🔻امروز چهارشنبه در نخستین روز از آبان ماه، "اعتماد" گفت و گویی با مسعود خوانساری، رییس اتاق بازرگانی تهران با محوریت یارانه ها، منتشر کرده است. خوانساری در پاسخ به این پرسش که "آیا تصمیماتی مانند افزایش قیمت سوخت و کاهش یارانه آن، به افزایش تورم منجر نخواهد شد؟" گفته: وقتی عملکرد دهههای اخیر را مرور میکنیم میبینیم که بهطور میانگین نرخ تورم در اقتصاد ایران بالا و بیش از 18درصد بوده است. در تمام 40 سال پس از انقلاب اسلامی که اقتصاد ایران بهتدریج دچار انباشت یارانههای متعدد آشکار و پنهان شده، نرخ تورم دو رقمی و اغلب فزاینده بوده است. تعداد سالهایی که نرخ تورم به سختی کمی پایینتر از 10درصد بوده و تکرقمی شده حتی به اندازه انگشتان یک دست هم نمیرسد. باوجود چنین تورم بالایی، اگر حتی فرض کنیم که اصلاح قیمتها و حذف برخی یارانههای غیرمجاز باعث ایجاد چند درصد تورم میشود، چقدر تفاوت در عملکرد کل اقتصاد ایران ایجاد میکند؟ بین تورم 21درصدی با 25درصدی چقدر تفاوت وجود دارد؟
🔻خوانساری در ادامه گفته: اما با این حال پاسخ درست این است که اولا در دفعات گذشته که اصلاح قیمت بنزین صورت گرفته، اثرات تورمی قابل اعتنایی مشاهده نشده و آنچه رخ داده نیز کوتاهمدت بوده است. ثانیا تداوم وضع موجود و تزریق منابع عظیم به نظام یارانهای، یکی از دلایل اصلی ناترازی بودجه دولت، کسری منابع و ایجادکننده تورم است. درواقع با حذف یارانهها از کسری منابع و ناترازی کاسته میشود و وضعیت تورم در میانمدت بهبود مییابد. تورم ناشی از ناترازی بودجه به خاطر پرداخت یارانههای سنگین و بیفایده، بسیار بیشتر و زیانبارتر از تورم اندک احتمالی ناشی از افزایش قیمت بنزین است. درخصوص واقعی کردن قیمت حاملهای انرژی مانند بنزین شاید اشاره به این نکته هم لازم باشد که حتی اگر به تمام آحاد ملت هم یارانه نقدی پرداخت شود (بهجای نظام کنونی پرداخت یارانه به خودرو و سهمیهبندی که باز هم براساس خودرو صورت میگیرد) هم تخصیص یارانه عادلانهتر خواهد بود و هم صرفهجویی بیشتری در مصرف بنزین صورت خواهد گرفت.
🔻رییس اتاق تهران همچنین گفت: اگر سیاستگذار تصمیم به اصلاح نظام یارانهای بگیرد و یارانههای نادرست را اصلاح و به معنای واقعی هدفمند کند، یعنی صرفا به اقشار آسیبپذیر و متضرر از اصلاح قیمت یارانه پرداخت کند، میتواند با استفاده از منابع حاصل از حذف یارانه، نسبت به افزایش یارانه نقدی این اقشار اقدام کند. در حال حاضر و در ساختار کنونی نظام یارانهای، فرد هر چه ثروتمندتر و از نظر مالی توانمندتر باشد، بیشتر یارانه دریافت میکند، چون بخش عمده یارانهها، یارانه پنهان است که در قیمت کالاهایی چون بنزین، آب، برق، نان و... تزریق میشود. به این ترتیب هر چه فرد پرمصرفتر باشد بیشتر یارانه میگیرد، یعنی یک خانوار ثروتمند که مثلا سه خودرو دارد بسیار بیشتر از یک خانوار فقیر حاشیهنشین از یارانه بهرهمند است و این کاملا نقض غرض و خلاف هدف اولیه اعطای یارانه است. با حذف یارانههای غیرضرور و زیانبار، عملا منابعی برای دولت حاصل میشود که میتوان بخشی از آن را برای کمک به اقشار آسیبپذیر و کمتربرخوردار که طی سالها و دهههای گذشته از طریق نهادهای مختلفی چون بهزیستی، کمیته امداد، وزارت رفاه و... شناسایی شدهاند، پرداخت کرد تا از این اصلاح قیمتی فشار مضاعفی متحمل نشوند.
🔻وی درباره منابع مالی آزادشده ناشی از اصلاح نظام یارانه ای هم گفت: بخشی از این منابع، میتواند برای کمک به خانوارهای کمتر برخوردار که به دلایل مختلف توان تطبیق با شرایط جدید را ندارند اختصاص یابد. نکته اینکه هرگونه یارانهای باید برای یک مدت مشخص درنظر گرفته شود وگرنه دوباره بحران کنونی گریبانگیرش میشود و یارانههایی داده میشود که پایانی برای آن متصور نیست و هیچکس توان قطع آن را ندارد. همچنین بخشی از منابع حاصله میتواند در زیرساختهای کشور هزینه شود که هم خیر و انتفاع عمومی دارد و هم باعث رونق گرفتن کسب و کارهای مربوطه و حفظ و حتی ایجاد اشتغال میشود. از طرفی دولت میتواند بخشی از بدهیهای خود را به بخش خصوصی مانند پیمانکاران و شرکتهای طرف قرارداد بپردازد، از بدهی خود به سازمانهای خدماتی مانند تامین اجتماعی که بهطور مستقیم به مردم خدمات میدهد، بکاهد و گزینههای دیگر که اثر مثبت بر اقتصاد خواهند گذاشت را دنبال کند. با حذف یارانهها، از کسری منابع و ناترازی کاسته میشود و وضعیت تورم در میانمدت بهبود مییابد. تورم ناشی از ناترازی بودجه به خاطر پرداخت یارانههای سنگین و بیفایده، بسیار بیشتر و زیانبارتر از تورم اندک احتمالی ناشی از افزایش قیمت بنزین است.