پس از تصاحب دبیرکلی و مقر دائمی مجمع کشورهای صادرکننده گاز توسط روسیه و قطر، با آغاز تحریم‌های جدید گازی، این 2 غول بزرگ گاز جهان عزم خود را برای تصاحب بازارهای گاز ایران جزم کرده اند.
به گزارش خبرنگار پانا نیوز، گاز طبیعی در سال‌های اخیر به عنوان مهمترین استراتژی اقتصادی، سیاسی و حتی انتخاباتی کشورهای مختلف تولید و مصرف کننده انرژی جهان تبدیل شده است.
نمونه بارز این ادعا در مناظره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مطرح شده به طوریکه رامنی نامزد حزب جمهوری خواه مدعی شد که در صورت انتخاب شدن مجوزهای بیشتری برای اکتشاف، استخراج و تولید نفت و گاز در آمریکا صادر می کند و حتی در فهرست مناطق مورد نظرش نام منطقه آلاسکا هم مشاده می‌شود.
متعاقبا و در ایام ا نتخاباتی آمریکا، دولت اوباما در یک اقدام انتخاباتی مجوز لازم برای اکتشاف و تولید نفت و گاز در آلاسکا را صادر کرد. اما اتقاق جالبی که افتاده این واقعیت است که نتیجه حفاری‌های اکتشافی نشان داده است که در این مناطق آنچه کشف شده بیشتر گاز است تا نفت.
آیا گاز ایران قطر را می گیرد؟
سایت اویل درام با انتشار گزارشی، اعلام کرد: چنانچه 54 میلیارد دلار در صنعت گاز ایران سرمایه گذاری شود تا پایان سال 1392 (اواخر سال 2014) حجم تولید گاز ایران در پارس جنوبی با قطر برابر خواهد شد.
سایت اویل درام مدعی است: افزایش تولید گاز ایران در مقایسه با طرح‌های گاز طبیعی مایع (LNG) قطر بعید به‌نظر می رسد که در زمانی کوتاهی بتواند تولید، بازاریابی و فروش گاز طبیعی با قطر را برابر کند.
به اعتقاد این سایت بین المللی، طرح افزایش تولید گاز در ایران بیشتر برای اطمینان دادن به مصرف کنندگان داخلی است تا به بازار جهانی گاز.
در همین حال سیاسی کردن صنعت انرژی و تحریم‌های جدید آمریکا و متحدانش علیه صنعت نفت ایران که در 15 اکتبر 2012 میلادی شدت بیشتری یافت، موجب شده است که مسئولان انرژی ایران هم عکس‌العمل و اظهارنظرهای سیاسی را در مقام مقایسه با منطق اقتصادی ترجیح دهند.
در حالی‌که هنوز بازار مصرف داخلی مشکل مدیریت صنعت انرژی ایران بوده و با وجود حذف یارانه‌های سوخت و افزایش چشم گیر قیمت گاز هنوز از میزان تقاضا برای مصرف در داخل کشور کم نشده است، عدم ثبات مدیریت و به کارگیری مدیران سیاسی به ویژه در سمت‌های ستادی سیاست گذار در صنعت نفت و گاز وضعیتی را به‌وجود آورده که برنامه ریزی پایدار برای میان مدت و بلندمدت را مورد تردید قرار داده است.
اسب گازی ایران را دیگران سوار می‌شوند
سال 2001 میلادی با ابتکار صنعت نفت ایران تهران میزبان اولین اجلاس کشورهای صادر کننده گاز بود اما در نهایت میزبانی دبیرخانه این مجمع را قطر حدود چهار سال قبل عهده دار شد و دبیرکلی آن را هم روسیه از اول ژانویه 2010 میلادی تصاحب کرد و به عبارت دیگر اسبی که ایران زین کرد دیگران از آن سواری گرفتند.
همان طور که رقبا در چند سال اخیر موفق شدند در رقابت با ایران میزبانی دبیرخانه و دبیرکلی مجمع جهانی گاز را بدست آورند در شرایط فعلی نیز مراقب هستند که ایران در بازار جهانی گاز برای آنها رقیب جدی محسوب نباشد. آمریکا هم به جمع رقبای گاز ایران در بازار جهانی گاز پیوسته و برای فروش گاز به آسیا (چین ) بازاریابی‌هایی را آغاز کرده است.
روسیه بازار گاز ایران را هدف گرفت
موقعیت ژئوانرژی ایران بین کشورهای دارای منابع غنی گاز آسیای مرکزی، دریای خزر، حوزه قفقاز و خلیج فارس ایران را در یک موقعیت استثنائی برای صادرات گاز طبیعی از طریق خط لوله قرار داده است.
تصمیم اخیر وزیر نفت برای جلوگیری از انحلال شرکت ملی صادرات گاز و تغییر ساختار این شرکت به‌عنوان یک شرکت زیرمجموعه شرکت ملی گاز این نظریه را تقویت کرده است که ایران با اتکا به ذخائر غنی گاز قصد دارد شرکتی به بزرگی همچون گازپروم روسیه را در خاورمیانه راه‌‌اندازی کند.
اما مشتریان بالقوه گاز ایران به ویژه اروپا تحت فشار آمریکا به بهانه برنامه هسته‌ای که ایران آن را صلح آمیز و برای صنایع پزشکی و تولید برق توصیف کرده‌اند صنعت گاز ایران را هدف تحریم‌های جدید قرار داده اند. بنابراین، این سئوال مطرح است که مشتریان گاز ایران از طریق خط لوله چه کشورهائی خواهند بود؟
در حال حاضر ترکیه مشتری بیشترین حجم گاز صادراتی ایران از طریق خط لوله بوده، علاوه بر ترکیه، کشورهای ارمنستان و جمهوری نخجوان (جمهوری آذربایجان) مشتریان گاز ایران از طریق خط لوله هستند.
پس از انفجار اخیر در خط لوله صادرات گاز ایران به ترکیه کسری گاز وارداتی ایران به ترکیه بلافاصله با صادرات گاز روسیه جبران شد. اقدام روسیه در جایگزین کردن گاز ایران در بازار ترکیه این مفهوم را دارد که رقبای گاز ایران از سیاست‌های جدید آمریکا در تحریم صنعت گاز ایران در کوتاه مدت خشنود هستند و چه بسا در پشت پرده با آن همراهی هم می‌کنند.
در بلندمدت هم ایران باید به پذیرد که چنانچه از هم اکنون برنامه ریزی نکند برای رقابت در بازار جهانی گاز که در آینده میزان عرضه گاز به مراتب بیش از میزان نیاز برای مصرف خواهد بود برای سهم گاز ایران در بازار مشکلات زیادی را تجربه خواهد کرد.
گزارش از محمود خاقانی - کارشناس اقتصاد انرژی