WTO؛ از عضویت تا رسمیت

خبرگزاری خانه ملت، سرویس اقتصادی ;سازمان تجارت جهانی به عنوان فرصتی برای پیشرفت در عرصه اقتصادی ضرورتی غیر قابل کتمان است. با توجه به فرآیند طولانی در خواست عضویت ایران در این سازمان با عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات گفت و گو کردیم.

در نگاه کلان چه ضرورتی برای عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی داریم؟

بحث جهانی سازی و بهره مندی از تجارت در مقیاس‌های وسیع و مولفه هایی از قبیل یکسان سازی تعرفه ها، حذف تعرفه های زائد و لحاظ برخی تعرفه های ترجیحی برای برخی از کشورها از جمله موارد ضروری و لازمی است که باید پیگیری شود و با عضویت ایران در WTOنیز میسر می شود.

روان سازی تجارت بهره گیری از مزیت‌های اقتصادی در کشورهای دیگر امری ضروری و غیر قابل انکار است.کاهش هزینه‌های مبادله، استفاده از مزیت های حضور در مجامع بین المللی و تسهیل راه های تجارت در عرصه های جهانی از مهم ترین مزایای پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی است.

 

به چه دلیل روند عضویت ایران ر سازمان تجرات جهانی تا به این اندازه طولانی شده است؟

روند عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی روند طولانی است که به درازا کشیده شدن این مسیر دلایل متعددی دارد.

واقع نگری در لزوم و الزامات عضویت ایران در این سازمان و تلاش برای مهیا کردن این بسترها جز مواردی است که باید در اولویت برنامه های نظام اقتصادی به خصوص سیستم تجارت کشور باشد.

ریشه‌های این که چرا تا امروز توفیق پیدا نکردیم که درWTO عضویت پیدا کنیم از دو بعد سیاسی و غیر سیاسی که من آن را تعبیر به بعد منفی و غیر منفی می کنم قابل بررسی است.هیچ یک از این نگاه ها به طور کامل قابل انکار نیست بلکه عدم توفیق در عضویت ایران در WTO ناشی از ریشه ای متشکل از هر دو نگاه است.

البته در این خصوص باید واقع بین بود.به طور طبیعی در کنار مزایای ذکر شده برای عضویت ایران در WTOمحدودیت ها یی نیز برای برخی از کارکردهای اقتصادی و تجاری کشور به وجود می آید.

این سری از محدودیت ها بارها توسط نهادگرایان و چپ گرایان پیرامون لزوم عدم عضویت ایران در WTOمطرح شده است.

دقت در تمامی ابعاد مثبت و منفی برای حضور در سازمان تجارت جهانی ضروری است و باعث می شود کارکردها و بسترهای لازم را برای عضویت در این سازمان مهیا کنیم و در عین حال تدابیر مدیریتی لازم را برای کنترل محدودیت های ایجاد شده در نظر بگیریم

با نگاه از زاویه بدبینانه می پذیریم که به هر حال نظام سلطه راحت با ما کنار نمی آید و هر جایی که فرصتی باشد که احساس کنند که به اقتصاد ایران امتیازی تعلقد می‌گیرد و یا زمینه ای برای رشد اقتصاد ایران مهیا می شضود،مانع تراشی و ممانعت می‌کنند.

با توجه به موارد ذکر شده حداقل در خوشبینانه ترین حالت خروجی این بحث این می شود که الحاق ما به سازمان تجارت جهانی به راحتی الحاق کشورهایی هم چون هند و ترکیه و بقیه نخواهد بود.

لذا این کشورها در یک فرایند تعریف شده مثلا به طور مثال با دست یافتن به مولفه های تعیین شده به سازمان تجارت جهانی ورود پیدا می کنند اما در خصوص ایران این مولفه ها به شکلی بررسی و مورد آزمون قرار داده می گیرد که برای آنها مانع تراشی شده و این مانع تراشی نیز به شکلی صورت می گیرد که هیچ شائبه نگاه سیاسی درآن نباشد.

یعنی تمامی موانع بازی های سیاسی است و از نظر شاخص های اقتصادی هیچ وجه کاستی وجود ندارد؟

به هیچ وجه.در این بین نمی توان منکرضعف ها شد و همه علل عدم توفیق در پیوستن به WTO را ناشی از سنگ اندازی استکبار دانست.

سازمان تجارت جهانی یک ساختار اقتصادی و تجاری است و فرصتی است که برای همه کشورهای دنیا باید مهیا باشد اما در کنار این مسئله نیز لزوم تامین و تهیه بسترهای لازم برای عضویت در این سازمان ضروری است.

به طور طبیعی در حال حاضر تحلیل گران ما و کسانی که مسائل اقتصادی ما را رصد می کنند، صحه می گذارند بر این مسئله که در این مولفه ها که مورد نظر سازمان تجارت جهانی است، ضعف داریم

به هر حال غیر قابل کتمان است که ساختارهای اقتصادی و تجاری داخل کشور را برای عضویت در سازمان تجارت جهانی دارای نقص های جدی است.مباحثی هم چون شاخص های مثبت فضای کسب و کار ، سطح و وسعت سایه دولت بر فعالیت های اقتصادی هر کشور ،امنیت اقتصادی و مولفه هایی از این دست جز شاخص هایی هستند که برای عضویت در WTOمورد بررسی و نظارت نهادهای پذیرش این سازمان قرار می گیرد.

به طور طبیعی در حال حاضر تحلیل گران ما و کسانی که مسائل اقتصادی ما را رصد می کنند، صحه می گذارند بر این مسئله که در این مولفه ها که مورد نظر سازمان تجارت جهانی است، ضعف داریم.

گزارش بانک جهانی، صندوق بین المللی پول و حتی نهادهای اقتصادی مستقل بین المللی گزارش هایی را تهیه کمی کنند که نشان می دهد که ما در زمینه این اقدامات پیشرفت های خوبی نداشتیم .

در جمع بندی کلی در خوشبینانه ترین حالت ممکن،اگر برخورد سازمان تجارت جهانی با مقوله عضویت ایران در این سازمان سیاسی نباشد، باید مولفه های مد نظر آن ها از جمله خصوصی سازی، حاکمیت بازار ، بحث آزادی اقتصادی و فضای کسب و کار امنیت اقتصادی تامین شود.

با پیوستن به این سازمان امکان حمایت از صنایع نوپا وجود ندارد و با توجه به این که قدرت رقابت در کشور های جهان سوم پایین است قیمت تمام شده کالا شده بالاتر می رود و عملا با پیوستن به این سازمان اگر تعرفه های ترجیحی نداشته باشیم و حمایت ویژه باشد اقتصادی داخلی زیان جدی می بیند.

دقت در تمامی ابعاد مثبت و منفی برای حضور در سازمان تجارت جهانی ضروری است و باعث می شود کارکردها و بسترهای لازم را برای عضویت در این سازمان مهیا کنیم و در عین حال تدابیر مدیریتی لازم را برای کنترل محدودیت های ایجاد شده در نظر بگیریم.

 

یعنی محدودیت های عضویت در این سازمان از مزیت های آن بیش تر است؟

نه به هیچ وجه. کاملا برعکس.مزیت‌های عضویت بر محدودیت‌ها برتری دارد.با وجود این که عضویت در این سازمان محدودیت هایی را برای عرصه تجاری ایجاد می کند اما در قیاس با مزیت های عضویت در WTOاین محدودیت ها ناچیز است.

باید به تلاش‌های بی شائبه روسیه برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی دقت کرد.با دقت در رفتار قدرت‌های اقتصادی آسیا و قسمت‌های اوراسیا از جمله روسیه و تلاش وی برای عضویت در این سازمان باید باور داشت که مزیت ها بر محدودیت ها بر تری دارند و تنها باید به فکر مدیریت محدودیت ها بود.

کشورهای بزرگی را هم می بینیم که اقتصادشان از نظر سطح توسعه جلوتر از سطح اقتصاد ما است و این کشور ها به دنبال عضویت در این سازمان هستند بنابراین باید باور داشت که اگر سیاست مداران و برنامه ریزان و تصمیم گیران این کشورها به این جمع بندی نرسیده باشند که فواید پیوستن به سازمان تجاری بیش تر از محدودیت ها و زیان ها است قطعا تا این اندازه در تکاپو برای عضویت در این سازمان نبودند./