خبر‌گزاری رویترز در گزارش مفصل و ویژه‌ای که اخیرا منتشر کرده، به‌نقل از منابعی آگاه مدعی شده که ایران و ونزوئلا با یکدیگر قراردادی برای سوآپ نفتی به‌امضا رسانده‌اند. طبق این قرارداد ایران به‌ونزوئلا میعانات گازی مورد نیاز برای رقیق‌سازی نفت‌خام سنگین این کشور را صادر می‌کند و در ازای آن نفت‌خام سنگین این کشور را دریافت می‌کند که مورد علاقه بسیاری از پالایشگران آسیایی است.
به گزارش تانکر ترکرز، نخستین محموله این قرارداد از ونزوئلا حرکت خود را با یه نفتکش ایرانی آغاز کرده است. از سوی دیگر این قرارداد و همکاری نفتی ایران و ونزوئلا به‌گفته مقامات وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده می‌تواند نقض فاحش تحریم‌های آمریکا علیه بخش نفتی دو کشور باشد. امری که شاید بخشی از هدف این همکاری بین تهران و کاراکاس برای انتقال پیامی روشن به‌واشنگتن، درباره تلاش این کشورها برای بی‌اثر ساختن تحریم‌های آمریکا باشد.
روایت رویترز از قرارداد سوآپ نفتی
خبر‌گزاری رویترز در گزارشی خبر از توافق نفتی میان ایران و ونزوئلا داده که هر دو تحت تحریم‌های نفتی ایالات‌متحده قرار دارند. این خبر‌گزاری به‌نقل از ۵ فرد مرتبط با این توافق می‌گوید که قرارداد مهمی در رابطه با سوآپ نفت سنگین ونزوئلا با میعانات ایرانی بسته شده که به‌ونزوئلا اجازه می‌دهد تا با کمک میعانات ایرانی کیفیت نفت‌خام قیر مانند خود را افزایش دهد. این منابع گفته‌اند که نخستین محموله این قرارداد، طی هفته جاری ارسال خواهد شد. ونزوئلا به‌دنبال افزایش صادرات نفت خود در برابر تحریم‌های آمریکاست و همکاری با ایران امکان هر دو کشور برای مقابله با تحریم‌ها را افزایش می‌دهد.
به‌گفته یکی از منابع رویترز، مرحله اول این قرارداد همکاری برای ۶ماه برنامه‌ریزی شده، اما امکان تمدید برای آن در نظر گرفته شده است. رویترز می‌گوید وزارتخانه‌های نفت ایران و ونزوئلا و همچنین شرکت‌های ملی نفت دو کشور به‌درخواست این خبر‌گزاری برای اظهارنظر درباره این قرارداد پاسخ نداده‌اند. افراد نزدیک به‌این قرارداد به‌رویترز گفته‌اند که همکاری ایران و ونزوئلا می‌تواند منبع مداوم میعانات مورد نیاز شرکت ملی پترولئوس دی ونزوئلا (PDVSA) را که برای رقیق‌کردن نفت سنگین تولید‌شده در بزرگ‌ترین منطقه تولیدی این کشور، کمربند اورینوکو (Orinoco Belt) مورد نیاز است، فراهم کند. نفت‌خام بیتومین مانند این منطقه پیش از انتقال و صادر شدن، نیاز به‌مخلوط شدن با میعانات گازی دارد. منابع آگاه به رویترز همچنین گفته‌اند که در مقابل، ایران محموله‌های نفت سنگین ونزوئلا را دریافت می‌کند که می‌تواند در بازار آسیا آن را عرضه کند.
شرکت ملی نفت ونزوئلا برای به‌حداقل رساندن پرداخت‌های نقدی خود، اخیرا سوآپ‌های نفتی خود را افزایش داده؛ چرا‌که وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده از سال ۲۰۱۹ مانع استفاده این شرکت از دلار آمریکا شده است. واشنگتن همچنین تمام شرکت‌های خارجی که هرگونه نفتی را از ونزوئلا خریداری کرده یا در حمل و نقل آن مشارکت داشته‌اند را تحت‌تحریم قرار داده است.
رویترز می‌گوید که ونزوئلایی‌ها دو محموله میعانات گازی ایرانی را از سال گذشته در جریان سوآپ‌های خود وارد کرده‌اند تا بتوانند نیاز خود به‌رقیق‌کننده را برطرف کنند و همچنین سوخت جت ونزوئلا را با بنزین ایران مبادله کرده است. منابع آگاه می‌گویند که قرارداد جدید به‌کاراکاس کمک می‌کند تا دسترسی به منبع رقیق‌ساز موردنیازش تضمین شود و بتواند صادرات نفت‌خام سنگین منطقه اورینوکو را تثبیت کند. این اتفاق در طرف مقابل به ونزوئلا اجازه می‌دهد که دیگر نفت سبک خود را صادر نکند تا آن را در ونزوئلا پالایش کند و سوخت مورد نیاز کشور را تامین کند. رویترز همچنین به‌نقل از سه شخص و تانکرترکرز (TankerTrackers) می‌گوید نخستین محموله این قرارداد سوآپ، در اوایل هفته جاری از بندر خوزه با یک ابر‌نفتکش شرکت ملی نفتکش ایران به نام فلیسیتی (Felicity) حرکت کرده است. این نفتکش در برنامه ماهانه بندر خوزه شرکت ملی نفت ونزوئلا برای ماه سپتامبر که برنامه‌ریزی واردات و صادرات کشور را شامل می‌شود، گنجانده نشده است. با این حال، تانکرترکرز این نفتکش را در ماه‌جاری در بندر خوزه شناسایی کرده است. به‌گفته منابع رویترز، این کشتی حامل بخشی از تعهد مبادله با ۲میلیون بشکه میعانات گازی ایران است که در روز پنج‌شنبه گذشته وارد ونزوئلا شده است.
توافقی با هدف نقض تحریم‌های نفتی
وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده اما در ایمیلی به رویترز گفته که این توافق می‌تواند نقض تحریم‌های آمریکا علیه هر دو کشور باشد و خبر از دستور دولت آمریکا برای در نظر گرفتن اقدامات تنبیهی داده است. تحریم‌های آمریکا نه‌تنها آمریکایی‌ها را از تجارت نفتی با ایران و ونزوئلا منع می‌کند، بلکه هر شخص یا نهاد غیرآمریکایی را که با این دو کشور معامله نفتی داشته باشد، مشمول تحریم‌های ثانویه می‌کند. وزارت خزانه‌داری آمریکا گفته است که هرگونه معامله با شرکت ملی نفت ایران توسط غیرآمریکایی‌ها شامل تحریم‌های ثانویه می‌شود و هر‌کس که به‌دنبال فعالیت در بخش نفت ونزوئلا باشد هم این وزارتخانه اختیار تحریم آن را دارد، اما به‌طور خاص درباره اینکه این توافق نقض تحریم‌ها است یا خیر، توضیحی نداده است. یک سخنگوی وزارت خزانه‌داری آمریکا گفته این وزارتخانه در مورد گزارش‌های مربوط به‌قراردادهای نفتی میان ایران و ونزوئلا نگران است، اما جزئیات آن را تایید نکرده است. این سخنگو به رویترز گفته که ما همچنان به‌اعمال تحریم‌های مربوط به‌ایران و ونزوئلا ادامه خواهیم داد. این مقام وزارت خرانه‌داری همچنین از آمادگی این وزارتخانه برای تحریم کردن نهادهایی که از تلاش‌های ایران برای دور زدن تحریم‌های آمریکا حمایت می‌کنند، خبر داده است. یک منبع آگاه در واشنگتن به‌رویترز گفته که توافق سوآپ ایران و ونزوئلا در ماه‌های اخیر به‌عنوان نقض احتمالی تحریم‌ها در رادار مقامات آمریکا قرار گرفته و آنها می‌خواهند ببینند که این توافق از نظر عملی تا کجا پیش می‌رود. گفتنی است که رویترز در گزارش خود گفته که وزارت خارجه ایالات‌متحده حاضر به اظهارنظر درباره این توافق نشده است. رویترز مدعی شده که با وجود تحریم‌های نفتی علیه ایران و ونزوئلا، صادرات نفتی هر دو کشور کاهش یافته است؛ اما حالا ونزوئلا با کمک و حمایت ایران در بخش خدمات حمل و نقل و سوآپ سوختی، می‌تواند نفت خود را به آسیا صادر کند. تشدید تحریم‌های دولت ترامپ علیه حکومت مادورو، منجر به‌کاهش ۳۸درصدی صادرات نفت ونزوئلا شد و آن را به‌پایین‌ترین سطح خود در ۷۷ سال گذشته رساند و منابع واردات سوخت این کشور را هم محدود کرد که منجر به بحران بنزین در ونزوئلا شد. در چنین شرایطی، ایران و ونزوئلا تلاش می‌کنند تا با اجرای سوآپ نفتی به‌مشکلات ناشی از تحریم‌های بین‌المللی و آمریکا علیه خود غلبه کنند. خصوصا ونزوئلا که از تحریم‌های آمریکا آسیب‌های بسیار حادی دیده است، به چنین قراردادهایی بیش از هر زمان دیگری نیاز دارد. در طرف مقابل هم استراتژی ایران به‌نظر می‌رسد در زمینه صنعت نفت به‌سوی سوآپ نفتی حرکت جدی‌تری دارد که محتوای این گزارش با اظهارات مقامات ارشد نفتی و کشوری در زمینه گسترش پروژه‌های سوآپ همخوانی دارد. هرچند که چنین همکاری‌هایی خصوصا برای ایران چندان تاثیر شگرفی بر وضعیت اقتصادی و فروش نفت ندارد، اما جنبه‌های استراتژیک و ژئوپلیتیک بسیار مهمی را در‌بر می‌گیرد.
به‌نظر می‌رسد ایران و ونزوئلا با چنین همکاری‌هایی به‌دنبال مخابره پیامی روشن به کاخ‌سفید درباره تحریم‌ها هستند، پیامی که به‌نظر می‌رسد به‌شکلی واضح توسط طرف آمریکایی دریافت شده و در اظهارات مقامات وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده خود را نشان داده است.