🔻 امروز دوشنبه 29 مهرماه در روز کم خبر نفت در روزنامه ها، "دنیای اقتصاد" در گزارش جالبی به نقل از نشریه بین المللی فوربس، ضمن برشمردن ۱۰ تهدید در کمین خریداران آرامکو، به این پرسش پاسخ داده که چرا نباید در شرکت ملی نفت عربستان سرمایه‌گذاری کرد؟
1️⃣ ریسک‌های ژئوپلیتیک: تا پیش از حملات موشکی ۱۴ سپتامبر به مهم‌ترین تاسیسات نفتی عربستان، مساله اختلال عرضه از سوی عربستان سعودی به قدری که حالا اهمیت پیدا کرده، مورد نگرانی واقع نمی‌شد. اما پس از حمله به تاسیسات فرآوری نفت خام بقیق و میدان نفتی الخریص که نیمی از تولید روزانه نفت خام عربستان را به کما برد، این موضوع بر بازار نفت روشن شد که احتمال تکرار این حملات وجود دارد.
2️⃣ رشدی وجود ندارد: طبق گزارش فوربس، در تجارت بازارهای کالایی، یک شرکت کوچک می‌تواند به سرعت از نظر اندازه و ارزش رشدی دو برابری داشته باشد اما این اتفاق قطعا برای آرامکو نخواهد افتاد. میزان تولید آرامکو از ۲۰۱۴ به این سو روی حدود ۱۰ میلیون بشکه در روز ثابت بوده و طی ماه‌های گذشته کمتر هم بوده است.
3️⃣ نبود استقلال: بیل فارن، از مدیران بخش انرژی در RS Energy Group عقیده دارد آرامکو چه در اوپک فعال باشد و چه نباشد، تحت تاثیر پادشاهی سعودی و نه هیات‌مدیره این شرکت، به‌عنوان اهرم اصلی سیاست‌های نفتی عربستان سعودی عمل خواهد کرد.
4️⃣ تردید در ارزش‌گذاری: محمد بن‌سلمان همواره رقم ۲ هزار میلیارد دلار را به‌عنوان ارزش آرامکو قبول داشته اما نگاهی به دامنه سود سهام در بزرگترین و معتبرترین شرکت‌های نفتی جهان، نشان می‌دهد ۲ هزار میلیارد دلار از واقعیت دور است. با انجام یک حساب و کتاب ساده و برای به دست آوردن سودی ۵درصدی معادل ۷۵ میلیارد دلار وعده داده شده، ارزش آرامکو حدود یک و نیم هزار میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
5️⃣ وجود گزینه‌های دیگر: دنیا به غول‌های نفتی پرفروش و تحت کنترل دولتی که جنبه‌ای عمومی نیز دارند، نیاز ندارد. برای مثال گازپروم، پتروچاینا و پتروبراس هر کدام طی دهه گذشته رسوایی‌ها و فسادهایی را متحمل شده‌اند که ارزش آنها را تا ۴۰ درصد کاهش داده است. در این میان Equinor، غول نفتی نروژ که قبلا با نام Statoil شناخته می‌شد، به‌عنوان بهترین شرکت دولتی نفتی شناخته می‌شود اما با این وجود در یک دهه گذشته ۲۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است.
6️⃣ بدرفتاری با سرمایه‌داری: سرمایه تنها به جایی جذب خواهد شد که در آنجا رفتار مناسبی با آن انجام گیرد و تحت حمایت قانون باشد. عربستان در سال ۲۰۱۶ موفق به جذب ۴/ ۷ میلیارد دلار سرمایه خارجی شد اما این میزان در سال ۲۰۱۷ به ۴/ ۱ میلیارد دلار سقوط کرد. علت اصلی این اتفاق موج دستگیری ده‌‌ها نفر از ثروتمندان سعودی از سوی بن‌سلمان در سال ۲۰۱۷ بود. سال گذشته بانک جهانی رتبه سهولت سرمایه‌گذاری در عربستان را به ۹۲ در میان ۱۹۰ کشور دنیا تنزل داد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد کشورهای بیشتری با شرایط بهتر، برای سرمایه‌گذاری وجود دارد.
7️⃣ رقبای آمریکایی: در این گزارش، به مکان‌هایی مانند تگزاس یا نیومکزیکو به‌عنوان محل‌هایی امن برای سرمایه‌گذاری اشاره شده است. مزیت این نقاط به جایی مانند عربستان این است که حقوق مالکیت در این نقاط رسمی شناخته می‌شود و ریسک‌های ژئوپلیتیک آن نیز نسبت به منطقه خاورمیانه بسیار کمتر است. بنابراین شاید بد نباشد سرمایه‌گذاران به جای ورود به صنعت نفت عربستان، صنعت نفت آمریکا را مورد توجه قرار دهند.
8️⃣ تکلیف حقوق بشر چه می‌شود؟: قتل جمال خاشقجی در سال گذشته، همچنان به‌عنوان لکه‌ای تاریک در کارنامه دولت عربستان به شمار می‌رود که در برهه‌ای باعث عقب‌نشینی سرمایه‌گذاران از ورود به عربستان شد.
9️⃣ تاثیر فضای سیاسی بر جذب سرمایه‌گذاران: در کشوری که مخالفان سیاسی به راحتی دستگیر و قلع و قمع می‌شوند؛ در نهایت نظم برقرار نخواهد شد. حتی اگر مخالفان سیاسی و منتقدان خواستار حذف نظام سلطنتی نباشند و تنها به دنبال آزادی بیان برای توسعه و پیشرفت باشند، برخوردهای یکجانبه دولت مانع دست یافتن به این چشم‌انداز خواهد شد.
🔟 پایان دوران نفت: دنیا هرگز بیش از ۱۰۱ میلیون بشکه در روز نفت مصرف نکرده است. در چنین شرایطی به لطف پیشرفت در تولید نفت شیل آمریکا، حتی با وجود تحریم نفتی ایران و ونزوئلا از سوی آمریکا، دنیا هنوز با تهدید مازاد عرضه روبه‌رو است. حتی فرارسیدن نقطه اوج نفت نیز به دلیل عرضه ناکافی این کالا نخواهد بود، بلکه به دلیل به اوج رسیدن تقاضا و ورود آن به سراشیبی خواهد بود. انتظار می‌رود این اتفاق با توسعه خودروهای الکتریکی و توسعه انرژی‌های پاک، طی چند دهه آینده رقم بخورد. این اتفاق معنایی ندارد جز کاهش ارزش نفت و به همراه آن، ارزش ذخایر آرامکو.