- بر اساس آمار فروش استخراجی از سایت سازمان بورس کالابا مقایسۀ فروش سالهای 1395 و 1396 میزان فروش محصولات پت بطری حدود 48.000 تن افزایش داشته که رشدی غیر معمول می باشد:
| |
آمار فروش فصلی
|
| |
1395
|
1396
|
|
بهار
|
53.780
|
62.038
|
|
تابستان
|
56.640
|
63.293
|
|
پائیز
|
45.796
|
58.849
|
|
زمستان
|
31.522
|
51.397
|
|
مجموع
|
187.738
|
235.577
|
|
میزان تغییر
|
47.839
|
دلیل اصلی این میزان افزایش فروش در سال 1396 بسته شدن یک واحد تولید پت بطری در کشور امارات (شرکت JBF) واضافه شدن مشتریان این شرکت به سبد پتروشیمی شهید تندگویان بوده که علاوه بر افزایش فروش داخلی باعث افزایش تقاضا از کشورهای همسایه برای پریفرم و ظروف بسته بندی پت گردید. رجوع به سایت گمرک افزایش صادرات فرآورده های پت بطری (پریفرم) را نشان می دهد.
|
صادرات پریفرم
|
|
1395
|
24.136
|
|
1396
|
41.605
|
|
1 لغایت 20 فروردین 1397
|
3.158
|
- دو ماه اول سال 1397 میزان فروش این محصولات در بورس کالا برابر با 43.560 تن می باشد. با مقایسۀ میانگین عرضۀ ماهانۀ سالجاری با سالهای قبل مشخص می شود که فروش نسبت به سالهای قبل در همین دوره افزایش داشته است. در عمل تمام تولید هفته عرضه و بفروش می رسد و محصول مازاد وجود ندارد که بتوان به پشتوانۀ آن عرضه را افزایش داد. در حقیقت در مقاطعی از سالهای قبل که عرضۀ محصولات با تناژهای بالاتر انجام شده بدلیل وجود موجودی فروش نرفته از هفته های قبل بوده است.
|
میانگین فروش ماهانه در فصل بهار
|
|
1395
|
1396
|
1397
|
|
17.927
|
20.679
|
21.780
|
تعیین نرخ محصول پت و اصولاً کلیۀ محصولات عرضه شده در بورس کالا توسط دفتر توسعۀ صنایع پتروشیمی و بر اساس فرمول قیمت مصوب فی مابین این دفتر و وزارت صنایع و بر اساس قیمتهای جهانی استخراج شده از نشریات معتبر بین المللی تعیین می گردد و اساساً هیچکدام از شرکتهای پتروشیمی نقشی در تعیین قیمت محصولات خود ندارند. طی سال گذشته بدلیل تحولات جهانی و منطقه ای قیمت جهانی انواع خوراک و محصولات واحدهای پتروشیمی افزایش داشته و به همان نسبت هم قیمت های بورس کالا تعدیل شده اند. البته در گذشته به دفعات کاهش قیمتهای جهانی و متعاقباً کاهش قیمتهای بورس کالا هم تجربه شده که طبیعتاً هرگز با اعتراض خریداران بورسی مواجه نشده است. بر خلاف برخی گفته هادر هفتۀ چهارم فروردین ماه سالجاری همزمان با اعمال سیاست تک نرخی ارز عملاً قیمت محصولات پت بر خلاف روند افزایشی قیمتهای جهانی در بورس کالا دچار کاهش قابل توجهی گردید و همین موضوع موجب شد تقاضا برای گرید بطری دو برابر هفتۀ قبل افزایش یابد. این در حالی است که پتروشیمی شهید تندگویان از بابت اعمال سیاست تک نرخی شدن ارز علیرغم متحمل شدن ضرر و زیان قابل توجه (بدلیل حذف ارز مبادله ای و افزایش قیمت خوراک و همزمان کاهش قیمت محصول) نسبت به تامین بازار متعهد بوده و در جهت سیاستهای کلی دولت کماکان با حداکثر توان به تولید و تامین بازار داخل ادامه می دهد.
|
هفتۀ چهارم
|
هفتۀ سوم
|
|
|
44.495
|
22.979
|
تقاضا
|
|
42.000
|
48.895
|
نرخ ارز
|
|
50.161
|
58.299
|
قیمت پایۀ گرید 780S
|
- بدین ترتیب از سه عامل کنترل بازار یعنی عرضه، تقاضا و قیمت عامل اول یعنی عرضه در حداکثر ممکن انجام می شود. عامل دوم یعنی تقاضا بسیار بیشتر از نیاز مصرف کنندۀ داخلی است بدین معنی که بخش عمده ای از تقاضای خریداران داخلی جهت صادرات اختصاص می یابد و عدم تعادل در امر صادرات موجب شده بخشی از مصرف کنندگان داخلی در تامین نیاز خود با مشکل مواجه شوند. پتروشیمی شهید تندگویان مطابق قانون موظف به عرضه و فروش محصول در بورس کالا می باشد و در عمل هیچ مسئولیت و ابزاری برای کنترل و نظارت بر نحوۀ استفاده از محصول ندارد. عامل سوم کنترل بازار یعنی قیمت نیز بنا بر آنچه گفته شد تکلیفی بوده و این شرکت نقشی در آن ندارد کما اینکه تک نرخی شدن ارز عملاً منجر به کاهش قیمت محصول پت در مقایسه با روند واقعی بازار جهانی شده است. ظاهراً این امر در جهت منافع خریداران می باشد اما در واقع تنها بخشی از خریداران که توان بالاتری برخوردار بوده و امکان صادرات دارند از این فرصت بهره مند می شوند و بقیۀ شرکتها که بنیۀ مالی ضعیفتری داشته و فاقد امکانات بازاریابی و صادرات می باشد از دو جهت متضرر می شوند اول بدلیل عدم امکان تامین مکفی محصول از بورس کالا و دوم بدلیل افزایش قیمتها در بازار آزاد و بدین ترتیب شرایط حاضر خواه ناخواه منجر به رشد دلال ها ، توسعۀ صادرات غیر قانونی و افزایش درآمد بخشی از خریداران بورس می شود در حالیکه بخشی دیگر با بحران و ضرر و زیان مواجه می باشند.
- راهکار پیشنهادی با توجه به دلائل ذکر شده به شرح زیر می باشد:
الف) کنترل تقاضا از طریق شناسایی و حذف دلالها از بازار بورس
ب ) ممانعت از خروج و صادرات غیر قانونی چیپس پت بطری (صادرات چیپس خریداری شده از بورس کالا جهت مصرف داخل تخلف است)
پ ) کنترل و محدود کردن صادرات فرآورده های پت (پریفرم، ظروف بسته بندی، ....) در حدی که نیاز داخل تامین شود. در حقیقت فقط باید مازاد بر نیاز داخل مجاز به صادرات باشد.
ت ) شناسائی مصرف کنندگان واقعی و تعریف سهمیۀ خرید بر مبنای عملکرد واقعی سال گذشته و ارائۀ عرضۀ اختصاصی جهت حمایت از تولید کنندگان واقعی
ث ) افزایش تدریجی قیمتها و ایجاد تعادل مابین قیمت داخل و کشورهای همسایه
ج ) افزایش سقف رقابت در بورس کالا جهت کاهش رانت قیمت و کاستن از جذابیت تجارت محصول برای دلالها و واسطه ها
چ ) شناسائی و مصادرۀ انبارهای غیر قانونی پت بطری که برای فروش در بازار آزاد بکار می روند
البته تمامی این راهکارها در جلسات متعدد برگزار شده با حضور نمایندگان خریداران، وزارت صنعت معدن وتجارت، شرکت ملی صنایع پتروشیمی و انجمن صنفی کارفرمائی پتروشیمی و سازمان بورس کالا مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته و برنامه ریزی اجرای این راه کارها در حال انجام است.
همچنین پتروشیمی شهید تندگویان نیز متعهد بوده و می باشد ظرفیت تولید خود را در حداکثر ممکن حفظ و تمامی تولید را جهت کنترل بازار داخل اختصاص دهد.