حذف ارز مسافرتی از سوی بانک مرکزی به اعتقاد برخی آغازی برای کنار گذاشتن کامل ارز دولتی از کالا و خدمات مشمول و در نهایت حرکت جدی‌تر به سمت یکسان‌سازی نرخ ارز است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اوپکس و به نقل از روزنامه کسب و کار یکی از موضوعات مهمی که چندی پیش ولی‌ا... سیف اجرایی کردن آن را وعده داد، یکسان‌سازی نرخ ارز بود که به اعتقاد کارشناسان، گام‌های ابتدایی آن با حذف ارز مسافرتی برداشته شده است. این امر البته از سوی دیگر به گفته مسئولان موید آن است که به‌روزرسانی مجموع مقررات ارزی به گونه‌ای انجام خواهد شد تا در صورت اجرای برنامه یکسان‌سازی نرخ ارز کمترین تغییرات در آن لحاظ شود.
طبق بررسی‌های موجود طی سال‌های اخیر در کنار کالاهایی که مشمول دریافت ارز دولتی بوده و توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین می‌شد، در مجموع مقررات ارزی نیز گروه‌هایی وجود داشتند که مشمول دریافت ارز مبادله‌ای بوده و البته هنوز نیز هستند.
این مجموعه که به تازگی ارز مسافرتی از آن حذف شده، حدود ۲۰ بخش دیگر در قالب ۲۰ گروه را در بر می‌گیرد: شامل ارز درمانی، ارز ماموریت، ارز کارمزد، ارز مربوط به دانشجویان و ارزی که برای شرکت در نمایشگاه‌های خارج از کشور لازم است، فروش ارز بابت فرصت‌های مطالعاتی و هزینه‌های درمانی اعضای هیات علمی، ارز بابت حق عضویت و حق ثبت‌نام در سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی و محافل علمی و هزینه چاپ مقالات علمی، ارز مورد نیاز برای فروش و انتقال حق‌الوکاله در رابطه با دعاوی خارجی، ارز مبادله‌ای بابت اصل و سود سرمایه‌گذاری خارجی، فروش ارز بابت هزینه‌های سوخت، ناوبری، هندلینگ، لندلینگ و حقوق خدمه خارجی و حق بیمه شرکت‌های هواپیمایی ایرانی و جهت بازپرداخت تسهیلات اعطایی از محل حساب ذخیره ارزی، فاینانس غیرخودگردان، بانک توسعه تجارت، بانک جهانی و بانک توسعه اسلامی و انتقال ارز بابت هزینه‌های شرکت‌های بیمه‌ای ایران و همچنین ارز بابت هزینه دفاتر خارج از کشور و هزینه اجاره و اشتراک شبکه‌های اطلاعاتی، هزینه برگزاری همایش‌های بین‌المللی، هزینه انجام آزمایش‌های علمی و فنی، هزینه خرید امتیاز پخش فیلم و دریافت‌های ماهواره‌ای و ارتباطی و هزینه ثبت‌نام جهت شرکت در آزمون‌های بین‌المللی که توسط سازمان سنجش مورد تایید باشد، است.
۴۵ گروه کالایی دریافت ارز مبادله‌ای
اما در کنار گروه‌های تعیین‌شده در مجموع مقررات ارزی، فهرستی از کالاها قرار دارند که واردات آنها با ارز مبادله‌ای انجام می‌شود. فهرستی که در چند سال گذشته به تدریج کوچک‌تر شده و از تعداد کالاهای آن کاسته شده است. این در حالیست که در دی ماه سال گذشته دستورالعملی از سوی معاون اول رئیس‌جمهوری در رابطه با ساماندهی بازار ارز ابلاغ شد که در آن فهرستی شامل ۴۵ گروه کالایی تعیین و مشمول دریافت ارز مبادله‌ای شد.
گرچه هنوز سیاست بانک مرکزی برای بازار و نحوه اختصاص ارز بعد از یکسان‌سازی کاملا مشخص نیست، اما ظاهرا دیگر هیچ کالا و خدمتی مشمول ارز دولتی نخواهد بود و تمامی پرداخت‌ها با ارز آزاد انجام می‌شود. در عین حال که همچنان زمان مشخصی برای اجرای سیاست ارز تک‌نرخی نیز وجود ندارد و بانک مرکزی تاکید داشته که با برآورده شدن انتظارات در حوزه بین‌الملل و همچنین اطمینان نسبت به پایداری یکسان‌سازی نرخ ارز در این باره اقدام خواهد کرد.
تقویت صادرات از کانال حذف ارز مبادله‌ای
سید حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی تهران در این رابطه می‌گوید: دولت قرار بود در چهار سال اول بحث یکسان‌سازی نرخ ارز را پیگیری کند. به همین دلیل آن سال‌ها این موضوع در دستور کار دولت برای بازگشت آرامش به کشور قرار گرفت، اما به دلایلی این امر در ۴ سال اول محقق نشد تا اینکه در دوره دوم مسئولان اعلام کردند این سیاست را به جد پیگیری می‌کنند و وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز موافق اجرای آن است. با این حال اجرای این امر نیاز به طی فرایندی دارد که به سادگی شاید ممکن نباشد. به همین منظور تا به حال بسیاری از کالاهای گروه وارداتی را از ارز مبادله‌ای خارج کرده‌اند. برای مثال ۲۰۰ دلاری که چندان مشکلی از مسافر را حل نمی‌کرد، بلکه تنها زمینه‌ساز بوروکراسی بود، حذف شد و این می‌تواند کمک‌بخش باشد. این کار درستی است و همه اقتصادهای موفق دنیا به سمت تک‌نرخی کردن ارز پیش رفته‌اند. البته ممکن است بعضی‌ها نگران بالا رفتن نرخ ارز در صورت حذف ارز مبادله‌ای باشند، اما در هر صورت این امر کمک به صادرات و تزریق ارز به بازار است و در کل افزایش قیمت ارز آزاد به رشد صادرات و تقویت واردات منتهی خواهد شد.
ضرورت اعطای مشوق‌های جایگزینی ارز به صاحبان صنایع
حسن مرادی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی نیز در این رابطه می‌گوید: با توجه به اینکه رقمی را که مسافران خارج از کشور بابت ارز مسافرتی تا به حال دریافت می‌کردند چه در بحث زیارتی و چه سیاحتی رقم ناچیزی بوده است، در حالی که کار اداری آن زیاد و زمان‌بر بوده، در بازار تاثیری ندارد و جای نگرانی برای دریافت‌کنندگان آن نیست، بلکه در مقابل این کار باعث می‌شود روز به روز به سمت شفافیت برویم و از طرفی بستر یکسان‌سازی نرخ ارز فراهم شود. یکی از اقدامات دیگری که در کنار حذف ارز مبادله‌ای به یکسان‌سازی نرخ ارز کمک می‌کند، این است که از دادن یارانه به کالا بکاهیم. بنابراین با توجه به اینکه حذف ارز مسافرتی مسیر را برای حذف ارز دونرخی فراهم می‌سازد، باید از آن استقبال کرد. در کنار آن بهتر است دولت مشوق‌های دیگری هم بگذارد. برای مثال این مشوق‌ها را جایگزین ارز برای صاحبان صنایع کند. دولت می‌تواند از طریق بسته‌های حمایتی پایدار برای صنایع این مهم را به سرانجام برساند و به اهداف مورد نظر در یکسان‌سازی نرخ ارز دست پیدا کند.
منبع :ایمنا