نگاهی به اظهارات مدیر سابق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران در کتاب «ناگفته های فروش نفت» نشان می دهد نکات مطرح شده توسط زنگنه درباره دوره قبلی تحریم های نفتی آمریکا تفاوت زیادی با واقعیت دارد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اوپکس به نقل از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، بیژن زنگنه وزیر نفت در مصاحبه با خبرگزاری خانه ملت در تاریخ 18 خردادماه در پاسخ به سوالی درباره فرق تحریم‌های این دوره با دوره های قبلی چیست، گفت: «تحریم این دوره با دوره قبل تفاوت بسیار و تعیین‌کننده‌ای دارد، اولین نکته اینکه در دوره قبل میعانات گازی مشمول تحریم نبود و 20 کشور از آسیا، اروپا و آفریقا شامل ژاپن، چین، هند، مالزی، آفریقای جنوبی، کره جنوبی، سنگاپور، سریلانکا، ترکیه، تایوان، بلژیک، چک، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا، هلند، لهستان، انگلیس و اسپانیا دارای معافیت از سازمان ملل برای واردات نفت از ایران بودند و عدد و رقمی برای صادرات نفت ایران اعلام نکرده بودند، بلکه به این کشورها گفته بودند که تغییرات جدی در واردات نفت از ایران ندهید، اما در حال حاضر حتی یک کشور هم وجود ندارد که معافیت نفتی برای خرید نفت از ایران داشته باشد و حتی میعانات گازی نیز به لیست تحریم‌ها اضافه شده و تحریم‌های کشتیرانی و بانکی هم شدیدتر از دوره قبل شده است. همچنین کشور چین در دوره قبلی تحریم‌ها، واردات نفت خود از ایران را کاهش نداد، اما در این دوره بعد از ماه می هیچ برداشتی نداشته است».
این ادعاهای عجیب توسط وزیر نفت درباره دوره قبلی تحریم های نفتی در حالی مطرح می شود که سید محسن قمصری مدیر سابق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران که از فروردین ماه 90 تا تیرماه 91 و مجددا از مردادماه 92 تا دی ماه 95 در این پست مشغول به فعالیت بود، در بخش های مختلف کتاب «ناگفته های فروش نفت» (نوشته وحید حاجی پور، انتشار در سال 1396) اظهارات متفاوتی درباره شرایط تحریم در دوره قبلی داشته است که نشان می دهد ادعاهای زنگنه تفاوت زیادی با واقعیت دارد. در ادامه نگاهی به این مصاحبه قمصری می اندازیم:
در بخشی از این کتاب، مدیر سابق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران در پاسخ به سوالی درباره تحریم های نفتی گفت: «هر پالایشگری که نفت ایران را می خرید و مجوز خرید نداشت، به شدت تنبیه می شد، چینی ها در یک مقطعی از سال 93 حجم زیادی نفت برداشت کردند (بیش از سطح معین شده)، در نتیجه فشارهای آمریکایی ها مجبور شدند برای مدتی برداشتشان از نفت خام ایران را صفر کنند تا متوسط میزان وارداتشان به رقمی برسد که مورد نظر آمریکایی ها بود....به علت تحریم های تحمیلی، پالایشگاه های خاصی فقط مجاز بودند نفت ایران را بگیرند و این پالایشگاه ها هم مقدار مشخصی می توانستند نفت بخرند و هر 6 ماه یک بار موظف بودند 20 درصد از سطح واردتشان بکاهند» (صفحه 273).
در بخش دیگری از کتاب مذکور، قمصری در پاسخ به سوالی درباره میعانات گازی روی آب مانده در دوره تحریم گفت: «خرید میعانات گازی برای پالایشگاه ها همانند نفت خام ممنوع یا تحریم بود. در واقع تحریم خرید نفت خام عینا شامل خرید میعانات گازی هم می شد و شرکت های مستثنا شده در تحریم، صرفا مجاز بودند که سهمیه تعیین شده را فقط با خرید نفت خام یا خرید میعانات گازی و یا خرید ترکیبی از هر دو تامین کنند بدون اینکه اجازه داشته باشند از رقم سهمیه شان تخطی کنند...تولید گاز طبیعی هم تولید میعانات گازی را به همراه دارد و لذا در آن دوره برای جلوگیری از توقف تولید گاز، مجبور به ذخیره میعانات بودیم که نزدیک 350 تا 400 هزار بشکه در روز بود در حالی که در زمان تحریم با رعایت اولویت هایی که برای صادرات نفت خام (از نظر ما) وجود داشت، مقدار میعاناتی را که می توانستیم صادر کنیم (علی رغم درخواست برخی خریداران) مسلما کمتر از میزان تولید بود. در نتیجه مازاد آن را باید روی آب ذخیره می کردیم و چاره ای هم نبود» (صفحه 288).
همچنین مدیر سابق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران در پاسخ به سوال دیگری درباره تبعات امنیتی و زیست محیطی میعانات گازی روی آب مانده در دوره تحریم با توجه به کیفرخواست بابک زنجانی گفت: «دوره قبل که من بودم این روی آب بودن وجود داشت، شورای عالی امنیت ملی، رئیس جمهور، مقامات کشوری و خیلی ها فشار می آوردند که میعانات را زودتر بفروشیم ولی چون مصرف آن در ژاپن، کره و چین و امارات محدود بود، نمی شد کار خاصی کرد. قبل از تحریم، میعانات گازی ایران به اروپا هم صادر می شد عملا با شروع تحریم های اروپایی این بازار بزرگ را از دست داده بودیم» (صفحه 289).
در بخش دیگری از این کتاب، قمصری در پاسخ به سوالی درباره میزان فروش نفت خام ایران قبل از برجام گفت: «صادرات ما محدود به پنج کشور و فروش حدود یک میلیون بشکه در روز محدود شده بود بحث کاهش 20 درصد در هر شش ماه به ماخذ همان یک میلیون بشکه در روز داشت اتفاق می افتاد، شرکت ها و کشورهایی که مجوز خرید داشتند باید هر 6 ماه 20 درصد از حجم خریدشان کاهش می دادند که این کار را شروع کردند» (ص 301).
در مجموع، انتظار می رود وزیر نفت به جای تلاش برای تخفیف دادن غیرواقعی تحریم های نفتی دوره قبل، بر روی وظیفه اصلی این وزارتخانه در شرایط فعلی یعنی مقابله با تحریم های نفتی آمریکا با استفاده از تمامی ابزارهای موجود تمرکز نماید.