افزایش سرمایه سنگین در نفت سپاهان

مساله خام‌فروشی و ایجاد ارزش افزوده از منابع خدادادی و ارزان کشور همواره دغدغه اصلی بوده است، این در حالیست که با ایجاد زنجیره ارزش و توسعه آن در همه بخش های صنعتی کشور از جمله صنعت روانکار می تواند ارزش افزوده فراوانی را نصیب کشور کند.
پالایشگاه شرکت نفت سپاهان به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان روغن پایه و فرآورده های حوزه روانکار کشور با تولید بیش از ۴۰۰ هزار تن روغن پایه و حدود ۷۰۰ هزار تن انواع فرآورده های روانکاری و محصولات جانبی است که در مرکز کشور و در استان اصفهان واقع شده است.
شرکت نفت سپاهان که در بازار سرمایه با نماد شسپا شناخته می شود، قرار است به تازگی از محصول جدید روغن موتور مگلوب که با استانداردهای روز دنیا به تولید رسیده رونمایی کند. معرفی این محصول بهانه ای شد تا با مهندس صفدرعلی اسدی؛ مدیرعامل شرکت نفت سپاهان در خصوص آخرین وضعیت شرکت، اوضاع بورس و سهام شسپا، چالشهای نرخ خوراک صنعت روانکار و همچنین موضوع طلب نفت سپاهان از شرکت ملی نفت ایران و موضوعات دیگر به گفت و گو بنشینیم. گفت و گوی تفصیلی خبرنگار آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی"نفت ما "،با مدیر عامل شرکت نفت سپاهان را در ادامه می خوانید.

برای شروع لطفا کمی راجع به وضعیت نفت سپاهان و میزان تولید و فروش شرکت توضیحاتی بفرمایید؟
شرکت نفت سپاهان یکی از چهار شرکت اصلی تولید کننده روغن و محصولات پایه وابسته به روغن در ایران و خاورمیانه است. نفت سپاهان بزرگترین شرکت تولید کننده روغن پایه گروه یک در خاورمیانه است.
این شرکت در سال ۱۳۸۱ از پالایشگاه نفت اصفهان جدا شد و در اختیار صندوق بازنشستگی نفت قرار گرفت. تولید اصلی ما روغن پایه است. ورودی خوراک حدود ۱۵ هزار بشکه در روز لوبکات است که وارد پالایشگاه می شود و ۳۵۰ هزار تن محصول روغن پایه(بیس اویل) می‌گیریم و متناسب با آن محصولاتی مثل اکسترکت و وکس را تولید می کنیم.
برای مثال تولیدات امسال ما حدود ۳۴۹,۰۰۰ تن بوده که از این بخش حدود ۱۱۸ هزار تن در داخل به فروش رفته و ۲۲۷ هزار تن هم صادر شده ‌است.

ارزش ریالی و میزان ارزآوری محصولات صادراتی چقدر بوده است؟
در هفت ماه اول امسال ۳۱۰۰ میلیارد فروش داشته ایم و ارزآوری ما ۸۰ میلیون دلار بوده است.

راجع به محصول جدید مگلوب و میزان ارزش و سودآوری این محصول برای شرکت توضیحاتی بفرمایید؟
در شرکت نفت سپاهان، پلنت محصول جدیدی را از پاییز سال گذشته شروع به احداث کردیم که تابستان امسال به بهره‌برداری رسید و در حال حاضر در حال انجام مقدمات کار و اخذ مجوزهای لازم از سازمان حمایت هستیم که با اتکا به خداوند متعال محصولات این واحد از اواخر آبان وارد بازار می‌شود. اسم این محصول جدید مگلوب است که در ۵ گرید وارد بازار می‌شود. این روغن، روغن روز دنیاست. با گرید SN و SN+ برای ماشین های روز دنیا طراحی شده و تاییدیه شرکت های بزرگی مثل بنز ، بی ام و، پژو، دایملر و ولکس واگن، را روی محصول داریم. تاییدیه روز است و روی قوطی محصولات هم ثبت شده است.

ظرفیت تولید محصول جدید مگلوب چقدر است؟و با توجه به کیفیت بالای این محصول قابلیت صادرات هم دارد؟
ظرفیت ما فعلاً طوری است که شاید بتوانیم نیاز داخل را تامین کنیم. ولی برای سال‌های بعد برای صادرات هم برنامه ریزی کردیم. یعنی در حال حاضر ظرفیت مد نظر ما ۱۰۰۰ تن است و سال بعد تا ۳۰۰۰ تن قابلیت افزایش ظرفیت را خواهیم داشت.

معرفی این محصول جدید تاثیری روی ارزش سهام دارد؟
البته قطعا ارزش افزوده دارد. ولی چون میزانش در مقایسه با کل میزان تولیدات شرکت نفت سپاهان عدد بزرگی نیست، نمی‌توان گفت موضوع اثرگذاری است. ولی طبیعتاً در سال های آینده که برای فروش بیشتر برنامه‌ریزی داریم حتما تاثیرگذار خواهد بود. بیشتر چیزهایی که روی سهام شسپا تاثیر گذار است، محصولات صادراتی مان است که از ابتدای تابستان امسال وضعیت خیلی خوبی داشتیم.

در خصوص سهام شسپا توضیح بفرمایید و اینکه آیا افزایش سرمایه خواهید داشت؟
ما در واقع دارایی های شرکت را تجدید ارزیابی کردیم. کار کارشناسی هم انجام شده و گزارشات هم ظرف یکی دو هفته آینده به دست شرکت می رسد ما فکر می کنیم از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت بتوانیم تا ۵۰۰ درصد افزایش سرمایه داشته باشیم که امیدوارم این اتفاق بیفتد.

با توجه به شرایط تحریم آیا مشکلی برای تامین خوراک وجود دارد؟
خوراک اصلی ما از داخل کشور تامین می شود و خوشبختانه در خصوص لوبکات تولید داخل مشکلی وجود ندارد اما در خصوص ادتیوهای وارداتی پیش بینی های لازم صورت گرفته و تمام ادتیوهای مورد نیاز امسال و سال آینده تامین شده است و نگرانی از این بابت وجود ندارد.

وضعیت نرخ خوراک صنعت روانکار به چه صورت است؟ با توجه به کاهش قیمت نفت و کاهش نرخ خوراک پتروشیمی ها نرخ خوراک روانکارها هم کاهشی داشته است؟
متاسفانه نه!پارسال سقف مواد اولیه که می خریدیم طبق مصوبه سازمان حمایت بالاتر از ۴۵۰۰ تومان نرفت. امسال در همین تاریخ نرخ مواد اولیه ما ۷۲۰۰ تومان است. یکی از مشکلاتی که داریم این است که نرخ مواد اولیه ما وابسته به نرخ FOB خلیج فارس HSFO است ولی قیمت محصولات داخلی ما بر مبنای قیمت گذاری سازمان حمایت است. از این نظر در تنگنا قرار داریم که امیدواریم مدنظر قرار بگیرد.

با توجه به رشد فروش خوبی که در ۷ ماهه نخست سال جاری داشته اید آیا این رشد فروش تا پایان سال ادامه خواهد داشت؟
این اعدادی که می‌گویم حسابرسی نشده است چون فقط ۶ ماه اول سال را حسابرسی کردیم ولی من هفت ماهه اول سال را می‌گویم.در ۷ ماه ابتدایی سال حدود ۳۱۸۰میلیارد تومان فروش داشتیم. سود خالص شرکت هم ۹۲۰ میلیارد تومان است که سود خوبی است. با توجه به اینکه کل سال گذشته حدود هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان بوده، سود این هفت ماه عدد بسیار خوبی بوده است. امیدواریم روند رشد سود شرکت ادامه داشته باشد و به عدد مطلوبی برسیم.

پیش بینی شما تا پایان سال چه میزان است؟
بالاخره بازار خیلی متفاوت است و امیدواریم به بالای ۱۵۰۰ میلیارد تومان برسیم.

موضوع طلب نفت سپاهان از شرکت نفت چیست و چه میزان است؟
این طلب برمیگردد به زمانی که شرکت نفت سپاهان مراوداتی را با شرکت نفت ملی داشت. آن زمان به خاطر تحریم ها قرار بود شرکت نفت سپاهان مقداری بنزین برای شرکت ملی نفت وارد کند. بر اساس این توافق شرکت نفت سپاهان اقدام به این کار کرد و چند محموله را تحویل شرکت ملی نفت داد. این کار باعث شد حساب‌هایی در این بین ایجاد شود. بر اساس رسیدگی هایی که بین دو شرکت انجام شد و به تایید سازمان بازرسی و سازمان حسابرسی رسید، چیزی حدود ۴۰ تا ۵۵ میلیون دلار از شرکت ملی نفت مطالبات تایید شده داریم. البته که این عدد کمی با عدد سازمان بازرسی کل کشور و سازمان حسابرسی متفاوت است.
امیدواریم که این را شرکت ملی نفت به شرکت سپاهان برگرداند. چون در حسابرسی داخلی وزارت نفت بررسی شده وبخشی از آن به تایید هم رسیده فکر می کنم مشکل خاصی نباشد و فقط تعیین زمان رخ دادن این اتفاق مانده است.

یعنی برای پرداخت مشکلی نیست؟
اینکه می گویم مشکلی وجود ندارد به این دلیل است که سازمان بازرسی کل کشور، سازمان حسابرسی کل کشور و سازمان حسابرسی داخلی خود وزارتخانه این مطالبات را تایید کرده است. قاعدتاً نباید مشکلی باشد. فقط مانده که این مطالبات را هیئت مدیره شرکت ملی نفت تایید کند و بازپرداخت انجام گیرد.


راجع به جایگاه صنعت روانکار ایران در دنیا و چشم انداز آتی این صنعت بفرمایید؟
بحث روانکار را به چند قسمت می توان تقسیم کرد. یکی تولید مواد اولیه است که برمی‌گردد به روغن پایه که ۴ و یا ۵ نوع روغن پایه در سطح دنیا تولید می شوند. عبارتند از روغن پایه گروه یک، دو، سه و چهار. این چهار نوع روغن بیشتر در سطح دنیا تولید می‌شوند. در تولید روغن پایه در ایران ما فقط گروه یک را تولید می‌کنیم و گروه‌های دیگر در ایران تولید نمی شوند.
یک پروژه داریم که امیدواریم اواخر سال ۱۴۰۱ به ثمر برسد. این پروژه روغن پایه گروه ۲ و ۳ را در ایران تولید می کند. فاز اول این پروژه حدود ۵۰ هزار تن ودر فاز دوم ۱۰۰ هزار تن است که نیاز ایران را تامین خواهد کرد. شاید یک مقداری را هم بتوان صادر کرد. مهندسی پایه این پروژه ۱۰۰ درصد و مهندسی تفصیلی ۵۶ درصد انجام شده و در حال حاضر وارد فاز خرید و اجرا شده که در ابتدای فاز است. مجموعاً شاید هر کدام از این دو فاز ۳ الی ۴ درصد پیشرفت داشته باشند. ما اولین شرکت در ایران هستیم که این پروژه را اجرا می کنیم. اگر این پروژه را اجرا کنیم مزیت خود را در بخش تولید روغن پایه به دنیا نزدیک می کنیم. یک بخش دیگری از روانکار به مواد افزودنی برمی‌گردد که در تولید روغن ها به شدت مورد استفاده قرار می گیرد. یعنی چیزی بیشتر از ۱۰ درصد که در ایران کاری نشده است. امیدواریم در سال های آینده در این موضوع هم فعالیتی انجام شود. البته ما یک سری کار تحقیقاتی داریم که این جا قابل ذکر نیست ولی امیدواریم توسعه پیدا کند و در آینده موفقیتی داشته باشیم. بنابراین اگر ما این ها را در مجموعه شرکت‌های داخلی بتوانیم ایجاد بکنیم، می توانیم بگوییم که صنعت مان را به تولیداتی که در دنیا وجود دارد رساندیم. ولی از لحاظ تولیداتی که فعلا انجام می‌شود روغن پایه گروه ۲ و ۳ و ادتیوها را از خارج کشور تأمین می کنیم. کیفیت روغن های تولیدی در داخل مشابه روغن های خارجی و شاید هم بالاتر از آن ها باشد. چون واردات روغن های خارجی موجود در بازار ایران در این شرایط تحریم زیر علامت سوال است. ولی روغن تولید داخل علی الخصوص در شرکت نفت سپاهان با مواد افزودنی کاملا خارجی و از بهترین انواع آن تأمین می شود. روغن گروه دو و سه مورد نیازمان را هم وارد می‌کنیم و سعی می‌کنیم روغن با کیفیت بالا را تحویل مشتریان دهیم.

همانطور که میدانید شیوع ویروس کرونا بر صنایع مختلف دنیا تاثیر منفی گذاشته است، آیا بر روند فعالیت شرکت نفت سپاهان هم تاثیری داشته است؟
بله، تاثیراتی داشته است. خصوصاً اول سال که این تاثیرات بیشتر بود. چند تاثیر داشت. یکی اینکه بازارهای بین المللی با رکود مواجه شدند و تقریباً می توان گفت اکثر پورت های کشورهای همسایه و کشورهای هدف ما بسته شد. این امر صادرات ما را با مشکلاتی مواجه کرد. قیمت روغن پایه که در آخرین فروشمان در سال گذشته حدود ۳۵ دلار بر تن بود در ابتدای سال به حدود ۳۷۵ دلار بر تن رسید. در نتیجه یک اثر خارجی و یک اثر داخلی داشت. در ابتدای سال رفت و آمدها واقعاً محدود شد. این محدودیت باعث شد پالایشگاه هایی که بنزین تولید می کردند، مخازن بنزینشان پر شود و مجبور شدند بعضی واحدهای شان را شات دان دهند. این باعث شد تامین مواد اولیه ما با مشکل مواجه شود. به اندازه ای بود که در خرداد ماه با حدود ۷۰ درصد ظرفیت مان کار کردیم. به تدریج این مشکلات بر طرف شد و الان به روال عادی برگشتیم و با تمام ظرفیت تولید می‌کنیم. ضمن اینکه تاثیرات دیگری هم روی بخش قیمت ها داشت که متاثر از کرونا و افزایش قیمت ارز بود.

چرا طی سالیان گذشته برای توسعه صنعت روانکار سرمایه گذاری نشده است؟
شرکت‌هایی به جز این چهار شرکت اصلی که در حوزه روانکار کار میکنند ، شاید کل مجموعه تولیدشان ۵۰ هزار تن در سال باشد. در صورتی که چهار شرکت اصلی اگر اشتباه نکنم چیزی حدود ۴۰۰ هزار تن در سال تولید می‌کنند. بنابراین تولید شرکت های کوچک که تعدادشان هم زیاد است خیلی کم است. انتظار نمی رود که در این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری ویژه‌ای روی بالا بردن سطح کیفی مواد اولیه انجام شود. این مسئولیت بیشتر به عهده چهار شرکت اصلی است که در این زمینه کار می کنند. که البته بستگی به وضعیتی که در شرکت حاکم است و اقتضائات زمان دارد که مدیران مربوطه تصمیماتی گرفتند. متاسفانه مجبور به کار بیشتر در این زمینه نشده است. به هر حال فعلاً ما تصمیمات خوبی را در شرکت سپاهان گرفتیم که یکی از پروژه‌های ما تولید روغن گروه دو است.
ما یک محصول فرعی داریم که حدود ۳۰ درصد از تولیدات ما را به خود اختصاص داده که اسم محصول اکسترکت است. هم به عنوان سوخت کشتی و هم به عنوان روغن لاستیک در لاستیک سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وضعیتی که ما تولید می‌کنیم گرید معمولی این محصول است. ولی اگر یک مقدار روی این کار کنیم و بخشی از آروماتیک هایش راجداکنیم تحت عنوان GREEN RPO یا آر پی اوسبز در می آید که در لاستیک سازی ها استقبال خوبی می شود.
یک پروژه ای هم داریم که در بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ تن در روز می توانیم اکسترکت را به گرین ار پی او تبدیل کنیم که ارزش افزوده بسیار خوبی هم دارد.

با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی جلوگیری از واردات کالاهایی که مشابه داخلی دارد و از آنجایی که تولیدات داخلی کیفیت بالاتری نسبت به کیفیت روغن موتورهای وارداتی مثل توتال و غیره دارد، چرا وزارت صمت از واردات اینگونه روغن موتورهای فاقد کیفیت جلوگیری نمی کند؟
پالایشگاه های تولید روغن کشور که شامل چهار شرکت اصلی هستیم اقدام ویژه‌ای در این زمینه انجام نداده ایم. واقعیت همین طور است که شما میفرمایید. چون الان روغن هایی که در ایران تولید می شوند جوابگوی تمام خودرو ها است. هیچ خودرویی نیست که ادعا کند روغن های تولید ایران کیفیت مطلوب و قابل استفاده ای ندارد. بنابراین این امر جزو سیاست دولت است که باید تصمیم‌گیری کند، مثل سابق واردات ادامه داشته باشد یا اینکه جلوی این ها را بگیرند. ضمن اینکه بعضی روغن ها که با مارک خارجی تولید می شوند روی این که هنوز همان کیفیت را دارند و یا اینکه با توجه به تحریم ها و مشکلاتی که وجود دارد با مبدا خارجی تولید می‌شود جای تأمل دارد.

علت اصلی افزایش روغن پایه در بازارهای خارجی چه بوده است؟
نمی توانم روی این موضوع خیلی اظهار نظر کنم . چون مواد هیدروکربنی معمولاً متاثر از قیمت نفت است. قیمت نفت در سال های گذشته خیلی افزایش پیدا نکرده و بنابراین قاعدتاً باید دلایل دیگری داشته باشد. در تولید روغن های گروه های ۱ و ۲ و ۳ از مواد سنتزی استفاده می کنند. شاید وابستگی زیادی به نفت نداشته باشد. قیمت هایش طبیعی است. یکی از دلایل افزایش قیمت روغن خارجی این موضوع می تواند باشد.

درپایان در خصوص دستاوردهای نفت سپاهان و اگر نکته ای هست که نپرسیدم بفرمایید.
امسال یک روغن جدید که بخشی از نیازهای بازار ایران را تامین می‌کند به بهره‌برداری رساندیم و از شنبه وارد بازار می شود. این یک موفقیت بزرگ در سال جهش تولید است. امیدوارم کمکی به رونق بازار کرده باشیم.
ما چهار پروژه فعال داریم که ارزش افزوده بسیار خوبی برای شرکت به ارمغان می آورد. یکی از این پروژه ها، پروژه پایانه صادراتی بندرعباس است. ما الان برای صادرات از مخازن اجاره ای استفاده می‌کنیم که در بوشهر واقع هستند. پایانه صادراتی که در بندرعباس آماده شود، صادرات محصولات صادراتی مان در آنجا انجام می‌شود. این پروژه بالای ۵۰ درصد پیشرفت داشته و سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید. شاید بخشی از آن آخر امسال به بهره‌برداری برسد. ولی کل پروژه سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.
یک پروژه فولی ریفاینر داریم که وکس هایی به عنوان محصول جانبی استفاده می شوند را تولید می‌کنیم. وکس‌هایی است که بالای ۲ درصد روغن دارند. اگر این پروژه را اجرا کنیم وکس ها به زیر نیم درصد روغن می رسند که ارزش افزوده خوب و کاربردهای ویژه ای دارد. پیشرفت مهندسی پایه ۱۰۰ درصد و مهندسی تفصیلی آن هم ۹۵ درصد انجام شده است. خریدش هم ۱۲ درصد پیشرفت داشته و اجرا هم از هفته‌های آتی شروع خواهد شد. انشاالله این پروژه اواخر ۱۴۰۰ و ابتدای ۱۴۰۱ به بهره‌برداری خواهد رسید.
پروژه دیگر ما تولید روغن گروه ۲ و ۳ اس که پیشرفت بسیار خوبی داشته است.
پروژه دیگرمان تولید اکسترکت سبز است. این پروژه را هم پیشرفت مهندسی پایه اش ۹۲ درصد انجام شده و وارد طراحی فاز تفصیلی شده ایم. این پروژه ابتدای ۱۴۰۲ به بهره‌برداری خواهد رسید.
امیدواریم با تلاش بهتر در ماه‌های آینده بتوانیم تولیداتمان را در سطح خوبی نگه داریم و هم بازار داخلی را خوب تامین کنیم و هم صادرات خوبی داشته باشیم.