مصاحبه دنیای انرژی با مدیرعامل نفت پاسارگاد
در ابتدا اگر بخواهیم که مشکلات پیش رو را رتبه‌بندی نماییم باید چالش‌ها را در یک ساختار زمانی و محیطی بررسی کنیم. در حال حاضر تحریمها مشکل عمده شرایط اقتصاد کلان کشور هستند اما تحریمها تنها روی سکه مشکلات نبوده و بخش اعظمی از موانع به دلیل نبود زبان مشترک بین سازمانی است. سازمان‌های حاکمیتی هستند که با برنامه‌ها، بخشنامه‌ها و روندی که در پیش گرفته‌اند نه تنها تسهیلاتی در پروسه صادرات ایجاد نمی‌کنند بلکه گاهی اوقات مشکلات این راه را نیز تشدید می‌کنند. البته به گفته کارشناسان این سازمان‌ها، نظارت‌ها به دلیل پیشگیری از بروز تخلفات در واحدهای تولیدی است. اما مدیرعامل نفت پاسارگاد معتقد است در این حوزه نیز برخی کج‌سیلقگی‌ها رخ می‌دهد که مشکلات واحدهای تولیدی که اغلب صادراتی نیز هستند را افزایش می‌دهند. به گفته مسعود جبرائیلی، تعدد سازمان‌ها و نهادهایی که امر نظارت و یا متولی‌گری در حوزه‌های مرتبط با صادرات و تولید را بر عهده دارند، خود یکی دیگر از عوامل تشدید کننده چالش‌های تولید و صادرات است. برای مثال در حوزه تحریم ما به همه مشکلات ناشی از این موضوع واقفیم و انتظاری هم از سازمان‌های داخلی برای رهگشایی نداریم. اما موضوع اینجاست که هر زمان تحریمها تشدید شده است، مشکلات و موانع داخلی نیز افزایش یافته‌اند.
• ایجاد مشکل تا کجا؟
جبرائیلی در ادامه اشاره‌ای به پیگیری‌های نفت پاسارگاد از برطرف کردن چالش‌ها در سال گذشته کرد و گفت: تلاش کردیم با ریشه‌یابی مشکلات راهی برای کاستن از حجم موانع بر سر راه تولید و صادرات پیدا کنیم اما به لحاظ وجود موانع متعدد و بدلایلی نامعلوم شروع به ایجاد هجمه‌های فراوان بر علیه نفت پاسارگاد نمودند. برای مثال بحث ما بر این بود که در شرایط فعلی لزومی ندارد که محصول صادراتی قیر را در بورس کالا عرضه کنیم و باید همانند سایر شرکت‌های پتروشیمی، به خرید خوراک از بورس کالا بسنده کنیم. وی دلیل ناکارآمدی عرضه قیر صادراتی در بورس را عدم سازگاری شرایط بورس کالا با شرایط تحریمی دانست و گفت: در سال گذشته هم که درخواست کردیم روند را کمی تسهیل کنند، متهم به خروج از شفافیت شدیم و هجمه‌هایی علیه نفت پاسارگاد شکل گرفت. البته این تولیدکننده عنوان کرد که در واقع به قدری دغدغده‌ها و نگرانی‌ها در بخش تولید زیاد هست که فرصتی برای پرداختن به این موضوعات نداریم و منطقی نیست انرژی مجموعه را صرف پرداختن به موضوعات متعدد کنیم. ولی باید متوجه باشیم که حل این مسئله بسیار ساده است چراکه منشا خوراک و تولید ما بسیار شفاف بوده و مقاصد صادراتی نیز مشخص است در نتیجه دستگاه‌های دولتی باید زمینه‌هایی برای ایجاد تسهیلات در امر صادرات مهیا کنند. به گفته جبرائیلی از آنجاکه با پالایش و کاهش قوانین و مقررات می‌توان شرایط تولید و صادرات را بهبود بخشید، این وظیفه بر دوش دستگاه‌های متولی است تا در سال رونق تولید، سهمی در اجرایی شدن این امر خطیر داشته باشند.
• سازوکار بورس کالا در شرایط تحریم نیاز به بازنگری دارد
به گفته مدیرعامل نفت پاسارگاد، الزام خاصی در عرضه خوراک در بورس کالا وجود ندارد چراکه تکلیف خوراک صنایع پایین‌دست مشخص است دستگاه‌های زیرمجموعه وزارت نفت، همچون پالایشگاه‌ها اقدام به فروش آن می‌کنند که سازوکار این فروش کاملا تعریف شده و مشخص است. وی همچنین در خصوص کشف قیمت خوراک صنایع پایین‌دست نفت در بورس کالا نیز گفت: ما هیچ مخالفتی با سازوکار قیمت گذاری و کشف قیمت در بورس کالا نداریم اما اینکه هم در تامین خوراک و هم در عرضه یک محصول قرار باشد یک مسیر رفت و برگشت در بورس کالا طی شود، جای سوال است. هر تولیدکننده‌ای به دنبال آن است که هزینه‌های تولید محصول خود را کاهش دهد ضمن اینکه روند فعالیت مجموعه‌اش تسهیل شود. اما سوال اینجاست که در روند تولید فروش یک محصول، یک بار برای تامین خوراک و یک بار برای فروش محصول از مسیر بورس باید عبور کرد، چه توجیهی دارد؟ این درحالی است که مسیر رفت و برگشتی تامین خوراک و فروش محصول در بورس، هزینه‌های واحدهای تولیدی را نیز افزایش می‌دهد. مضافا بر اینکه در حال حاضر به دلیل شرایط تحریمی، بسیاری از خریداران مخصوصاً مشتریان خارجی حاضر به خرید شناسنامه‌دار از ما نیستند. به گفته جبرائیلی، زیرساخت‌های بورس کالا به نحوی نیست که ما بتوانیم به نیازهای مشتریان واقعی در شرایط تحریمی در آن سوی مرزها پاسخ دهیم.
این تولیدکننده از مسئولین بورس کالا درخواست دارد تا سازوکاری برای فروش محصول صادراتی در بورس تعریف کنند که نقل و انتقال مالی و همچنین مقررات دست و پاگیر در این بازار تسهیل شود. وی ضمن تاکید بر این موضوع که بورس مکانی برای شفافیت قیمت است گفت: ما اصلا بنایی برای خروج از شفافیت نداریم بلکه بحث اصلی بر سر تسهیل کردن شرایط و ایجاد بستری مناسب به جهت فروش هرچه بیشتر محصولات است چراکه در شرایط فعلی، سیستم بورس کالا به هیچ عنوان پاسخگوی نیاز عرضه‌کنندگان کالای صادراتی در این بازار نیست. برای مثال هر واحد تولیدی که برای فروش محصول در رینگ صادراتی بورس کالا شرکت می‌کند باید تمام مشخصات خریدارانش را در سیستم بورس کالا به ثبت برساند، که این موضوع در شرایط تحریمی مخالف خواسته مشتریان خارجی است. همچنین اگر بورس کالا خود را متولی عرضه محصولات در رینگ صادراتی می‌داند، باید سازوکار راهگشایی برای نقل و انتقال ارز حاصل از صادرات ایجاد کند که متاسفانه این سازوکار در بورس کالا وجود ندارد که تولیدکننده فارغ از مشکلات مضاعف ایجاد شده بتواند به امر تولید و فروش بپردازد چراکه در سرتاسر دنیا تولیدکننده دو وظیفه بیشتر ندارد، تولید و فروش. اما متاسفانه هم در بخش تولید و هم در بخش فروش، با مشکلات فراوانی روبرو هستیم که این موانع به دلیل حضور سازمان‌های متعددی است که هرکدام خود را متولی بخشی از وظایف تولیدکننده می‌دانند در صورتیکه به عقیده اینجانب حضور تعدادی از این سازمان‌ها در روند فعالیت واحدهای تولیدی غیرضروری است.
• نبود رگولاتوری، سرمنشا چالش‌های بخش خصوصی
جبرائیلی عامل اصلی ایجاد مشکلات و موانع در میان بنگاه‌های تولیدی و صنایع پایین‌دست نفت را نبود رگولاتوری عنوان کرد و گفت: اگر از همان زمان واگذاری شرکت‌ها به بخش خصوصی به موضوع رگولاتوری توجه می‌شد، بسیاری از مشکلات فعلی را شاهد نبودیم. به اعتقاد این فعال اقتصادی، باید یک سازمان متخصص و دارای یک پیشینه بسیار قوی مانند وزارت نفت، مسئولیت رگولاتوری صنعت پایین‌دست نفت را بپذیرد و روابط میان بخش خصوصی همچون اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی و انجمن‌های صنفی و بخش دولتی را تنظیم نماید. متاسفانه لطمه‌ای که در حال حاضر متوجه صنایع پایین‌دست نفت است، به دلیل نبود سازمان‌های تنظیم کننده روابط و مقررات مانند رگولاتوری است. جای خالی رگولاتوری در صنعت نفت به شدت احساس می‌شود و برای سرعت بخشیدن به اصلاحات رگولاتوری، اتحادیه ها نیز باید در جهت تشکیل این نهاد قدم‌های موثری بردارند تا بدین وسیله مشکلات بخش خصوصی را کاهش داده و تولید بهینه را در کشور مدیریت کرد.
• چرا سهم از بازار قیر را از دست دادیم؟
به گفته جبراییلی از اسفند سال ۹۶ تاکنون به دفعات مکرر در نرخ خوراک واحدهای قیرسازی افزایش قیمت داشتیم که بخشی از آن مربوط به تغییر مبنای نرخ ارز بود که تولیدکننده با این موضوع هیچ مخالفتی ندارند. اما بخشی از این تغییرات نرخ به تصمیمات برخی نهادهای قیمت گذار برمی‌گردد. از سویی دیگر در بهترین شرایط، ظرفیت تولید قیر ایران برابر با ۷ میلیون تن است که البته در آسیا، بازار مطلوبی برای فروش قیر ایران وجود دارد. اما به دلیل همین کج سلیقگی‌‌ها، در حال از دست دادن مشتریان خارجی خود هستیم بطوریکه در یک بازه زمانی ۸ ساله، سهم از بازار ایران در فروش قیر را از ۱۲ درصد به ۶ درصد کاهش یافته که این یک فاجعه است. البته این افت سهم از بازار قیر ایران در بازارهای جهانی، به دلیل محدودیت در تولید نیست، بلکه عدم ثبات در سیاست گذاری‌های تولید و تامین خوراک، عدم ثبات در سیاست‌گذاری‌های صادرات و عدم توجه به جایگاه برند قیر ایرانی در بازارهای آسیایی است که به مرور از دست داده‌ایم. از سوی دیگر به نظر جبراییلی، رقابت‌های غیرمنطقی که در داخل کشور که در بحث صادرات قیر وجود دارد نیز یکی دیگر از چالش‌های فعلی صنعت قیر است. باید توجه داشته باشیم که ما تنها صادرکننده قیر در آسیا نیستیم که با ایجاد شوک ۴۴ درصدی در افزایش قیمت وکیوم باتوم در مهرماه بازهم بتوانیم حرفی برای گفتن در میان رقبای منطقه‌ای خود داشته باشیم چراکه در حال حاضر نیز تعیین‌کننده قیمت در بازار جهانی قیرنیستیم و غیبت یک ماهه ایران در این بازارها، مساوی است با پُررنگ‌ترشدن حضور رقبا که دیگر از میدان به در کردن آن‌ها کار بسیاری دشوار‌ی خواهد بود.
جبرائیلی در ادامه تاکید کرد ورود وزارت نفت به بحث قیمت گذاری خوراک می‌تواند بسیاری از تنش‌های موجود در این زمینه را کاهش دهد. چراکه وزارت نفت دارای متخصصان باتجربه‌ای در زمینه قیمت گذاری فرآورده‌های نفتی است که باید از این پتانسیل موجود در بدنه وزارت نفت حداکثر استفاده را برد. مدیرعامل نفت پاسارگاد معتقد است: اگر وزارت نفت در بحث تعیین قیمت خوراک وکیوم باتوم و حتی در موضوع قیمتهای صادراتی قیر نیز ورود کند و بتواند نقش موثری را بازی کند، یقینا مشکلات صنعت پایین‌دست نفت کاهش می‌یابد. اما اشکال اینجاست که در حال حاضر وزارت نفت هیچ نقشی را در زمینه قیمت گذاری خوراک نمی‌پذیرد و زمانی هم که از سوی تولیدکنندگان پایین دست اعتراض می‌شود، اعلام می‌کنند که پالایشگاه‌ها به بخش خصوصی واگذارشده و وزارت نفت نقشی در قیمت گذاری ندارد. و در حال حاضر قیمت گذاری خوراک از سوی انجمن پالایشی تعیین می‌شود و وزارت نفت هیچ دخل و تصرفی ندارد. از نظر این فعال بخش خصوصی، اشکال قیمت گذاری کنونی نرخ خوراک، اتکا به فرمولی است که زمان زیادی از تصویب آن می‌گذرد و بسیاری از زیرساخت‌هایش دستخوش تغییر شده است. در گذشته بنابر مصوبه هیات دولت، قیمت گذاری وکیوم باتوم به هیات مدیره شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی واگذار شده بود و فرمول فعلی نرخ خوراک از آن زمان ایجاد شد که بحث تحریمها وجود نداشت و قیمتهای فوب قابل اتکا بود. ولی مشکل اینجاست که همان فرمولی که در مقطع گذشته با آن شرایط بنا شده بود، هم اکنون نیز هم از آن فرمول استفاده می‌شود که متاسفانه معضلات خود را نشان می‌دهد. از افت نرخ فیول گرفته تا مقررات جدید دریانوردی در خصوص ممنوعیت استفاده از نفت کوره با گوگرد بالا از جمله مواردی است که باید در فرمول جدید مورد توجه قرار گیرد. حتی کاهش شدید و بی رویه قیمتهای وکیوم باتوم نیز به بازارهای صادراتی آسیب میزند.
• ناتوانی در سیاست گذاری بلندمدت تولید در پی عدم ثبات در نرخ‌گذاری‌ها
جبرائیلی یکی از مشکلات قابل توجه صنعت پایین‌دست نفت را نبود ثبات در قیمت گذاری خوراک عنوان کرد و گفت: با شرایط کنونی که نرخ خوراک هر ماهه دستخوش نوسانات شدید از سوی انجمن پالایشی می‌شود، تولیدکنندگان صنایع پایین‌دست نمی‌توانند یک استراتژی بلندمدت برای آینده محصولات خود در پیش بگیرند. وی تاکید کرد: تولیدکنندگان با شرایط موجود تنها می‌توانند برای چشم‌انداز یک ماهه خود پیش‌بینی داشته باشند. اما مشکل تنها به این موضوع ختم نمی‌شود. بازارهای جهانی چون به تغییرات قیمتی ماهانه در ایران اشراف پیدا کرده‌اند و می‌دانند قیمت خوراک هر ۲۰ روز در ایران تغییر می‌کنند در نتیجه منتظر قیمتهای جدید از سوی ایران هستند و این خود سبب می‌شود که ما نیمی از ماه را از دست بدهیم چراکه مشتریان همواره در نیمه دوم ماه منتظرند که نرخ قیر صادراتی ایران تغییر کند که این موضوع سبب می‌شود ما در طول ماه مدت زیادی را از دست بدهیم.
• پیشنهاد یک تولیدکننده برای قیمت گذاری خوراک
مدیرعامل نفت پاسارگاد پیشنهادی برای تعیین نرخ خوراک صنایع پایین دست نفت به‌ویژه وکیوم باتوم داشت. وی عنوان کرد: یکی از چالش‌های فرمول فعلی، انحرافات شدید قیمتی است. از این رو محدود کردن انحراف و تغییرات شدید قیمتی می‌تواند بسیار موثر باشد چراکه ما هم با کاهش شدید قیمت مخالفیم و هم با افزایش بی‌رویه آن. از سوی دیگر محدود کردن تغییرات شدید قیمت خوراک می‌تواند به اعمال سیاستهای با ثبات در تعیین قیمت محصولات در یک دوره شش ماهه بسیار موثر باشد. در این حالت است که تولیدکنندگان و خریداران محصول می‌توانند آینده‌نگری و پیش‌بینی‌های درستی از آینده تجاری خود داشته باشند. در نتیجه به نظر جبراییلی آسیب‌هایی که هم اکنون گریبان صنعت پایین‌دست نفت را گرفته ناشی از عدم تصمیمات و سیاست‌گذاری واحد در حوزه نرخ‌گذاری خوراک است و سایر موضوعات مرتبط می باشد.
• چه شد که VR عراق جای قیر ایران را گرفت؟
در ادامه جبرائیلی به اثرات تغییرشدید قیمتی نرخ وکیوم باتوم بر بازارهای صادراتی ایران اشاره کرد و گفت: با افزایش ۱۰۰ دلاری قیمت قیر ایران در مردادماه، عراقی‌ها جای ایران را در بازار ترکیه گرفتند. و همین خلای که نتوانستیم بازار خود را در ترکیه حفظ کنیم، سبب شد تا عراق در بازار ترکیه نیز حضور پیدا کند و سهم ایران را از آن خود کند و در طی ۴ سال سهم از بازار خود را در ترکیه صد درصد افزایش دهد. اما مشکل به اینجا ختم نشده و شنیده شده است که اخیرا VR عراق وارد ایران می‌شود و در برخی صنایع تبدیلی داخل کشور که تا پیش از این از وکیوم باتوم‌های مرغوب ایرانی استفاده می‌کردند، مصرف می‌شود با توجه به کیفیت نا مطلوب و پایینVR عراق قطعاً آثار نا مطلوب آن را در طول زمان در بخشهای زیر ساختی مصرف قیر کشور و نیز کاهش ارزش برند قیر صادراتی ایران که از این VR استفاده می کنند شاهد خواهیم بود.
توجه به کیفیت محصولات صادراتی قیر و رعایت کلیه الزامات کیفی تولید قیر در صادرات باید به عنوان محور اصلی صدور مجوزهای صادراتی در نظر قرار بگیرد.
• مخالف قوانین حاکمیتی نیستیم
مدیرعامل نفت پاسارگاد در خصوص سیاستهای کلی و حاکمیتی این‌طور بیان داشت که: سیاستهای کلان کشور به درستی پایه‌گذاری می‌شود اما زمانی این سیاست‌ها برای صنایع مضر می‌شوند که سازمان‌های پایین‌دستی روش‌های گوناگونی را برای اجرای این سیاست‌ها به‌کار می‌بندند و تفسیر به رای می‌کنند. اینجاست که اثرات روانی مثبت سیاستهای درستی که در مجلس و دولت اتخاذ می‌شود از بین می‌رود و به ضد اثر تبدیل می‌شوند. وی معتقد است برای حل این معضل باید دست به کار مقررات‌زدایی بزنیم و از تعداد سازمان‌های پایین‌دست بکاهیم چراکه ما تولیدکنندگان مخالف سیاستهای دولت و مجلس نیستیم و خود را ملزم به حرکت در چارچوب این قوانین و سیاست‌ها می‌دانیم. اما شاخ و برگی که سازمان‌های متولی و مجری در پایین‌دست اضافه کرده‌اند، چالش‌هایی را برای صنایع و تولیدکنندگان بوجود آورده است.
• منافع صنفی در صنعت قیر نادیده گرفته می‌شود
مدیرعامل نفت پاسارگاد با اشاره به نادیده گرفتن منافع صنفی در صنعت قیر گفت: مشکل از آنجا ناشی می‌شود که بخشی از فعالان این صنعت به جای آنکه به منافع کلان چشم داشته باشند، به منافع بخشی و خرد خود نگاه می‌کنند که این امر حتما برای صنعت و صنف قیرسازان آسیب‌زا خواهد بود. نفت پاسارگاد تنها تولیدکننده قیر در کشور است که در سازمان بورس پذیرفته شده و تمام اطلاعات این شرکت در سامانه کد‌ال منتشر می‌شود. در نتیجه هیچ فردی نمی‌تواند ادعا کند که شرکت نفت پاسارگاد اطلاعات نهانی داشته و از رقبای خود پنهان می‌کند چراکه تمام فعالیت‌های ما در بورس کاملا شفاف است. اما از سویی دیگر ما به هیچ عنوان نمی‌توانیم به اطلاعات سایر رقبا در صنعت قیر دسترسی پیداکنیم. جبرائیلی همچنین تاکید کرد از آنجاکه دو شرکت نفت پاسارگاد و نفت جی از سوی دولت واگذار شده و خصوصی هستند، دولت موظف به تامین خوراک این دو مجموعه است اما نرخ خوراک در بورس کالا کشف می‌شود. اما اشکال اینجاست که نفت پاسارگاد به هیچ‌وجه در سازوکار کشف قیمت بورس کالا دخالت داده نمی‌شود و در رقابت خوراک وکیوم باتوم نقشی نداشته و مجبور به تبعیت از قیمت گذاری کشف شده است. و امیدواریم این روند به نحوی اصلاح شود که منافع همه طرف‌های صنعت و دولت و پالایشگاه‌ها در آن لحاظ شود.
• صدور بی‌منطق پروانه‌های تولید
مدیرعامل نفت پاسارگاد با تاکید بر اینکه یکی از مشکلات صنعت قیر، صدور بی‌حساب و کتاب پروانه تولید است، گفت: صدور بی‌حد و حساب این پروانه‌ها هم بخش خصوصی را گرفتار کرده، هم بخش دولتی و هم خصولتی را درگیر کرده است. اگر منطق و ضوابطی برای صدور پروانه‌های تولید معین می‌شد، الان در زمینه تخصیص خوراک چالش نداشتیم. زمانیکه پروانه ساخت واحدی را صادر می‌کنیم حتما باید میزان خوراک تخصیصی این مجموعه را نیز در نظر بگیریم. این درحالی است که بخش عمده‌ای از مجوزها و پروانه‌های صادر شده در صنف قیر از ظرفیت واحدهای خصولتی گرفته شده است. حال سوال اینجاست که وقتی یک شرکت دولتی واگذار می‌شود و برای آن خوراک تضمینی مشخصی لحاظ می‌شود، چرا باید شرکت‌های نوپا وجدید نیز در این میزان خوراک سهیم شوند؟ همین موضوع دلیل اصلی کاهش تولید قیر در مجموعه نفت پاسارگاد است. این کاهش تولید که از سال ۹۳ رقم خورده و خسارات وارده به 50میلیون نفر سهامدار شرکت نفت پاسارگاد را چه فردی پاسخگو است؟
• مشتری‌یابی به سبک نرخ‌شکنی
جبراییلی با تایید این موضوع که افرادی هستند با ارائه نرخ‌های پایین‌تر از قیمت قیر شرکت نفت پاسارگاد اقدام به فروش این محصول در بازار می‌کنند، گفت: متاسفانه یک آسیبی که به ما وارد می‌شود ، نرخ‌شکنی است. ما با افزایش قیمت قیر در داخل کشور به جهت اجرای پروژه‌های ملی مخالفیم اما همیشه این پیشنهاد را داده‌ایم که قیمتهای کف صادراتی توسط اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی مشخص شود و همه ملزم به رعایت این کف قیمتی شوند و کسی به خود اجازه ندهد از آن تخطی کند. از سوی دیگر باید بررسی شود که چطور شرایطی پیش می‌آید که نرخ صادراتی برخی محصولات قیر صادراتی پایین‌تر از قیمت محصول پاسارگاد قرار می‌گیرد. اینجاست که نهادهای نظارتی از جمله سازمان استاندارد باید وارد عمل شده و آزمایش کنند که آیا قیری که باقیمت پایین‌تر در بازارهای صادراتی به نام قیر ایران عرضه می‌شود، تمام شاخص های استاندارد را پاس می‌کند و یا با کیفیت پایین عرضه شده و به آبروی صنعت قیر ایران لطمه وارد می‌کند.
• رشد صادرات فرآورده های نفتی در زمان تحریم
جبراییلی با اشاره به تلاش روزافزون صنعتگران برای صادرات گفت: من شاهد هستم که همه فعالان صنعت پایین‌دست نفت با کوشش فراوان سعی در حفظ بازارهای صادراتی خود دارند. از این رو می‌توان امیدوار بود در همین شرایط تحریم نیز شاهد تداوم رشد صادرات فرآورده‌های نفتی باشیم.
• افول جایگاه قیر ایران در بازارهای آسیایی
مدیرعامل نفت پاسارگاد با ذکر این موضوع که در گذشته صادرات قیر ایران جایگاه سومی آسیا را داشت گفت: متاسفانه با چالش‌های موجود بر سر راه تولید قیر که اغلب داخلی هستند، جایگاه صادرات قیر ایران در بازارهای صادراتی به رتبه ششم تنزل یافته است و موانع داخلی تاثیرگذارتر از تحریم بوده‌اند.
جبرائیلی به افزایش شدید هزینه های خدمات بندری طی یکسال اخیر علیرغم شرایط سخت تحریمها اشاره و اعلام نمود هیچ سنخیتی بین این افزایش شدید هزینه ها با سیاستهای رونق تولید وجود ندارد.