افزود: این اقدامات الزاما حاکمیتی نبوده و به موضوع‌های تشکلی مربوط می‌شود.
موحدی به اقدامات دوجانبه قابل‌انجام نیز اشاره کرد و متذکر شد: اقدامات مدیریتی در تشکل‌های حاکمیتی برای کارآمد‌سازی مدیریت پشتیبان بنگاهی و تسهیل‌سازی در فضای کاری بنگاه‌ها باید صورت گیرد.
وی همچنین به فراهم کردن زمینه‌های موثر تعامل فضای درون بنگاهی با فضای حاکمیتی نیز اشاره کرد و گفت: بستر سازی‌های قانونی این امر باید فراهم شود.
قائم‌مقام وزیر صنعت به لزوم فرهنگ‌سازی در این حوزه نیز اشاره کرد و گفت: رسانه‌ها و آموزش و پرورش باید همکاری بیشتری در این خصوص داشته باشند.
وی به عوامل اقتصادی موثر در کاهش قیمت تمام شده نیز اشاره کرد و افزود: در هم اندیشی با فعالان اقتصادی سعی شده است تا حد زیادی به این امر پرداخته شده و برنامه‌ای منسجم و هماهنگ تدوین شود.
الگوی مدیریتی باید تغییر کند
مهدی فتح‌اله رییس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی نیز کاهش قیمت تمام شده را نیازمند تغییر الگوی مدیریتی دانست.
فتح‌الله در اولین هم اندیشی راهکارهای کاهش قیمت تمام شده افزود: رقابت در شرایط بازار و اقتصاد رقابتی در شرایط کنونی ایجاب می‌کند که اگر بخواهیم با قیمت ثابت دوام داشته باشیم باید هزینه و حاشیه سود را کاهش دهیم. فتح اله افزود: از دو سال قبل تاکنون در مقطعی که با ناپایداری‌های اقتصاد بین‌المللی و طرح تحول اقتصادی و قانون هدفمندی یارانه‌ها مواجه بودیم مرحله حساس‌سازی برای بنگاه‌ها شکل گرفت و بنگاه‌ها به لزوم کاهش هزینه‌ها به عنوان یکی از راهکاره‌های کاهش قیمت تمام شده پی بردند.
وی گام بعدی را فرهنگ‌سازی دانست و عنوان کرد: فرهنگ‌سازی به نوعی تبیین، ترویج، آموزش، اطلاع‌رسانی و پشتیبانی علمی از کاهش قیمت تمام شده‌ای است که باید صورت بگیرد.
فتح‌اله با تاکید بر تقسیم کار ملی در نهضت کاهش قیمت تمام شده افزود: اکنون در مرحله اجرا و تثبیت راهکارها هستیم تا یافته‌های حوزه مطالعات به اجرا نزدیک و به کاهش قیمت تمام شده منجر شود و شرایط پایداری برای کسب‌و‌کار فراهم شود.
هزینه‌های پنهان بنگاه‌ها
مهم‌ترین راهکار
حسین ساسانی، دبیر کنفدراسیون صنعت نیز در همایش گفت: برای کاهش قیمت تمام شده محصولات تولیدی در کشور باید روی هزینه‌های پنهان بنگاه‌ها بیشتر تمرکز کرد.
ساسانی ادامه داد: کارهای بسیار خوبی در حوزه درون بنگاهی انجام شده است، اما مدیریتی برای موضوعاتی که ناشی از هزینه‌های پنهان می‌باشد صورت نگرفته که مسوولان مربوطه باید روی این بخش بیشتر تمرکز کنند.وی گفت: باید از طریق وزارت صنعت دپارتمان ایجاد شود تا مشکلات تهیه مواد اولیه برای بنگاه‌ها هزینه بر نباشد.وی در خصوص تامین مایحتاج بازار و ضرورت بازاریابی خارجی برای محصولات داخلی نیز افزود: بر اثر سوء مدیریت‌ها بسیاری از مشتریان خارجی را به راحتی از دست می‌دهیم که این موضوع موجب افزایش قیمت تمام شده محصولات داخلی می‌شود.
ساسانی گفت: در شرایط فعلی امکان دسترسی مشتریان به کالاهای تولید داخل در بازار مصرف فراهم نیست و توزیع‌کنندگان در بسیاری از مواقع حاضر به پخش کالاها با قیمتی ثابت نیستند و هر روز ممکن است هزینه‌های بیشتری را برای انجام این کار از تولیدکنندگان طلب کنند. وی گفت: باید نگاه مدیریتی به اقتصاد به صورت کلان باشد و تغییر نگرشی در این بخش ایجاد شود.ساسانی تاکید کرد: پیش از آنکه، به سراغ راهکارها برویم به این موضوع بپردازیم که چه کارهایی باید انجام دهیم که بتوان این راهکارها را درون بنگاه‌ها اجرایی کرد و باید علل و ریشه‌های این موضوعات بررسی شود.
اتلاف عامل اصلی افزایش قیمت تمام شده
خالقی تبار رییس مرکز بهره‌وری سازمان مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی گفت: اتلاف در بخش‌های مختلف تولید از عوامل اصلی افزایش قیمت تمام شده در بنگاه‌ها محسوب می‌شود.
خالقی تبار در ادامه تصریح کرد: نهضت ملی کاهش قیمت تمام شده به معنی یک جنبش ملی و فراگیر هم راستا با افق چشم انداز کشور است که با پشتیبانی و مشارکت همه ارکان زمینه بهبود بهره‌وری در فضای کسب‌و‌کار و ارتقای سطح رفاه اجتماعی و عدالت اقتصادی را فراهم می‌کند.
وی با بیان اینکه افزایش قدرت رقابت پذیری و ارتقای حقوق مصرف کننده از ویژگی‌های این نهضت است افزود: ارتقای بهره‌وری، بهبود فضای کسب‌و‌کار و افزایش رقابت پذیری از اهداف اجرای این نهضت به شمار می‌رود.
خالقی تبار با بیان اینکه این نهضت در 4 سطح ملی، بنگاهی، وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت و سطح فراملی و جهانی تعریف می‌شود، افزود: در سطح ملی طی برگزاری 9 جلسه 62 برنامه عملیاتی ارائه شده که 31 برنامه اولویت دار آن برای اجرا در سال 90
و 91 به دستگاه‌های اجرایی پیشنهاد شده است.
رییس مرکز بهره‌وری سازمان مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی گفت: همچنین در سطح وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت نیز برگزاری کارگاه‌های آموزشی و جشنواره ملی کاهش قیمت تمام شده، طراحی و راه‌اندازی پرتال نهضت ملی کاهش قیمت تمام شده و اجرای طرح آمارگیری و سنجش عوامل موثر در بهبود بهره‌وری در دستور کار قرار دارد.
این مقام مسوول با بیان عوامل موثر درون بنگاهی در تحقق کاهش قیمت تمام شده اظهار کرد: اتلاف مهم‌ترین عامل افزایش قیمت تمام شده در بنگاه‌های تولیدی محسوب می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: این اتلاف در بخش‌های مختلف از جمله طراحی نامناسب، کارکنان ناکارآمد، خرابی تجهیزات، مصرف نامناسب انرژی انجام می‌گیرد که مدیریت بنگاه برای حفظ بازار و کاهش قیمت تمام شده خود باید ریشه این اتلاف‌ها را شناسایی کرده و با بهره گیری از راهکارهای مناسب آنها را از بین ببرد.
هیچ نقشی در تعیین قیمت‌ها نداریم
علی اکبر صابری مشاور اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران نیز در این خصوص گفت: تولیدکنندگان هیچ نقشی در تعیین قیمت‌ها ندارند و این امر منجر به افزایش قیمت‌ها شده است.
وی در ادامه اظهار کرد: کنترل قیمت‌ها باعث شده تا تولیدکننده هیچ نقشی در تعیین قیمت‌ها نداشته باشد که این امر توجیه درستی نداشته و نه تنها کار مثبتی از این طریق صورت نگرفته، بلکه موجب افزایش قیمت‌ها نیز شده است.وی افزود: باید راهکار مناسبی اندیشیده شود تا با بهره گیری از آن بتوان بهره‌وری را عملیاتی و به کاهش هزینه‌ها کمک کرد.
صابری تغییر کیفی را مقدمه بهره‌وری ذکر کرد و گفت: ایجاد فرماندهی مرتبط با فعالیت‌های بهره‌وری و وحدت در این امر از نکات حائز اهمیتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی کیفیت را از جمله مباحث حائز اهمیت در ایجاد بهره‌وری عنوان کرد و ادامه داد: نیروهای انسانی نیز نقش اساسی در این حوزه ایفا می‌کنند، بنابراین ضروری است تا از آموزش‌های لازم در این خصوص برخوردار شوند.
مشاور اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران گفت: علاوه بر آموزش، آزادی عمل را نیز در این حوزه باید مورد توجه قرار داد.
وی با تاکید بر نقش نیروی انسانی افزود: قوانین زیادی وجود دارند که در مرحله اجرا با مشکل مواجه می‌شوند و دلیل آن نیز عدم آموزش نیروهای مورد نیاز است.
وی همچنین ارائه آمار و اطلاعات درست به مردم برای دستیابی به راهکارهای مناسب در این زمینه را ضروری دانست.