افزایش جهانی قیمت نفت در سال‌های اخیر و به تبع آن افزایش درآمدهای نفتی کشور به بحث‌های مختلفی میان برخی کارشناسان و سیاسیون در داخل کشور دامن زده است. گروهی از افراد که عمدتا سیاسیون را دربر می‌گیرد، بدون توجه به دیگر عوامل تاثیرگذار اقتصادی تنها با استناد به آمار فروش نفت، دولت را متهم به ناکارآمدی در صرف درآمدهای نفتی می‌کنند.
این درحالی است که عوامل مهمی مانند افزایش تورم جهانی و کاهش ارزش دلار از مواردی است که تاثیر آن بر اقتصاد جهان و کشور را نمی‌توان نادیده گرفت.
به گزارش ایسنا در این میان انتشار گزارشی درباره میزان درآمدهای نفتی کشور طی یک صد سال گذشته تحلیل‌ها و نظرهای مختلفی را در رسانه‌های کشور برانگیخته است. بر اساس گزارشی که برخی از کارشناسان نفتی آن را تهیه کرده‌اند، کشور تا کنون بیش از هزار میلیارد دلار از محل نفت درآمد داشته است.
بر اساس این تحلیل درآمد نفتی کشور طی پنج ـ شش سال گذشته (دوران دولت‌های نهم و دهم) بیش از 500 میلیارد دلار بوده است در حالی که میزان درآمدهای کشور از محل فروش نفت در دیگر اداوار تاریخ نیز در همین حدود بوده است.
همواره بررسی آماری و مقایسه اعداد در حوزه اقتصادی دارای جذابیت‌های خبری بوده و مشتریان فراوانی نیز دارد اما آنچه باید بدان توجه داشت این است که تنها ملاک دادن این اعداد بدون توجه به برهه‌های تاریخی و زمانی نمی‌تواند تحلیلی واقعی ارائه کند.
در همین زمینه چهارپنج سال پیش نیز مباحثی از این دست مطرح شد؛ در آن زمان بحث این بود که دولت بر خلاف قانون برنامه چهارم توسعه میزان بیشتری از درآمدهای نفتی را در بودجه سالانه هزینه کرده است که این شبهه از سوی رییس‌جمهوری پاسخ داده شد.
بر اساس گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت محمود احمدی‌نژاد در سخنرانی خود در هنگام تقدیم لایحه بودجه سال 1387 به مجلس اظهار کرد: «قیمت نفت در بازار جهانی به شدت بالا رفته است. ارزش دلار متقابلاً پایین آمده است. قیمت نفت بالا رفته و قیمت کالاها درسطح عمومی در دنیا نیز بالا کشیده است. قیمت دلار در دنیا پایین آمده، باز فشار آن روی قیمت‌ها می‌آید. این به طور طبیعی دو مطلب را به وجود می‌آورد؛ یکی اینکه روی قیمت‌های داخل اثر می‌گذارد و دوم اینکه توقعی را در جامعه دامن می‌زند که حالا که قیمت نفت بالا رفته اثرش در زندگی مردم چیست؟»
به اعتقاد رییس‌جمهور هر چند قیمت نفت بالا رفته بود اما در مقابل آن نیز هزینه‌های کشور به خصوص در زمینه واردات کالاهای اساسی نیز افزایش یافته و این انتظار که افزایش درآمدهای نفتی "اثر فوری در زندگی مردم" داشته باشد، انتظاری واقعی نیست.
وی در همان سخنرانی تاکید کرده بود: «قیمت نفت بالا رفته، خب این چه تأثیری در زندگی مردم دارد؟ بخشی از آن به سرمایه‌گذاری‌ها تبدیل می‌شود. اما چقدر سرمایه‌گذاری ارزی در کشور داریم؟ چقدر ظرفیت سرمایه‌گذاری ارزی در کشور هست که بگوییم تمام درآمدهای نفت باید بیاید و به سرمایه‌گذاری ارزی در کشور تبدیل بشود؟»
رییس‌جمهور همچنین در سخنان دیگری در دیدار با دانشگاهیان علم و صنعت در 21 آبان 1386 باز هم به این موضوع پرداخته و اظهار کرده بود:« قیمت نفت که بالا می‌رود تبعاتی در اقتصاد ما دارد. بعضی‌ها خیال می‌کنند قیمت نفت بالا می‌رود، صددرصدش درآمد است، این طور نیست. به همین نسبت هم قیمت‌های جهانی بالا می‌رود. ما سال گذشته(1385) 45 میلیارد دلار واردات داشتیم، شانزده و خرده‌ای میلیارد دلار صادرات. قیمت نفت بالا می‌رود این شانزده و خرده‌ای میلیارد دلار ما هم ارزشش بالا می‌رود. اما آن 45 میلیارد دلار وارداتی هم قیمتش بالا می‌رود.»
بر اساس گزارشی که دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک جمهوری اسلامی ایران درباره میزان صادرات و واردات در دولت‌های نهم و دهم ارائه کرده است طی این مدت بالغ‌بر 247 میلیون و 631 هزار تن کالا به ارزش 311 میلیارد و 330 میلیون و 476 هزار و 46 دلار وارد کشور شده است.
در همین مدت نیز 265 میلیون و 517 هزار تن کالا (بدون احتساب میعانات گازی و تجارت چمدانی) به ارزش 126 میلیارد و 371 میلیون و 343 هزار و 248 دلار به کشورهای خارجی صادر شده است.
در نتیجه می‌توان دید با وجود درآمد بیش از 500 میلیارد دلاری کشور از محل نفت و صادرات غیر نفتی 126 میلیارد دلاری طی این سال‌ها بیش از 311 میلیارد دلار واردات انجام شده است که اغلب این کالاها(عمدتا مواد اولیه و واسطه‌ای) به دلیل افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی با افزایش بها مواجه شده و بخش قابل توجهی از درآمدهای نفتی را به خود اختصاص داده‌اند.