میلیون ها بشکه نفت ایران به صورت شناور در دریا ذخیره شده است، کارشناسان با توجه به افزایش تقاضای بازار این نفت را متعادل کننده عرضه و تقاضا می دانند، برخی هم ورود این نفت به بازار را عامل کاهش قیمت نفت عنوان می کنند.
به گزارش اوپکس به نقل از رویترز، بهای نفت خام در بازارهای جهانی همچنان در حال افزایش است. نگاه‌ها متوجه ورود نفت ایران به چرخه بازار انرژی جهان است. عدم توانایی صدور نفت خام در سایه تحریم‌ها باعث افزایش نفت ذخیره شده ایران در مخازن و تانکرها شده است.
در آغاز هفته جاری دو عامل در افزایش بیشتر بهای نفت خام نقش مهمی ایفا کردند: شرایط برخاسته از ایام پساکرونایی و ایجاد وقفه در مذاکرات کمیسیون مشترک برجام.
خبرگزاری رویترز با انتشار گزارشی از سنگاپور خبر از افزایش بهای نفت خام در بازارهای جهانی داده است. بهای هر بشکه نفت برنت برای تحویل در ماه اوت به بیش از ۷۳ دلار رسید. بهای نفت وست تگزاس اینترمدیت نیز برای تحویل در ماه ژوئیه به مرز ۷۲ دلار برای هر بشکه نزدیک شد.
کارشناسان امور بازار انرژی بر این باورند که علت افزایش بهای نفت را باید بیش و پیش از هر چیز در ایام پساکرونایی جست. چرخ‌های اقتصاد در جهان به گردش افتاده و همین موضوع باعث افزایش تقاضا برای انرژی شده است.
از سوی دیگر، با نزدیک شدن ایام تعطیلات تابستانی در نیم‌کره شمالی و رفع برخی از محدودیت‌های کرونایی، تمایل به سفر در شهروندان این کشورها افزایش یافته و همین موضوع نیز بر افزایش تقاضای جهان برای نفت خام و دیگر مشتقات آن موثر واقع شده است.
گفت‌وگوهای وین بر سر احیای برجام نیز در افزایش روز دوشنبه ۲۱ ژوئن بهای نفت خام بی تاثیر نبوده است.
پس از اعلام وقفه در گفت‌وگوهای ناظر بر بازگشت آمریکا و ایران به تعهدات برجامی که گمان می‌رود ده روزه باشد، انتظارات درباره دست‌یابی به توافق تا حدودی کاهش یافته است.
اعلام این وقفه همزمان شده است با اعلام پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری در ایران. خبرگزاری آلمان در گزارش خود درباره افزایش بهای نفت خام به تاثیر تغییر سیاسی ایران در کسب توافق بر سر برجام اشاره کرده است.
در این گزارش از نگرانی‌های غرب نسبت به احتمال رویکرد متفاوت دولت رئیسی در مناقشه هسته‌ای ایران سخن رفته و آن را یکی از دلایل افزایش بهای نفت خام اعلام کرده است.
انتظار برای افزایش تولید نفت
پس از آغاز دور جدید گفت‌وگوها بر سر مناقشه هسته‌ای ایران در ماه آوریل سال جاری، بسیاری از کارشناسان از تاثیر ورود نفت و میعانات گازی ایران به بازارهای انرژی سخن گفته و اعلام کرده بودند که چنین امری می‌تواند باعث کاهش بهای نفت خام در جهان گردد.
اکنون ارزیابی کارشناسان بر محور دیگری می‌گردد. آن‌ها بر این باورند که نیاز جهان به انرژی در شش‌ماهه دوم سال جاری چنان افزایش خواهد یافت که افزوده شدن نفت ایران نیز نمی‌تواند تاثیری تعیین کننده در بهای نفت خام داشته باشد.
حتی برخی از کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که احتمال افزایش مجدد بهای نفت خام به ۱۰۰ دلار برای هر بشکه در سال آینده میلادی نیز منتفی نیست.
وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است که جمهوری اسلامی به محض رفع تحریم‌ها و به‌ویژه لغو تحریم‌های نفتی این کشور از سوی آمریکا در موقعیتی است که ظرف یک ماه تولید خود را به سه میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد.
کارشناسان چنین ارزیابی را با توجه به فرسوده بودن صنایع نفت ایران به دور از واقعیت می‌دانند. بر اساس نظر این دسته از کارشناسان، جمهوری اسلامی می‌تواند در یک بازه زمانی سه ماه حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه بر میزان تولید خود بیافزاید.
همین کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که در صورت ادامه چنین وضعیتی، ایران قادر خواهد بود، میزان تولید نفت خود در در یک دوره زمانی شش‌ماهه تا یک‌ساله حدود یک میلیون تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه افزایش دهد.
میزان تولید کنونی نفت ایران حدود دو میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه است. تعیین سه میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه تولید روزانه نفت ایران مطابق با سهمیه‌ای است که اوپک برای این کشور تعیین کرده است.
سهمیه‌ای که جمهوری اسلامی ایران به علت تحریم‌ها و فرسودگی صنایع نفتی خود قادر به استفاده کامل از آن نبوده است.
ذخایر نفت شناور ایران
در مورد میزان ذخایر نفت شناور ایران ارزیابی دقیقی در دست نیست. گفته می‌شود که در سایه پیشبرد مذاکرات کمیسیون مشترک برجام، جمهوری اسلامی ایران به امید رفع تحریم‌های نفتی اقدام به افزایش تولید نفت و ذخیره آن کرده است.
برخی از ارزیابی‌ها حکایت از آن دارند که ایران برای شش ماه آینده در موقعیتی است که روزانه یک میلیون بشکه نفت از ذخایر شناور و غیرشناور خود وارد بازار انرژی کند.
این میزان افزایش صادرات نفت خام ایران مستقل از افزایش تولید نفت خام از سوی این کشور است. حتی گفته شده است که جمهوری اسلامی از میزان فروش نفت خام خود به چین به امید افزایش بهای نفت کاسته است.
از سوی دیگر خبرگزاری رویترز به برخی از پالایشگاه‌های هند اشاره کرده که بر روی ورود مجدد نفت خام ایران به بازار داخلی آن کشور حساب باز کرده‌اند.
بخشی از نفت ایران هم اکنون در تانکرها ذخیره شده و منتظر چراغ سبز سیاست هستند تا به مشتریان نفت، عمدتا در آسیا، تحویل داده شوند.
شرکت ملی نفت ایران ابراز امیدواری کرده است که در صورت رفع تحریم‌ها ایران بتواند در شش‌ماهه دوم سال جاری حدود ۲۰۰ میلیون بشکه نفت از محل ذخایر ساحلی و فراساحلی خود صادرات نفتی داشته باشد.
به سخن دیگر، جمهوری اسلامی می‌تواند یک میلیون بشکه نفت مضاف بر میزان نفت صادراتی خود روزانه روانه بازارهای جهانی کند که معادل یک درصد تقاضای روزانه بین‌المللی برای نفت خام است.
خبرگزاری رویترز به نقل از ایمان ناصری، مدیر اجرایی بخش خاورمیانه شرکت مشاوره FGE از افزایش ۶۰ میلیون بشکه‌ای ذخایر نفت ایران سخن گفته است. گفته شده است که ۳۰ تا ۳۵ میلیون از این ذخایر ظرف دو سال گذشته انباشت شده است.
فلوریان تالر، یکی از بنیانگذاران شرکت مشاوره انرژی OilX بر این باور است که تا زمانی که میزان تقاضا برای نفت در کشورهای اروپایی و در ایالات متحده آمریکا در حال افزایش است، ورود نفت ایران به بازارهای جهانی انرژی نیز نمی‌تواند تاثیری تعیین کننده بر بهای نفت خام داشته باشد.
بنا بر ارزیابی او حتی تصمیم اخیر کشورهای اوپک‌پلاس مبنی بر افزایش گام به گام تولید نفت خود نیز می‌تواند همچنان به قوت خود باقی بماند و ورود نفت ایران به بازار انرژی، تغییری در این تصمیم ایجاد نخواهد کرد.
همایون فلک‌شاهی، یکی از تحلیلگران بازار انرژی در شرکت کپلر بر این باور است که میزان ذخایر نفت شناور ایران در حال حاضر بالغ بر ۷۸ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی می‌شود.
بنا بر ارزیابی او ایران تنها ظرف دوازده ماه گذشته ۳۷ میلیون بشکه بر ذخایر شناور نفت و میعانات گازی خود افزوده است.
گفته می‌شود که تانکرهای حامل این نفت و میعانات گازی در نزدیکی بازارهای شرق آسیا مستقر هستند و تحویل محموله‌شان به بازارهای یاد شده موضوعی است که می‌تواند در صورت صدور مجوز ظرف چند روز اتفاق افتد.
دو منبع حمل و نقل به خبرنگار رویترز گفته‌اند که چند تانکر با محموله‌ای بالغ بر ۸ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی ایران در نزدیکی سواحل سنگاپور در تردد بوده و منتظر تحویل محموله خود هستند.
به سخن دیگر، اقتصاد ایران و بازار جهانی انرژی در انتظار لغو تحریم‌ها از سوی ایالات متحده آمریکا است. پرسش اینجا است که آیا سیاست و به‌ویژه دولتمردان ایران نیز توان برداشتن این گام را دارند؟
یک فعال اقتصادی در ایران در اشاره به تعلل ایران در مذاکرات و این که در آنجا نیز سیاست و نه ملاحظات اقتصادی بی‌جهت محوریت یافته، از زیان صدمیلیون دلاری روزانه تجاری ایران در اثر تداوم تحریم‌ها نسبت به روند مذاکرات لب به انتقاد گشوده است.