کاپیتان محمد تجلی – مشاور امور دریایی
در راستای اعمال تحریم بر هر کشوری که به دریای آزاد مرتبط می باشد، کنترل دریایی و محصور کردن ناوگان تجاری و قدرت حمل و نقل دریایی آن از اهم برنامه های کشور متخاصم و تحریم کننده بشمار میرود.
نظارت بر فعالیت دریایی، تردد کشتیرانی و کاهش حجم آن با اعمال قوانین دست و پاگیر بین المللی، و با آمار عملکرد بنادر آن در زمره ی ترفندهای کم کردن فضای تجارت خارجی کشور مدنظر می باشد. با تشدید برنامه های تحریم از سوی کشور آمریکا که ضربه به پیکر اقتصاد ایران میزند، محصور شدن شرکت های کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران IRISL و شرکت ملی نفتکش ایران NItC خود به تنهایی مقوله ی جداگانه ایست که رهاسازی بند تحریم از آنان خود راهکار جداگانه و تخصصی را میطلبد که باید مورد مطالعه، و با ازبین بردن نقاط ضعف و ایجاد راهکار مناسب و بها دادن به نقاط قوت در مقابله ی با آن گام برداری نمود. اهمیت این موضوع زمانی دو چندان میشود که بدانیم بدخواهان منطقه ای ایران عزیز در جنوب خلیج همیشه فارس همواره مترصد یافتن زمان و فرصتی بوده اند که از اقتدار ما کاسته و در این راه سرمایه گذاری عظیم نموده اند و در حال حاضر مجموعه ای از شرکت ملی انرژی ابوظبی، کمپانی نفت دبی، شرکت نفت رأس الخیمه و شرکت های کرسنت پترولیوم و شرکت نفت ادنوک جملگی در مسیر دستیابی به تانکرهای غول پیکر و رقابت منطقه ای با NItC اقدام و مشغول به فعالیت می باشند.
از دیرباز وسعت و توان حمل و نقل دریایی ایران عطف به شناورهای موجود در زمره ی بیست کشور توانمند و مطرح در این صنعت بوده است که بهره وری از شناورهای VLCC، Panamax، Suezmax و Aframax و شناورهای متفاوت دیگر نقش مهمی در صحنه ی اقتصاد ایران و استقلال آن بعهده داشته اند.
به توجه به موجودیت فعلی این شناورها و وسیع تر شدن تحریم ها از آبان ماه سال 1397، مسلماً تقلیل و کم کردن اثر مخرب آنها بر اقتصاد ایران، عزم و برنامه جدیدی را میطلبد که رئوس آن را میتوان به شرح زیر برشمرد:
* رفع نواقص فیزیکی شناورهای موجود و در صورت نیاز به بازسازی و بروزرسانی آنها وفق مقررات بین المللی توان موجود که هیچگونه محدودیتی از این باب متوجه این ناوگان با ارزش نگردد. با رعایت و پرداختن به برنامه های در دست اجرایی گذشته، افزودن شناورهای مناسب و رها سازی شناورهایی که نگهداری آنها مقرون به صرفه نیستند، میتوانند از ارجحیت بالاتری برخوردار باشند.
* تغییر و بهره وری از مدیریت جدید و غیر ایرانی در حفظ توان عملیاتی و ادامه ی امور اقتصادی مربوطه، با رعایت حفظ منویات و ارزش های مورد نیاز نظام اسلامی کشور و تازه نمودن روش های اداری و عملیاتی که بتوان از سرعت نفوذ تحریم و تخریب اقتصاد کشور کاست و یا به صورتی تحریم را حذف نمود تا شناورهای مورد بحث به حیات خود ادامه دهند.
*کشور ایران از اعضای صاحب اعتبار و منظم جامعه ی جهانی دریانوردی بوده که با بهره وری از نفوذ قدرت های صاحب امتیاز سیاسی در منطقه و جهان و ادغام در دکترین اقتصادی آنها، و منتفع سازی از حضور آنان در صحنه ی صنعت حمل و نقل دریایی ایران به صورت ایمن و آبرومند استفاده لازم را کسب نمود.
* مطالعه و ارزیابی احتمال واگذاری تعدادی از شناورهای مستعد از ناوگان ایران به شرکت های معتبر حمل و نقل نفتی دنیا و بهره مند شدن از حضور بهتر و گسترده تر ناوگان مورد بحث در بنادر دنیا و گستردگی تعاملات اقتصادی آن.
* تلاش در راستای استفاده بهینه و افزایش توان صادراتی و تحویل بیشتر از مواد نفتی از ترمینال های صادراتی و عملیات SWAP و جلوگیری از ایجاد مرکزیت دریایی و HUB در آب های جنوبی خلیج فارس و فعال سازی مرکز بانکرینگ در سلخ قشم.
موفقیت در این مسیر مرهون همفکری و همدلی دولت محترم و وزارت نفت و راه و ترابری و استفاده از توان صنعت بیمه کشور می باشد.