آمار موسسات ردیابی نفتکش‌ها و آمار اداره کمرگ چین دو منبعی هستند که می‌توان با استناد به آنها درباره وضعیت صادرات نفت ایران به چین قضاوت کرد. البته اعداد و ارقام ذکر شده توسط این مراکز نیز با آنچه در واقعیت اتفاق می‌افتد اختلافات بعضا چشم‌گیری دارند، زیرا در شرایط تحریم، ایران نفت خود را با روش‌های مخفیانه و دور از رهگیری آمریکا به کشورهای مختلف از جمله چین صادر می‌کند و در نتیجه بسیاری از محموله‌های نفت ایران قابل رهگیری برای این موسسات نیز نیستند.
به گزارش اقتصادسرآمد، در حال حاضر رسانه‌های خارجی در توصیف شبکه صادراتی نفت ایران از عباراتی همانند «تانکرهای شبح‌وار ایران» استفاده می‌کنند که حاکی از مخفیانه بودن روش‌های فروش است. در این بین بخشی از نفت ایران تحت نام نفت دیگر کشورها مانند اندونزی و مالزی راهی چین می‌شود، در نتیجه نمی‌توان به آمارهای گمرک چین نیز درباره واردات نفت از ایران اعتماد چندانی کرد.همچنین رویترز با استناد به داده‌های تازه تانکر ترکرز که شرکت متخصص ردیابی کشتی‌ها و انبارهای نفتی است، می‌گوید که مقصد تقریبا نیمی از صادرات نفتی ایران مشخص نیست چون توسط کشتی‌های خارجی از طریق «کشتی به کشتی» منتقل می‌شود.
حال سوال اساسی اینجاست که با توجه به شیوه مخفیانه فروش نفت توسط ایران و سردرگمی موسسات معتبر ردیابی نفتکش‌ها، اتاق بازرگانی تهران چگونه و با چه پشتوانه آماری و اطلاعاتی، درباره اعداد صادرات نفت ایران به چین اظهارنظر قطعی می‌کند؟. نکته جالب توجه درباره آمار اتاق بازرگانی تهران این است که اعداد و ارقام ذکر شده بر اساس "میلیون دلار" بوده و درباره درآمدهای صادرات نفت ایران هستند، درحالیکه موسسات معتبر ذکر شده اعداد تخمینی خود از صادرات نفت ایران به صورت "میلیون بشکه" یعنی تعداد بشکه‌های صادراتی بیان می‌کنند.
صادرات نفت به چین، آری یا خیر؟!
مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس حوزه انرژی در‌این خصوص به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: اداره گمرک چین طی اقدامی در آمارهای جدید خود اعلام کرده است که در هفت ماه ابتدایی سال 2021 هیچ نفتی از ایران وارد این کشور نشده است و میزان واردات نفت از ایران را با عدد صفر نمایش داده است. با توجه به برقرار بودن جریان صادرات نفت ایران به چین، این موضوع نشان می‌دهد که چین در هماهنگی کامل با ایران برای دور زدن تحریم‌های نفتی آمریکا به صورت چراغ خاموش است.
چین و سه شرط خرید نفت از ایران
از نگاه خود تحریم‌ها
به گفته وی، این موضوع از این جهت مهم است که برخی رسانه‌های ناآشنا به صادرات نفت ایران در شرایط تحریم ممکن است با استناد به این آمار شروع به تکراروقتی تحریم باشیم حتی چینی‌ها هم با ایران همکاری نمی‌کنند. تنها راه حل مشکلات کشور مذاکره و امتیازدهی به آمریکا برای رفع تحریم‌ها است. کاسبان تحریم باعث و بانی کاهش درآمدهای نفتی و وارد شدن خسارت به کشور هستند. ادعای مطرح شده درباره صفر شدن صادرات نفت ایران به چین اطلاعات غلط به مخاطبان خود بدهند. اما اینان چه زمان دست از سر اقتصاد ایران برخواهند داشت برما پوشیده است.
اختلافات بعضا چشم‌گیر
کارشناس حوزه انرژی معتقد است: اعداد و ارقام ذکر شده مراکز و موسسات رهگیری نفتکش‌ها با آنچه در واقعیت اتفاق می‌افتد اختلافات بعضا چشم‌گیری دارند، زیرا ایران نفت خود را به صورت مخفیانه و چراغ خاموش صادر می‌کند. در این بین هر چند آمار این موسسات به صورت جداگانه قابل استناد نیست، اما در مجموع با بررسی آمار تمامی این موسسات می‌توان درباره افزایش یا کاهش جریان صادرات نفت ایران به چین قضاوت کرد یا میزان صادرات نفت ایران را به صورت بازه‌ای تخمین زد و یا حتی برخی آمار رسمی کشور را با آمار ارائه شده توسط این موسسات مقایسه کرده و درباره تحولات بازار نفت ایران نتیجه‌گیری کرد.
چین قبلا هم نشان داده که می‌تواند از تحریم‌ها تبعیت کند
وی درهمین باره گفت: احتمالا دلیل عدم تمایل چینی‌ها، سیاست‌های بین‌المللی علیه ایران است. چین قبلا هم نشان داده که می‌تواند از تحریم‌ها تبعیت کند. میزان واقعی خرید نفتی چینی‌ها از ایران هرگز منتشر نمی‌شود و جزو آمار محرمانه کشور است.
مشخص نیست مرکز اتاق پژوهش‌های ایران این آمار را از کدام مجرا و با چه مجوزی منتشر کرده است. نباید روش‌ها و میزان فروش در دوران تحریم‌ها را افشا نکنیم.البته رویترز هم در پایان ماه آگوست یعنی مرداد امسال گزارش داده بود که عربستان در چند ماه اخیر، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت به چین بوده است. بر اساس آمار اداره گمرک چین، صادرات نفت عربستان به چین در این ماه، نسبت به سال گذشته ۵۳ درصد افزایش داشته است. سال گذشته حدود ۳۰ میلیون دلار صادرات غیر نفتی داشتیم و حدود ۱۷ میلیارد دلار ارز صادرات غیر نفتی برنگشته است. پس چگونه ۴۰ میلیون دلار کالا وارد کرده‌ایم؟ وقتی صادرات غیر نفتی ما کفاف نیمی از واردات ضروری ما را نمی‌دهد پس بقیه پول آن را با فروش نفت تامین شده است.حالا باید منتظر ماند تا فهمید آیا این خبر نشانه شروع سیاست‌های متفاوت چین است یا آمار منتشر شده به دلیل تحریم‌ها کامل نبوده‌اند.
اما گفته می‌شود، با وجود تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه بخش نفتی ایران، کشور موفق شده حجم بی‌سابقه‌ای از نفت را به چین صادر کند.به گزارش راشاتودی به نقل از رویترز، با وجود تحریم‌های اقتصادی آمریکا که فروش نفت خام ایران به چین، هند، ژاپن و کره جنوبی را از سال ۲۰۱۸ دچار مشکل کرده است، ایران موفق شد حجم بی‌سابقه‌ای از نفت را به چین صادر کند.چین با وجود این تحریم‌ها هرگز واردات نفت خام ایران را به طور کامل متوقف نکرده است.
