نرخ ارز در بازار آزاد و سامانه نیما به یکدیگر نزدیک شده است، وجود سامانه نیما به دلیل شفافیت در کار اشکالی ندارد.
محمد لاهوتی
باوجود همه نقدهایی که به سامانه نیما از سوی صادرکنندگان مطرح شده است، باید به محاسن و اهمیت وجود آن هم اشاره کرد. امروز هر صادرکننده ای یک حساب شخصی در سامانه بانک مرکزی موسوم به نیما دارد که به طور دقیق میزان ارز ناشی از صادرات کالا و میزان بازگشت آن، واگذاری آن به واردکننده و عرضه آن در سامانه را مشخص کرده است و مشخص است که هر بازرگان چقدر ارز نیمایی و یا 4200 توئمانی گرفته و چقدر ارز از صادرکننده خریداری کرده است. شفافیتی که امروز در این زمینه ایجاد شده، پیامد اقدام بانک مرکزی و ایجاد سامانه نیماست. بنابراین سامانه نیما یا هر نوع نظارت بانک مرکزی محل مناقشه صادرکنندگان نیست بلکه مطالبه آنان هم هست. به عنوان صادرکننده واقعی معتقدیم که هر کس از منابع کشور استفاده می کند و کالایی را صادر می کند باید آن را به چرخه اقتصاد بازگرداند و سامانه نیما می تواند شفافیت این روند را موجب شود.
اکنون که نرخ ارز در بازار آزاد و سامانه نیما به یکدیگر نزدیک شده است، وجود سامانه نیما به دلیل شفافیت در کار اشکالی ندارد. اما بحث صادرکنندگان درباره سامانه نیما به مسئله رفع تعهد ارزی باز می گردد. سامانه نیما یکی از ابزارهای مورد تایید بانک مرکزی در بازگشت ارز حاصل از صادرات است نه همه آن. اگر صادرکننده ای ارز را در سامانه نیما عرضه کند، رفع تعهد ارزی آن از سوی بانک مرکزی تایید می شود. اگر صادرکننده ای از ارز حاصل از صادرات برای واردات کالا مورد نیاز خود استفاده کند، با ثبت سفارش و تایید وزارت صمت و جهاد کشاورزی، باید رفع تعهد ارزی تایید شود. اگر صادرکننده ای اسکناس ارز را به بازارهای صادراتی می آورد و آن را به صرافی های مجاز عرضه می کند، این را هم باید رفع تعهد تلقی کرد.
مسئله واردکنندگان این است که الزام بازگشت 50 درصد ارز به سامانه نیما با توجه به تحریم هزینه هایی را به صادرکنندگان تحمیل می کند و بهتر است بانک مرکزی بپذیرد که بازگشت ارز از یکی از چهار روش یا ترکیب هر کدام از آن ها به منزله رفع تعهد ارزی تلقی شود. اکنون صادرکنندگان باید 50 درصد ارز حاصل از صادرات را به نیما بازگردانده و مابقی را از طریق روش های دیگر به چرخه اقتصاد بیاورند. صادرکنندگان اما به بانک مرکزی پیشنهاد کرده اند که الزام 50 درصد عرضه در سامانه نیما برداشته شده و روشهای دیگر هم مورد پذیرش بانک مرکزی قرار بگیرد. در این شرایط روند بازگشت ارز سرعت خواهد گرفت.