پیشرفت چشمگیر پالایشگاه تهران

شرکت پالایش نفت تهران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی توانسته با بهره‎گیری از متخصصان ورزیده داخلی و توان نیروی انسانی خود همواره ضمن تولید محصولات با کیفیت، عملکردی شایسته در جهت رفع نیاز مصرفکنندگان و تامین منافع ذی نفعان داشته باشد.
این شرکت در زمان جنگ تحمیلی چندین بار بمباران شده اما از مدار تولید خارج نشده است و بعد از جنگ نیز نیروهای زبده خود را جهت بازسازی به پالایشگاه آبادان میفرستاد.
از این رو میتوان به توان مهندسان داخلی این شرکت پیبرد؛ زیرا با توجه نیاز روز افزون کشور به فراوردههای نفتی، همگام با برنامه های مشترک توسعه پالایشگاه های کشور پروژه های متعددی را برنامه ریزی و اجرا کرده است که بسیاری از آنها طی سال 1391 به بهره برداری رسیده و تعدادی نیز در حال اجراست.
بیش از 50 سال از تاسیس شرکت پالایش نفت تهران میگذرد و در طی این زمان توانسته به دستاوردهای قابل توجهی در توسعه و محیط زیست دست یابد، برای آگاهی از این دستاوردها گفت و گویی با لطف اله هنگی، مدیر عامل شرکت پالایش نفت تهران انجام دادهایم که در ادامه میخوانید:
شرکت پالایش نفت تهران قبل از انقلاب اسلامی احداث و نخستین واحد آن در سال 1347 با ظرفیت 85 هزار بشکه در روز و واحد دوم نیز در سال 1352 با ظرفیت 100 هزار بشکه در روز راه اندازی شد. «بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در دو مرحله تغییراتی در ازدیاد ظرفیت تولید صورت گرفت. با توجه به اینکه ظرفیت اسمی پالایشگاه 230 هزار بشکه در روز است، روزانه 250 هزار بشکه در روز پالایش نفت خام انجام می گیرد. علاوه بر ازدیاد ظرفیت، کیفی سازی محصولات نیز در دستور کار قرار گرفت و اکنون موفق به تولید گازوئیل یورو 4 شدهایم، ضمن آنکه گازوئیل یورو 5 زیر 10 ppm را نیز تولید میکنیم.»
هنگی ادامه میدهد: «در زمینه طرحهای توسعه پالایشگاه، واحد بنزین سازی نیز به این مجموعه افزوده شده است و جزء نخستین پالایشگاههایی هستیم که روی کیفی سازی بنزین، گازوئیل و نفت سفید کار کرده ایم و از سال 1391 تا کنون این واحدها با ظرفیت کامل در سرویس قرار دارند.»

راه اندازی واحدهای کیفی سازی
پالایشگاه تهران هم اکنون با پالایش 250 هزار بشکه در روز نفت خام، حدود 13.5 درصد از ظرفیت پالایشی کشور را به خود اختصاص داده است. این شرکت فراوردههای گوناگونی به بازار عرضه میکند که مهمترین آنها گاز مایع، بنزین، نفت گاز، نفت سفید، سوخت جت سبک و سنگین، روغن خام، خوراک قیرسازی، نفت کوره و گوگرد است. مدیر عامل شرکت پالایش نفت تهران با اشاره به تولیدات این شرکت میگوید: « در گذشته 40 تا 50 تن گوگرد در روز تولید میکردیم که بعد از راه اندازی واحدهای کیفی سازی اکنون 160 تا 170 تن گوگرد در روز از بنزین، گازوئیل و نفت سفید گرفته میشود و به مشتریان داخلی و خارجی فروخته می شود.»

تامین 90 درصد تجهیزات از داخل
این پالایشگاه در کنار توسعه و بهبود کیفیت محصولات از بحث خودکفایی دور نمانده است و بین 80 تا 90 درصد تجهیزات مورد نیاز خود را از صنایع داخل تامین میکند، هنگی در این زمینه می‎گوید: «با استفاده از روش مهندسی معکوس اکثر تجهیزات قدیمی مانند پمپ، توربین و ...پالایشگاه را تعمیر کردهایم و دیگر نیازی به شرکتهای خارجی نداریم، امیدوارم بتوانیم در آینده نزدیک وابستگی کمی که در تامین برخی تجهیزات داریم به صفر برسد.»
او با اشاره به یکی از دستاوردهای مهم این پالایشگاه ادامه میدهد: «در گذشته کاتالیست ها را از شرکتهای خارجی تامین میکردیم و اکنون با اتکا به صنایع داخلی توانستهایم آنرا بومی سازی کنیم. این کاتالیست به ترتیب در پالایشگاههای اصفهان، ستاره خلیج فارس و تهران مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین چند شرکت روی نانو کاتالیستها کار میکنند و در این زمینه نیز موفق بوده اند.»

تولید ضد یخ در سوخت هوایی
هنگی در ادامه علاوه بر موارد ذکر شده به دیگر دستاوردهای شرکت پالایش نفت تهران بعد از پیروزی انقلاب میپردازد و می گوید:« از جمله آنها میتوان به خرید و نصب دستگاه آنالایزر آنلاین برای اندازه گیری آلاینده های هوا روی کوره های پالایشگاه، ارتقای ضریب ایمنی و مقاوم سازی تجهزات و دستگاه های پالایشی طرح خاموش کننده CBFI به جای گاز BCF در اطفای حریق، جایگزینی گاز طبیعی با نیتروژن در گاز پوششی مخازن، دستیابی به دانش فنی تولید ضد یخ در سوخت هوایی اشاره کرد.»

خودکفایی در تامین برق
شرکت پالایش نفت تهران در گذشته 7 واحد توربین بخاری به ظرفیت 50 مگاوات برق تولید میکرد اما در راستای برنامههای توسعه ای ازدیاد ظرفیت تولید برق در دستور کار این شرکت قرار گرفت و چهار توربین گازی 25 مگاواتی خریداری شد، به گفته او« با خرید توربینهای گازی ظرفیت اسمی تولید برق این پالایشگاه به 150 مگاوات میرسد، این درحالی است که تنها 40 تا 50 مگاوات برق تولیدی در پالایشگاه مصرف میشود، از این رو میتوان گفت که در تولید برق خودکفا شدهایم و دیگر نیازی به شبکه برق شهری نداریم، ضمن آنکه برقرسانی شرکت نفت پاسارگاد و بعضی از شرکت‎های همجوار را هم تامین میکنیم.» ضمناً برای امنیت شبکه برق پالایشگاه پروژه 30 مگاواتی برق شهر در حال انجام می باشد.

حفر 360 چاه جهت رفع آلودگی آب
تیم مدیریتی شرکت پالایش نفت تهران با آگاهی از مسئولیت‎های اجتماعی خود، نگاهی جدی به کاهش پیامدهای حاصل از فرایندهای تولیدی و محصولات نهایی در سراسر چرخه عمر آنها داشته و کاهش آلاینده‎های زیست محیطی و مخاطرات انسانی را به بخشی جدایی ناپذیر از ارزشهای محوری، اهداف کلان و اهداف استراتژیک خود تبدیل کرده است. این موضوع با نگاهی به پروژههای بهبود اولویتدار و اجرا شده در شرکت قابل تشخیص است. از مصادیق بارز آن نیز توجه مدیران و مسئولان شرکت به توسعه پایدار، قابلیت تولید دیزل با گوگرد کمتر از 10PPM، بنزین بدون گوگرد و نفت سفید با گوگرد کمتر از 40 PPM زودتر از سایر شرکت های پالایشی داخلی است.
در این راستا شرکت پالایش نفت تهران با توجه به اهداف زیست محیطی و دست یابی به استاندارد ایزو 14000 فعالیتهای متعددی انجام داده است که یکی از آنها تولید گازوئیل یورو 4 می باشد. به گفته مدیر عامل این شرکت« تمام محصولات تا سال 2020 مطابق با استاندارد یورو خواهد شد.»
او ادامه میدهد: «در گذشته با آلودگی های زیست محیطی آب رو به رو بودیم با وجود اینکه این آلودگی ها منشاء آن نامشخص بود لیکن با هماهنگی پالایشگاه تهران اقداماتی صورت گرفت که من جمله برای رفع آن از سال 1382 برای رفع آلودگی از آب های زیر زمینی 360 حلقه چاه حفر کردیم. ضمن آنکه در حال حاضر جهت رصد کردن آلودگی حدود 40 چاه دیگر هم اکنون در حال حفر است و به آن ها اضافه خواهد شد.
به گفته او «در حال احداث واحد تصفیه آب از پساب شهر ری هستیم تا بدین طریق آبی که از پساب شهر ری وارد پالایشگاه می شود را تصفیه و در صنعت استفاده کنیم، این پروژه از خرداد ماه امسال آغاز شده است و اکنون در حال اجرای پروژه هستیم و پساب شهر ری وارد پالایشگاه شده و جهت انتقال آن به فضای سبز و واحد تصفیه خانه نزدیک به دو سال طول میکشد تا این سیستم تصفیه خانه راه اندازی گردد تا مصرف آب شهری را کاهش دهیم. باید گفت این روش یکی از راههای جایگزین برای حفظ بقای شرکتهای پالایشی است.»
مدیر عامل شرکت پالایش نفت تهران از دیگر پروژههای زیست محیطی به استحصال مواد نفتی از آبهای زیر زمینی با حفر بیش از 314 حلقه استحصال چاه، نصب دو دستگاه سانتریفیوژ لجن نفتی و بیولوژیکی در واحد بازیافت آب، احداث دو واحد حذف نفت از آب برگشتی با ظرفیت 120 هزار متر مکعب در ساعت پالایشگاه شماره دو و 360 متر مکعب در ساعت پالایشگاه شماره یک و کاهش مصرف سوخت کوره تقطیر به مقدار BUt/HR 11.500.000 معادل کاهش انتشار 6 هزار تن گاز دی اکسید کربن در سال اشاره کرد.

صرفه جویی در مصرف انرژی
هنگی در پایان به برنامههای آتی شرکت پالایش نفت تهران می پردازد و میگوید: « این شرکت به منظور به حداقل رساندن گرمای آزاد شده در محیط از نظر صرفه جویی در مصرف انرژی، هزینهها و کاهش آلودگی هوا راهکارهایی از جمله اتصال شیرهای اطمینان واحدهای عملیاتی که با هوا باز میشود به مشعل پالایشگاه و کاهش تولید نفت کوره با احداث واحدهای جدید ارتقای سوخت را در دستور کار دارد.»