عبدالصمد رحمتی - کارشناس بازار نفت و انرژی
سیگنال های اخیر بازار نفت و تحولات پیش رو در حال توسعه این تفکر است که کمر خمیده بازار نفت به این زودی زیر بار سیگنال های منفی که عمدتاً از تصمیمات ریاست جمهوری ایالات متحده نشات می گیرد قد علم نخواهد کرد. از سوی دیگر پیش بینی های کوتاه مدت در بازار نفت با لحاظ قوانین جدید حمل و نقل مرتبط با سازمان بین الملی دریانوردی (IMO) در اوایل سال 2020 نیز زیر سوال می رود چراکه به یقین این موضوع موجب افزایش تقاضا برای گازوئیل خواهد شد لیکن این موضوع احتمالاً تنها بخش کوچکی از بازار نفت و فرآوردهها را با کمبود مواجه کند. باید توجه داشت که ریسک رکود اقتصادی و تشدید بیشتر جنگ تجاری بین دو کشور ایالات متحده و چین نگرانی های اساسی در کوتاه مدت بازار نفت هستند. پیش از این نظر اکثریت کارشناسان حوزه نفت این بود که بعد از چند سال در نهایت با رشد کند عرضه و افزایش تقاضا قرار است بار دیگر قیمتهای بالای نفت به بازار نفت برگردد لیکن برآوردهای اولیه در سال جاری نشان میدهد که بازار نهتنها با کمبود عرضه نفت و جهش قیمتها مواجه نخواهد شد بلکه بازگشت مازاد عرضه به بازار نفت بسیار محتمل خواهد بود و سمت تقاضا با ضعفهای اساسی مواجه است. با تمام تفاسیر این سوال مهم مطرح است که اعضای اوپک پلاس تا چه مدتی توافق کاهش تولید را ادامه خواهند داد در حالی که حداقل تا الان به صورت موقتی موفق به بالا بردن سطح قیمت نفت شده اند و چشم انداز کوتاه مدت تقاضای جهانی نفت با توجه به عدم قطعیت های اقتصاد جهانی و جنگ تجاری گسترده بین چین و ایالات متحده ضعیف است. با ادامه جنگ تجاری اقتصاد کشور چین به عقب خواهد افتاد چراکه رشد اقتصادی کشور مذکور اخیراً 6.2 درصد رشد را نشان می دهد و ایالات متحده نیز نشانه هایی از کاهش رشد دارد. پس از آخرین اعلامیه آمریکا مبنی بر تعرفه 10 درصدی بروی 300 میلیارد دلار کالای چینی، جنگ تجاری بین ایالات متحده و چین دوباره از سر گرفته شد و در مقابل پاسخ چینی ها، متوقف نمودن واردات محصولات کشاورزی و اجازه کاهش ارزش ارز بود. بر این اساس ادامه وخیم تر شدن روابط تجاری ایالات متحده و چین می تواند رشد تقاضا را از 200 هزار بشکه تا یک میلیون بشکه در روز در سال 2020 کاهش دهد. پیش بینی تولید جهانی نفت در سال 2019 تا حد زیادی بدون تغییر ادامه خواهد یافت، لیکن براساس آمار شرکت های بین المللی مشاور انرژی، تولید در سال 2020 که شامل نفتخام، میعانات گازی و NGL است با افزایش 0.5 میلیون بشکه به 97.6 میلیون بشکه خواهد رسید که عمدتاً این تولید توسط کشورهای ایالات متحده، نروژ، برزیل و کانادا به وقوع خواهد پیوست. اوپک و متحدانش از ابتدای امسال تولیدشان را یک میلیون و 200 هزار بشکه در روز کاهش دادند و این گروه در نشست اخیرشان با تمدید این کاهش تولید به مدت ۹ ماه دیگر تا مارس سال ۲۰۲۰ موافقت نمودند. لیکن کشورهای بسیاری خارج از اعضای اوپک پلاس هستند که با افزایش تولید خود مسیر بازار نفت را تغییر می دهند. حال پیش بینی رشد عرضه برای سال 2020 چنانچه اعضای اوپک پلاس کاهش تولید خود را در سال بعد ادامه ندهند یا بیشتر نکنند کاملاً متفاوت و استثنایی است و بازار با رشد بیشتری در سال مذکور مواجه خواهد شد که پیش بینی ها حاکی از رشد حدود 600 هزار بشکه مازاد عرضه در بازار نفت است. با توجه به پیش بینی مذکور و به دلیل رشد بیش از حد عرضه جهانی نفت، خطر کاهش بیشتر قیمت نفت در سال 2020 طبیعی خواهد بود و این در حالی است که بازار نفت هنوز تاثیر مثبت IMO 2020 را بروی تقاضای جهانی نفت که به ارمغان خواهد آورد درک نکرده است. با این حال چانچه تاثیر IMO بروی تقاضای جهانی نفتخام کمتر از حد انتظار باشد مداخله اوپک مجدداً ممکن است در اوایل سه ماهه اول سال 2020 برای جلوگیری از عدم تعادل بازار نفت ضروری باشد. با در نظر گرفتن تمامی جوانب بازار نفت به نظر می رسد رشد تقاضای جهانی در نیمه دوم سال 2019 بهبود خواهد یافت و این در صورتی است که از سویی تعرفه جدید تجاری بین دو کشور آمریکا و چین در آینده نزدیک اعلام نشود و از سوی دیگر به دلیل تولید، صادرات و شاخص های تجاری ضعیف در سایر نقاط جهان می توانند موجب بهبود رشد تقاضا شوند. وضعیت بازار نفت در حال حاضر به گونه ای است که اضافه شدن یک تولید برنامه ریزی نشده به راحتی می تواند در کوتاه مدت چشم انداز بازار را دگرگون سازد.