ظرفیت موجود در صادرات فرآوردههای نفتی به کشورهای منطقه و به‌ویژه افغانستان یکی از فرصت‌های مناسب ایران برای عبور از تحریم‌های نفتی است و رفتن به سمت تولید محصولات پترو پالایشگاهی می‌تواند نقش مهمی در جهت تحقق شعار رونق تولید ایفا کند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اوپکس به نقل از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، کشور افغانستان به دلیل عدم برخورداری از زیرساخت مناسب و عدم وجود مدیریت یکپارچه یکی از کشورهای واردکننده محصولات پتروپالایشگاهی به‌حساب می‌آید. ظرفیت موجود در صادرات فرآوردههای نفتی به کشورهای منطقه و به‌ویژه افغانستان یکی از فرصت‌های مناسب برای ایران جهت عبور از شرایط فعلی تحریم‌های نفتی است که رفتن به سمت تولید محصولات پترو پالایشگاهی می‌تواند نقش مهمی در جهت تحقق شعار رونق تولید در سال 1398 ایفا کند.
ظرفیتی که تحقق آن را باید در بازارهای منطقه‌ای و کشورهای همسایه ازجمله افغانستان جستجو کرد. کشوری که طبق گزارش‌های موجود در آینده نیاز مبرمی به مصرف این محصولات خواهد داشت و ایران می‌تواند به‌عنوان کشور همسایه نقش قابل‌توجهی را در صادرات این محصولات به افغانستان ایفا کند.
کشور افغانستان در زمره کشورهایی است که از واردکنندگان فرآوردههای نفتی است. مسافت‌های طولانی میان شهرهای این کشور و ضعف شدید ساختاری آن موجب شده تا افغانستان نتواند به‌عنوان کشور خودکفا در واردات محصولات پتروپالایشگاهی ایفای نقش کند. به‌علاوه عدم وجود مدیریت یکپارچه موجب بروز نوسانات قیمت سوخت در این کشور شده است. تا جایی که برای مثال بنزین در شهرهای مختلف این کشور باقیمت‌های متفاوت در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد و حتی در خود شهرها قیمت واحدی برای توزیع بنزین وجود ندارد.
در مورد کشور افغانستان نکته حائز اهمیت آن است که عمده سبد مصرف انرژی این کشور شامل گازوئیل و بنزین است جایی که به دلیل عدم توسعه مقدار قابل‌توجهی از برق به‌وسیله سوخت دیزل تأمین می‌شود و تا چند سال گذشته حدود 35 درصد برق کابل به‌وسیله ژنراتورهای دیزلی و همه برق شهر قندهار از همین طریق تأمین می‌شده است.
ژنراتورهایی که سوخت مصر فی آن‌ها گازوئیل بوده و همین علت نرخ واردات گازوئیل در کشور افغانستان را تا سه برابر بنزین بالا برده است. جدول زیر ترکیب درصد مصرف روزانه سوخت در افغانستان را نمایش می‌دهد.
*مصرف محصولات پالایشگاهی در افغانستان با تکیه بر واردات
هم‌اکنون ظرفیت پالایشی افغانستان 10 هزار بشکه در روز است که این میزان از ظرفیت پالایشی توسط دو پالایشگاه تأمین می‌شود. از این دو پالایشگاه یکی متعلق به هلدینگ غضنفرگروپ با ظرفیت پالایش روزانه 4 هزار بشکه نفت خام در استان بلخ و دیگری پروژه مشترک میان هلدینگ افغانستانی وطن و شرکت CNPC در استان جوزجان و با ظرفیت روزانه 6 هزار بشکه میباشد. لذا با توجه به وجود تنها دو پالایشگاه کوچک در افغانستان این کشور با کمبود عظیمی در محصولات پالایشگاهی روبه‌رو است بنابراین قسمت عمده‌ای از فرآوردههای نفتی موردنیاز این کشور از کشورهای همسایه وارد می‌شود.
از طرفی با نگاهی به آمار به‌وضوح می‌توان دید که مصرف بنزین در این کشور به‌شدت رشد داشته که طی سالیان اخیر این میزان به 4 میلیون لیتر در روز می‌رسد.
*بازار آتی محصولات پترو پالایشگاهی صادراتی به افغانستان
آنچه افغانستان را از سایر کشورهای منطقه متمایز می‌کند عدم وجود منابع نفتی و عدم وجود مدیریت یکپارچه برای توسعه و ساخت پتروپالایشگاه ها در این کشور است. همان‌گونه که ذکر شد این کشور به‌طور ویژه و اساسی نیازمند واردات محصولات پالایشگاهی است.
در مورد بازار فرآوردههای پتروشیمی و پلاستیکی در افغانستان نیز این کشور شدیداً به واردات مواد اولیه و حتی محصولات
نهایی وابسته است و نیاز خود در این حوزه را از طریق واردات از پنج مبدأ اصلی ایران، پاکستان، چین، امارات و ترکیه تأمین مینماید که در این میان، ایران و پاکستان همواره برای کسب مقام اول صادرات به افغانستان با یکدیگر در حال رقابت هستند. پیش‌بینی می‌شود که حجم بازار افغانستان طی سالیان آتی بزرگ‌تر شود. لذا در شرایط فعلی و نیاز مبرم کشور به ایجاد فرصت جهت عبور از تحریم‌های گلوگیر، افغانستان را می‌توان جزء کشورهای درجه اول در ظرفیت واردات محصولات پتروپالایشگاهی دانست که توجه به این موضوع می‌تواند علاوه بر تحکیم روابط سیاسی دو کشور عاملی مهم درگذر از شرایط فعلی تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران باشد.
هم‌اکنون بخش عمده‌ای از محصولات پالایشی در داخل کشور مصرف می‌شود و تحقق صادرات در بستر توسعه مجموعه‌های پترو پالایشگاهی محقق خواهد شد. آنچه حائز اهمیت است نقش تأثیرگذار وزارت نفت در تنظیم گری جهت توسعه پترو پالایشگاه‌ها در کشور است که گامی بسیار بلند در جهت شکوفایی اقتصاد بدون نفت خواهد بود که امید است در سال جاری و با نام‌گذاری سال 1398 به "رونق تولید" موردتوجه وزارت خانه ها علی‌الخصوص وزارت نفت قرار گیرد.
