به گزارش شانا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت، بازگشت توتال به ایران در شرایطی است که این شرکت با تهدیدهای قانونی و فشارهای زیادی از سوی کنگره آمریکا روبه‌رو بود، با این وجود پاتریک پویانه، مدیر عامل توتال اعلام کرد که ارزش ورود به بازار ایران به قوت خود باقی است. آن گونه که برخی نمایندگان مجلس از محتوای این قرارداد اعلام کرده‌اند این قرارداد ۲۰ ساله بوده و ایران حدود ۴۰ میلیارد دلار از محل این سرمایه گذاری کسب درآمد می‌کند.
طرح توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی به ارزش ۴.۸ میلیارد دلار قرار است میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های توتال فرانسه، شاخه بین المللی شرکت ملی نفت چین (CNPCI) و شرکت پتروپارس امضا شود. توتال رهبری کنسرسیوم پروژه توسعه این فاز پارس‌جنوبی را به عهده دارد و سهم این شرکت فرانسوی در این کنسرسیوم 50.1 درصد، سهم شرکت چینی 30 درصد و سهم شرکت پتروپارس ۱۹.۹ درصد خواهد بود.
نخستین قرارداد پس از اجرای برجام
این قرارداد از نکات مختلفی مورد توجه کارشناسان است. قرارداد با شرکت فرانسوی توتال برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی اولین قرارداد در حوزه انرژی بعد از اجرایی شدن برجام است. در حال حاضر اگرچه شرکت های بسیاری از حدود یک سال و نیم پیش در رفت و آمد به ایران بودند و هم اکنون نیز در حال مذاکره هستند اما نخستین قراردادی که پس از لغو تحریم‌ها به ثمر نشسته است مربوط به این شرکت است. شرکت فرانسوی توتال بعد از گذشت بیش از ۱۵ سال به‌واسطه اجرای برجام وارد کشور شده است.
نخستین قرارداد به شیوهالگوی جدید قراردادهای نفتی
قراردادهای جدید نفتی یکی از مدل‌های قراردادی صنعت نفت است که به گفته کارشناسان ضمن اینکه منافع بیشتری را برای ایران در پی دارد انگیزه شرکت های خارجی برای توسعه و بهره برداری بیشتر را نیز افزایش می دهد. پیش از این قراردادهای ایران به صورت بیع بود که از جذابیت لازم برای سرمایه گذاری خارجی ها برخوردار نبود. در قراردادهای جدید نفتی شرکت های خارجی به هر میزان که بهره برداری بیشتری انجام دهند به همان میزان پاداش می گیرند و در غیر این صورت اگر پیمانکار تاخیر داشته باشد پاداشش با چالش همراه خواهد شد. قرارداد توتال با ایران برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی اولین قرارداد ایران بر اساس مدل جدید است.
اسدالله قره خانی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس پیش از این با اشاره به اینکه قراردادهای بیع‌متقابل برای جذب سرمایه خارجی دیگر جذابیت لازم را نه برای ما و نه برای شرکت‌های خارجی نداشت به پایگاه اطلاع رسانی دولت گفته بود: طراحی مدل جدید قراردادهای نفتی یک نیاز مهم و اصولی در این حوزه بود و خوشبختانه با همکاری دولت و مجلس و سایر کارشناسان و منتقدان در نهایت به مدل مناسبی برای عقد قرارداد در این حوزه دست پیدا کرده‌ایم و ویژگی مهم آن هم امکان انتقال فناوری، به کارگیری شرکت‌های داخلی در کنار خارجی‌ها و جذب سرمایه‌گذاری است.
قره‌خانی با بیان اینکه برداشت از میادین مشترک نفت و گاز آزاد است و هر طرفی که توان بیشتری داشته باشد می‌تواند برداشت بیشتری انجام دهد، افزود: تا به الان در هیچ محکمه‌ای نمی‌توان شکایت برد که کشوری به میزانی بیشتر از کشور دیگر از میادین مشترک برداشت کرده و در نتیجه برای صیانت از حقمان باید ما هم خودمان را به آخرین تکنولوژی‌های روز در اسرع وقت مجهز کنیم. در قالب این مدل جدید قراردادی که نخستین نمونه امضای قرارداد بر اساس آن را در مورد قرارداد با توتال برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی خواهیم دید می‌توانیم به این سمت حرکت کنیم.
علاقه‌مندی توتال با وجود ریسک بالا
کارشناسان معتقدند قرارداد توتال و ایران حاوی پیام های مهمی برای سرمایه گذاران خارجی است. شرکت فرانسوی توتال در ابتدا قرار بود این قرارداد بزرگ را اوایل سال جاری میلادی و در ماه ژانویه امضا کند اما پاتریک پویان مدیر عامل این شرکت ماه فوریه اعلام کرد منتظر خواهد ماند تا ببیند آیا دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا سیاست های خود را در قبال ایران تغییر خواهد داد و آیا دست به تحریم های جدید علیه ایران خواهد زد یا خیر؟ رئیس جمهوری آمریکا در مبارزات انتخاباتی خود تهدید کرده بود توافق هسته ای بین ایران و شش قدرت جهان را که ژانویه سال ۲۰۱۶ به اجرا درآمد پاره خواهد کرد. با این وجود مدیرعامل این شرکت فرانسوی در آخرین اظهارنظرهای خود در باره این قرارداد اعلام کرد «ارزش دارد که برای ورود به بازار ایران ریسک کرد زیرا یک بازار عظیم به روی ما گشوده می‌شود. ما کاملا از ریسک‌هایی که وجود دارند، مطلع هستیم و احتمال بازگشت تحریم‌ها و تغییرات مقررات را به حساب آورده‌ایم.»
کارشناسان معتقدند این قرارداد حاوی نکات مهمی برای اعضای کنگره است و مهمترین آن غیرقابل بن بست بودن توافق هسته‌ای است. از سویی دیگر مسیر جداگانه اروپا از آمریکا برای اتخاذ سیاست‌های اقتصادی از دیگر نکاتی است که آنها اشاره می کنند. در واقع به گفته آنها اروپا با بی توجهی به فشارهای آمریکا در پی القای این نکته است که اروپا راه خود را مستقل از آنها ادامه خواهد داد. به بیان دیگر، شرکت‌های بزرگ و دولت‌های اروپایی منافع خود را با ایران دنبال خواهند کرد، و در صورت لزوم در برابر کنگره و دولت آمریکا نیز نافرمانی می کنند.
دستاوردهای اقتصادی این قرارداد
توسعه میدان‌های مشترک نفتی و انتقال فناوری از مهمترین دستاوردهایی است که کارشناسان در باره این قرارداد به آن اشاره می کنند. سخنگوی کمیسیون انرژی با اشاره به اینکه در قالب این قرارداد حدود 5.5 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه این فاز از پارس جنوبی جذب می‌شود، گفت: یکی از نکات مهم دیگر در این قرارداد انتقال تکنولوژی است. براساس قراردادهای جدید نفتی یک شرکت داخلی هم باید در کنار شرکت خارجی در انجام پروژه مشارکت داشته که این مهم می‌تواند به توسعه پایدار و انتقال فناوری روزآمد به ایران کمک کند.
قره‌خانی با اشاره به پیچیده بودن متن قرارداد نفتی با توتال گفت: براساس خلاصه‌ای که از مفاد این قرارداد در اختیار ما قرار گرفته از محل این سرمایه‌گذاری ۲۰ ساله، ۳۰ میلیارد دلار از محل تولید گاز و ۲۴ میلیارد دلار هم از محل سایر فرآورده‌ها درآمد حاصل می‌شود و سهم توتال از این درآمد 5.12 میلیارد دلار خواهد بود. این یعنی ایران در یک سرمایه‌گذاری بلندمدت خارجی حدود ۴۰ میلیارد دلار درآمد کسب می‌کند و این افزون بر افزایش توان ما در برداشت از میدان مشترک می‌تواند به توسعه کشور هم کمک مهمی بکند.
وی افزود: پس از دوره ۲۰ ساله قرارداد هم افزون بر انتقال فناوری و سرمایه‌گذاری انجام شده حدود ۳۰ میلیارد دلار دیگر از این محل نصیب ایران می‌شود.