نشست خبری اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت،گاز
و پتروشیمی ایران با حضور اصحاب رسانه در سالن اتحادیه برگزار شد و اعضای هیئت
مدیره آقایان فرزان گلچین نائب رئیس، حمید حسینی سخنگو، وحید شیخی عضو هیئت مدیره
و سعید رفیعی فر دبیرکل به سوالات پاسخ دادند :
** دکتر حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه :
·
با توجه به تحولاتی که بازار نفت و به‌تبع آن فرآورده‌های
نفتی در حوزه قیمت‌گذاری به خود دیده طی دوره‌های گذشته با کاهش 40 دلاری در نفت
کوره و نوسان قیمت نفت از 5 دلار تا 65 دلار شاهد بودیم که به نظر می‌رسد با روش‌های
جاری و همیشگی قیمت‌گذاری، بخش‌هایی از صنایع پایین‌دست به‌شدت دچار مشکل می‌شوند
. طی ماه گذشته نیز با توجه به افزایش قیمت همه فرآورده‌های نفتی و قیمت‌گذاری وزارت
نفت رشد بالایی داشته و بعضاً در وکیوم باتوم 44 درصد و در بعضی فرآورده‌ها با
افزایش 30 درصد مواجه شدیم و این کاهش در این ماه نیز باعث گردیده که اتحادیه نشست
خبری خود را با موضوع فرمول قیمت‌گذاری خوراک برگزار نماید .
·
شرکت نفت با واگذاری صنایع پایین‌دستی پالایشگاه‌ها، خود را عملاً از مسئولیت
بخش پایین‌دستی و قیمت‌گذاری فرآورده‌ها کنار کشیده و تنها قیمت نفت را تعیین می‌کند
و قیمت‌گذاری را به عهده پالایشگاه‌ها گذاشته است و انجمن صنفی پالایشگاه‌ها با
توجه به وضعیت و فرمول قیمتی را برای فرآورده‌ها تعیین می‌کنند . مشکل اینجاست که
خود پالایشگاه‌ها در فرمول قیمت‌گذاری نفت خام ابهام دارند . اگر هم‌اکنون شرکت
نفت قیمت‌های واقعی فروش را ملاک قرار دهد قطعاً تخفیف‌های خیلی بیشتر از 5% فوب
خلیج‌فارس خواهد بود این موضوع باعث شده که پالایشگاه‌ها احتیاط کنند ولی آخر کار
پالایشگاه‌ها همیشه امتیاز را می‌گیرند و به‌طور مثال پالایشگاه اصفهان سال گذشته
7 درصد یعنی 155 تا 160 میلیون دلار سود از فروش خالص داشته است . پس در موضوع
کنار کشیدن شرکت نفت از بحث قیمت‌گذاری پایین‌دست و برخورد با ابهام شرکت نفت با
پالایشگاه‌ها ازجمله اشکالات مطرح این بخش می‌باشد .
·
با توجه به اینکه نظام رگولاتوری در صنعت نفت حادث نشده است، شرکت نفت باید
دخالت کند و با نوسانات بازار که فشارش را بخش خصوصی متحمل می‌شود، مبارزه نماید .
اگر هدف حفظ اشتغال و بازار صادراتی است ، اعمال این‌چنینی باعث از بین رفتن بازار
می‌شود . به‌طور مثال با این فضای کسب‌وکار ، عراقی‌ها به‌شدت به بازار قیر کشور
واردشده‌اند و کل بازار ترکیه را نیز از دست فعالان ایرانی گرفته‌اند .
·
با توجه به اینکه از اول سال آینده بحث IMO و مازوت را با
آن مواجهیم که نمی‌تواند در بازار صادراتی مورداستفاده قرار بگیرد، وقت آن است که صنایع پایین‌دست را تقویت کنیم .
·
برای برون‌رفت از روابط مالی دولت و پالایشگاه‌ها، پیشنهاد می‌شود که دولت و
پالایش و پخش قرارداد کارگزاری با پالایشگاه‌هایی که متعلق به خودشان نیست ببندند
و این پالایشگاه‌ها در برابر هر بشکه نفتی که پالایش می‌کنند کارمزد بگیرند. شرکت
نفت اگر بتواند رابطه مالی خود را در بودجه امسال بر مبنای کارمزدی با پالایشگاه‌ها
طراحی بکند خیلی از مشکلات مرتفع می‌شود و پالایشگاه‌ها در قیمت‌گذاری دخالتی
نخواهند داشت . همچنین همه اختیارات پالایشگاه‌ها و قیمت‌گذاری به پخش و پالایش
برمی‌گردد و شرایط قیمت‌گذاری و چانه‌زنی نیز پرنوسان نخواهد بود.
** دکتر فرزان گلچین : نائب رئیس هیئت‌مدیره اوپکس
·
در برهه‌ای قرارگرفته‌ایم که تحریم‌های ناعادلانه با تصمیمات اشتباه عامدانه
درهم‌آمیخته شده است . اشتباهاتی که در این دو دوره در حال رخ دادن است بعضاً
تکرار اشتباهاتی است که در دو دوره قبل‌تر و در کابینه‌های نهم و دهم شاهدش بودیم.
در دوره‌های قبلی به‌سرعت چاره‌اندیشی می‌شد ولی در این دوران به نظر می‌رسد
پاییزی بس طولانی را آغاز کرده‌ایم .
·
تغییرات قیمت خوراک که توسط مدیران جوان در بدنه وزارت نفت اتخاذ می‌شود منجر
به بروز مشکلات عدیده‌ای شده است که اثرات این تصمیم‌گیری‌های اشتباه به‌راحتی
جبران نخواهد شد . بدون مطالعه و بدون مشورت با بخش خصوصی واقعی یک افزایش فرمایشی
صورت می‌گیرد و با ایجاد واکنش‌های منفی به دنبال چاره‌اندیشی هستیم . این تکرار
تصمیمات اشتباه توان و رمق بخش خصوصی را گرفته است و این بنیه ضعیف درنهایت اساس و
بنیان اقتصاد کشور را تهدید خواهد کرد .
·
از اصحاب رسانه توقع داریم که مطالبات بخش خصوصی را به‌طور مکرر و نه گسیخته
منعکس نماید و این مانورها در قالب و چارچوب همکاری متقابل بین بخش خصوصی و اصحاب
رسانه تکرار گردد و منجر به گشایش اقتصادی گردد .
·
رگولاتوری فقط
مختص یک صنف نیست رگولاتوری تدوین و تنظیم قوانین و مقررات در تمام سطوح است یکی
از مشکلات اقتصاد ما نبود مرجع است، مرجعی با حضور کلیه اندیشمندان دانشگاهی و
سیاسی و اقتصادی کشور که باعث ایجاد چالش در اقتصاد کشور شوند و در تصمیمات نقش
محوری ایجاد نمایند.
** سعیدرفیعی
فر : دبیر کل اتحادیه اوپکس
·
همان‌طور که اطلاع دارید در سه سال گذشته با اعمال نرخ
تسعیر ارز و ضریب افزایش قیمت نفت خام بحرانی ایجاد گردید که حوزه فعالیت واحدهای پایین‌دست
را دچار آسیب اساسی نمود . از همان زمان با اعلان مواضع اتحادیه خوشبختانه وزیر
نفت با پیشنهادهای اتحادیه موافقت نمود و موضوع حل‌وفصل گردید . با توجه به افزایش
شدید ارز و پایه‌گذاری ارز 4200 تومانی ، منشأ آشفتگی فساد در بخش‌های مهمی از
اقتصاد خصوصاً" در صنایع نفت ، گاز و پتروشیمی و صادرات گردید . در این خصوص
نیز اتحادیه پیشنهاد عدم دخالت دولت در تعیین قیمت ارز و سامانه نیما را دارد که
در سال کنونی با پیگیری‌های مختلف ، بانک مرکزی و دولت اجازه دادند بازار به تعادل
برسد و در طی چند ماه گذشته نیز به ثبات ارزی برسیم . با تعادل قیمت ارز درآمدهای
دولتی نیز افزایش پیدا کرده است ، بخش
صادرات و بخش فروش نفت به پالایشگاه‌های داخل کشور و بخش واردات که به دلیل تحریم‌ها
درآمد چندانی نصیب دولت نکرده است . دولت با فروش 2/120/000 بشکه نفت خام به پالایشگاه‌های کشور مبلغی را به‌طور
مشخص به خزانه‌اش واریز می‌کند و در استحصال آن‌ها چهار ماده اصلی از قبیل
گازوئیل و بنزین و ... مصرف‌شده و مابقی به‌عنوان
خوراک صنایع پایین‌دست فروخته می‌شود . با توجه به افزایش ارز درآمد دولت از محل
فروش داخلی 2/120/000 بشکه نفت مبلغی بالغ‌بر 700 میلیارد تومان در روز درآمد
داشته است . با این کیفیت و با روند افزایش درآمد دولت ، بخش پایین‌دست نمی‌تواند
به هر قیمتی که دولت تعیین می‌کند خوراک را تأمین کند و در نامه‌ای که به معاون
اول رئیس‌جمهور ارائه شد درخواست گردید که قیمت فروش را بر اساس قیمت واقعی و همان
قیمتی که در بندرعباس معامله می شود بگذارد و عددی واقعی را در فرمول قرار دهد که پالایشگاه‌های
مادر از آن منتفع شده و این انتفاع به پالایشگاه‌های میانی و پایین‌دستی تسری
گردد. این خواسته فوری اتحادیه بوده و بر اساس آن
اتحادیه نه‌تنها هیچ رانتی را نمی‌خواهد بلکه در همه مقاطع مخالف شدید رانت بوده
است .
·
سقف رقابت باید برگردد به حالت قبل ( ده درصد ) . رقابت منفی و مثبت باید حتما مورد قبول واقع شود تا کشف قیمت واقعی باشد .
·
یکی از خواسته‌های اتحادیه آزادسازی قیمت نفت کوره و سفید است .این درخواست
که مستقیماٌ منافع آن برای دولت هست عملیاتی نگردیده است .
·
منظور اتحادیه
از بیان رگولاتوری، حضور بخش خصوصی واقعی متشکل از کلیه نمایندگان نفتی، دانشگاهی،
قضایی و اقتصادی است با این وصف و با ایجاد قیمت واقعی فروش در فرمول و ایجاد نهاد
رگولاتوری، به خوبی می توان این فرمول را به بحث و نقد قرارداد و کارشناسی نمود.
** وحید شیخی : عضو هیئت‌مدیره اتحادیه اوپکس
·
با توجه به
اینکه در فرمول قیمت‌گذاری قید شده است نرخ فروش فوب محاسبه گردد و نرخ فروش نفت
خام و فرآورده‌ها هم در فوب مشخص است ریسک معاملات پایین‌دستی‌ها کمتر شده و
زنجیره پالایشگاه‌های مادر، میان دست و پایین‌دست سهم خود را از فرآورده‌ها خواهند بود.
·
متأسفانه تعهدات ارزی ، ارزش‌گذاری‌های بی‌منطق گمرک بر روی فرآورده‌ها، وضعیت
تحریم و مشکلات حمل‌ونقل دریایی ، مشکلات جابجایی و ارز حاصل از صادرات باعث
مشکلات عدیده در فضای کسب‌وکار و تولید و صادرات شده است.
·
با توجه به اینکه به پالایشگاه‌ها اعلام‌شده که تا سقف توانشان تولید کنند که
باعث انباشت فرآورده‌ها شده است و پالایش دچار مشکل می‌شود و به‌تبع آن پالایشگاه‌ها
هم ضرر می‌کنند . در صورت افزایش مصرف فرآورده‌ها و اصلاح فرمول با توجه به
مشکلاتی که در بودجه برای دولت حادث‌شده بتوان این مشکلات مالی را قبل از اینکه
فصل سرما شروع گردد مرتفع نمود .