همزمان با ابلاغ قانون حمایت از توسعه صنایع پائین دستی نفت از سوی رئیس‌جمهور، تولید پارازایلین پتروشیمی بوعلی و بندرامام کماکان متوقف مانده و برای تامین خوراک پتروشیمی تندگویان کشتی‌ها دائما باید شرق به غرب خلیج فارس را پیمایش کنند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اوپکس به نقل از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، نگاهی به لیست طرح‌های در دست ساخت صنایع پتروشیمی خلیج فارس نشان از یک ناهماهنگی و سرگردانی تمام عیار در سبد محصولات و خوراک دریافتی دارد به طوری‌که از مجموع طرح‌های مهم در دست اجرای این هلدینگ شامل پالایشگاه بیدبلند دو، پالایش گاز یادآوران، الفین ایلام، متانول آپادانا، اتیلن گچساران، اوره و آمونیاک هنگام، اتیلن اکساید اندیمشک و غیره حتی یک طرح با خوراک مایع و محصولات زنجیره ارزش آن دیده نمی‌شود و این درست همان مشکلی بوده که صنعت پتروشیمی کشور با آن دست به گریبان است.
باید گفت که افراط و تفریط بزرگترین مشکل توسعه صنعت پتروشیمی ایران در طول یک دهه گذشته بوده است و با وجود در اختیار بودن سبد متنوعی از انواع خوراک‌های مایع و گازی هیچگاه توازن بین خوراک مایع و گازی شامل اتان، متان، پروپان، بوتان، نفتا و میعانات گازی وجود نداشته است و این غفلت تاریخی منجر به کاهش تاب آوری سبد محصولات میانی و نهایی پتروشیمی ایران در شرایط تحریم‌های غیرقانونی شده است.
براساس آمار و اطلاعات منتشر شده توسط مدیران صنعت نفت در 6 سال گذشته ظرفیت تولید میعانات گازی پارس جنوبی به بیش از 800 هزار بشکه در روز رسیده و به زودی با بهره برداری از پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس این ظرفیت بین 30 تا 50 هزار بشکه در روز افزایش می یابد و قطعا با بهره برداری کامل فاز 13 و 14 پارس جنوبی و غیره باید شاهد افزایش ظرفیت تولید میعانات گازی کشور به بیش از یک میلیون بشکه در روز باشیم.
افزایش ظرفیت تولید میعانات گازی یک فرصت بزرگ مقابل صنعت پتروشیمی و به ویژه هلدینگ خلیج فارس به‌عنوان بزرگترین بنگاه تولید و توسعه صنعت پتروشیمی بوده که از این ظرفیت نه تنها استفاده نشده که با تعطیلی دو واحد تولید «پارازایلین» در پتروشیمی بوعلی‌سینا و پتروشیمی بندرامام میزان آسیب پذیری و ریسک تولید گاز بالادست صنعت نفت به شدت افزایش یافته به عبارت ساده‌تر جای آنکه هلدینگ خلیج فارس به عنوان یک کاتالیزور ریسک تولید گاز را با مصرف بیشتر میعانات گازی کمتر کند، بیشتر کرده است.
* «آروماتیک»ها در هلدینگ خلیج‌فارس تعطیل می‌شوند؟
واحد پارازایلین پتروشیمی بوعلی مردادماه 1395 به دلیل یک حادثه از مدار تولید خارج شده که خروج این واحد از یک طرف و تاخیرهای دنباله دار ساخت و بهره برداری این واحد از سوی هلدینگ خلیج فارس تاکنون نه تنها منجر به افزایش ریسک تولید در بخش بالادستی صنعت نفت در شرایط تحریم شده که هزینه تولید محصولات نهایی و پرطرفدار پتروشیمیایی و پلیمری در ماهشهر را به شدت افزایش داده است.
پتروشیمی بوعلی از ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و 650 هزار تن محصول برخوردار بوده که پس از حادثه در واحد پارازایلین تولید سالانه 400 هزار تن از این خوراک پتروشیمی شهید تندگویان متوقف شد، به عبارت ساده تر با تاخیر در راه اندازی واحد پارازایلین پتروشیمی بوعلی و توقف تولید پارازایلین در این مجتمعموجب شده تا پتروشیمی تندگویان بزرگترین متضرر این حادثه باشد به طوری که برای تامین خوراک 468 هزار تنی پارازایلین این مجتمع عملا باید سه شرکت دست در دست یکدیگر داده تا خوراک یک مجتمع را تامین کنند.
پتروشیمی نوری به عنوان تولیدکننده، شرکت تجارت صنعت و به دنبال آن پایانه و مخازن پتروشیمی همگی بایدکمک کنند تا امکان تامین خوراک پتروشیمی تندگویان با کشتی از عسلویه به ماهشهر برسد و این درحالی است که فاصله پتروشیمی بوعلی و تندگویان به یک کیلومتر هم نمی رسد.
اما با توجه به تاخیرهای متعدد بازسازی این مجتمع، خوراک باید از فاصله بیش از 500 کیلومتری در آب‌های خلیج فارس پیموده شود تا خوراک تولید پت تامین شود. افزایش هزینه تولید پتروشیمی تندگویان از یک طرف، و بالارفتن ریسک تولید گاز از طرف دیگر موجب شده است که با توقف تولید واحد پارازایلین پتروشیمی بوعلی عملا میزان خوراک (میعانات گازی) دریافتی این مجتمع 25 تا 30 درصد کاهش یافته و هرچند مسئولان هلدینگ خلیج فارس تاکید می کنند که دریافت خوراک کاهش نیافته و صرف تولید زایلین می شود اما با توجه به بازار عرضه و تقاضای ضعیف زایلین به ویژه در آسیا و خاورمیانه، پتروشیمی بوعلی به دلیل پائین بودن اقتصاد تولید زایلین ها ترجیح می دهد که با ظرفیت پائین تر تولید داشته باشد.
همزمان با تاخیر سه ساله در راه اندازی واحد پارازایلین، تولید از واحد مشابه در پتروشیمی بندرامام هم با ظرفیت تولید سالانه 180 هزار تن محصول متوقف شده و مسئولان هلدینگ خلیج فارس دلیل توقف پارازایلین در بندرامام را پائین بودن اقتصاد آن دانسته و حتی خبر از تغییر کاربری این واحد می دهند.
به عبارت ساده تولید 580 هزار تن محصول مهم پارازایلن در منطقه ماهشهر متوقف شده اما کشورهای حاشیه خلیج فارس در همسایگی ایران یکی از صادرکنندگان بزرگ پارازایلین به چین هستند.
* «آروماتیک» حلقه مفقوده توسعه پتروپالایشگاه‌ها
به گزارش فارس، رئیس جمهور اخیرا قانون توسعه صنایع پائین دستی نفت را به وزارت نفت ابلاغ کرده است و بحث ساخت و توسعه پتروپالایشگاه‌ها در بین مسئولان کشور حسابی داغ شده است اما نباید فراموش کرد هدف از ساخت و توسعه پتروپالایشگاه صرف احداث واحدهای جدید و استفاده از خوراک بیشتر میعانات گازی نباشد بلکه مسئولان باید برای تکمیل و استفاده از ظرفیت های موجود در صنایع پتروشیمي کشور فکر کنند به ویژه آنکه هدف از توسعه پتروپالایشگاه‌ها بیش از آنکه تولید سوخت باشد تکمیل زنجیره‌های ارزش است.
در این بین، «آروماتیک» بزرگترین حلقه مفقوده توسعه پتروپالایشگاه‌ها در کشور بوده به طوری که با افزایش ظرفیت تولید میعانات گازی در پارس جنوبی و سایر حوزه‌های گازخیز کشور عملا استفاده بهینه ای از این ظرفیت نشده و در ساخت اکثر پتروشیمی ها صرفا استفاده از خوراک‌های مایع و گازی در دستور کار قرار گرفته است.
توقف تولید در پتروشیمی نوری به‌عنوان بزرگترین زنجیره آروماتیک نشان داد که صنعت پتروشیمی کشور چقدر در برابر کاهش و یا توقف خوراک‌های زنجیره آروماتیک شکننده بوده و باید برای تقویت این نقطه ضعف بزرگ تسریع در ساخت و راه اندازی واحد پارازایلین پتروشیمی بوعلی، تعیین تکلیف وضعیت واحد پارازایلین پتروشیمی بندرامام و تسریع در ساخت طرح پتروشیمی کیان در دستور کار قرار بگیرد.
پتروشیمی خلیج فارس به عنوان بزرگترین هلدینگ پتروشیمی کشور نقش غیرقابل انکاری در توسعه پتروپالایشگاه ها و اجرای رهنمودهای مقام معظم رهبری در تکمیل زنجیره های ارزش در این صنعت را دارد که مرور برنامه های توسعه‌ای این هلدینگ نشان می‌دهد که فعلا استراتژی مدون و مشخصی برای متنوع سازی سبد تولید و خوراک این هلدینگ وجود ندارد و تمرکز بیشتر صرفا بر توسعه و افزایش تولید خوراک و محصولات پایه گازی همچون اوره، آمونیاک و متانول است که باید در این زمینه اصلاحاتی صورت گیرد